Bình gas mini quá đát vẫn len lỏi vào các gia đình

Bình gas rỉ sét vẫn dùng

Trong căn phòng trọ chưa đầy 10m², chị Phùng Thị My (28 tuổi, ngụ phường Bình Hưng Hòa, quận Bình Tân, công nhân khu công nghiệp Tân Tạo) bật bếp gas để nấu bữa cơm chiều. Mùi khí gas trộn lẫn với mùi dầu chiên gây cảm giác khó chịu. Chị My cho hay, do phòng trọ chật hẹp nên chị dùng bình gas mini để tiết kiệm diện tích. Bình gas được chị mua đổi ở tiệm tạp hóa đầu đường, có khi được bình mới nhưng cũng có khi gặp phải những chiếc bình cũ gỉ sét. “Mỗi bình gas chỉ có 15.000 đồng nên đâu có đòi bình mới được” - chị My chia sẻ.

Bình gas mini gỉ sắt vẫn được người dân sử dụng để nấu ăn

Tôi đến tiệm tạp hóa mà chị My chỉ, vào cuối giờ chiều có khá đông người đến đổi gas. Mỗi bình gas mini được chủ cửa hàng đổi với giá 10.000-15.000 đồng. Nếu không có vỏ bình cũ thì giá bán là 20.000 đồng (trong khi đó giá của 1 bình gas mini mới là 50.000 đồng). Phần lớn các bình gas đều khá cũ kỹ, nhiều bình đã gỉ sét. Những chỗ bị gỉ sét, bong tróc nhiều thì chủ cửa hàng dùng sơn xịt vào để… dễ coi. Vỏ bình xài hết được gom vào góc nhà chờ đi nạp gas lại. 

Theo quy định hiện nay, bình gas mini chỉ được sử dụng 1 lần, không được phép chiết nạp để sử dụng lại. Trước khi loại thải, phải xả hết gas. Thế nhưng bà N.T.T. - chủ tiệm tạp hóa - nói như không: “Tôi đổi, chiết gas đã nhiều năm nay, có thấy xảy ra chuyện gì đâu”.

Tại các xóm trọ công nhân ở các quận Bình Tân, huyện Bình Chánh, quận 12… chỗ nào cũng có những tiệm bán, đổi các bình gas mini. Hầu hết các bình gas này đều cũ, đã được sử dụng nhiều lần. “Thấy bình cũ em cũng sợ nhưng dùng cái này tiện lợi. Vào dịp lễ, tụi em hay mang bình gas mini ra bãi đất trống nấu nướng liên hoan. Em thấy nơi nào cũng đổi bình gas này, có ai bị xử lý gì đâu” - Nguyễn Văn Quyên - công nhân ngụ quận 12 - chia sẻ.

Giữa tháng 4/2022, ở huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk, 1 gia đình tổ chức nấu nướng ăn uống với khoảng 20 người thì bình gas mini phát nổ khiến 7 người bị bỏng, phải nhập viện điều trị. Trước đó, 1 nhóm 10 công nhân ở TP Hải Phòng đi ăn lẩu bò, bình gas phát nổ khiến 6 người phải vào bệnh viện. 

“Tại TPHCM những năm qua đã ghi nhận không ít vụ việc cháy, nổ do sử dụng bình gas mini kém an toàn. Đáng nhớ là vụ nổ bình gas mini tại một cửa hàng bán tạp hóa ở phường Tây Thạnh, quận Tân Phú gây cháy 6 cửa hàng liền kề vào năm 2019, thiệt hại rất lớn. Cuối tháng Một vừa qua, một phụ nữ ở quận Bình Tân cũng bị bỏng nặng do dùng bình gas mini” - một cán bộ Đội Chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ khu vực 2 chia sẻ.

Để sử dụng bình gas mini an toàn?

Ông Đỗ Sơn - giảng viên Trung tâm Huấn luyện sơ cấp cứu và Phòng chống thảm họa TPHCM - cho rằng, các bình gas mini nạp lại tại Việt Nam có nguồn khí hỗn hợp là propan và butan với áp suất từ 6 - 9kg. Cho nên, nếu áp suất cao hơn thì nguy cơ nổ rất lớn. Ngoài ra, khi đặt bình gas vào bếp mini, bình gas nằm sát nguồn lửa, bị tác động bởi nhiệt làm tăng áp suất bên trong, dẫn đến nguy cơ cháy nổ. Những bình gas đã sử dụng nhiều lần thường bị hoen gỉ, khiến nguy cơ cháy nổ càng lớn.

Việc mua bán, trao đổi các bình gas mini cũ diễn ra phổ biến ở TPHCM

Ngoài ra, những nguyên nhân khác dẫn đến cháy nổ bình gas mini gồm: 

Thứ nhất, do dây dẫn bị nứt, bị chuột cắn, làm rò rỉ gas; do bếp tắt (vì gió hoặc vì tràn thức ăn) trong khi gas vẫn rò rỉ; do quên khóa van sau khi đã tắt bếp, gas vẫn rò rỉ. Khi gas bị rò rỉ gặp lửa sẽ gây cháy.

Thứ hai, do đặt bình gas không đúng nơi quy định: đặt bình ở những nơi không thông gió, chỗ trũng, trong góc tường… Khi rò rỉ, hơi gas tích tụ lại, gặp nguồn lửa gây cháy, nổ.

Thứ ba, do sang chiết gas trái phép, không đúng kỹ thuật, không có thiết bị chuyên dùng và môi trường không đảm bảo an toàn, dễ rò rỉ gas, khi gặp nguồn nhiệt (lửa trần, tia lửa điện, hút thuốc…) gây cháy, nổ.

Cuối cùng là trong quá trình vận chuyển đặt bình không thẳng đứng, không đúng quy phạm, bị va đập, gây rò rỉ gas, gặp nguồn lửa gây cháy; bình gas sử dụng trên các phương tiện di động như tàu hỏa, tàu thuyền không được cố định chặt, dây dẫn bị hở, gas thoát ra ngoài gặp nguồn lửa gây cháy.

Để hạn chế thấp nhất tai nạn khi sử dụng bình gas mini, ông Sơn khuyến cáo, trong trường hợp xảy ra những sự cố cháy, người dân cần ngắt nguồn cung cấp khí gas - gạt cần của bếp gas lên - để ngăn gas ra bên ngoài. Trường hợp khi gas rò rỉ đã hình thành một đám cháy thì sử dụng các phương tiện chữa cháy ban đầu như bình chữa cháy tại nhà, cát, chăn, tấm khăn… để trùm lên dập cháy.

Ông Sơn cũng cho rằng, người dân cần có ý thức tự bảo vệ bản thân, tuyệt đối không sử dụng bình gas mini đã cũ, hoen gỉ để đề phòng những tai nạn đáng tiếc. Để đảm bảo an toàn thì chỉ dùng bình gas mini 1 lần. Các cơ quan chức năng cần quản lý chặt chẽ, kiểm tra thường xuyên các cơ sở mua bán bình gas mini; ngăn chặn hành vi sang chiết gas trái phép. Các đơn vị cũng phải tuyên truyền rộng rãi cho người dân, đặc biệt là những người lao động tại các khu công nghiệp về mức độ nguy hiểm, rủi ro khi tái sử dụng bình gas mini. Trong quá trình sử dụng, bình cần được đặt ngay ngắn, nếu bếp bị nghiêng, ngọn lửa sẽ dễ tiếp xúc với đầu bình dẫn đến cháy nổ. Nên chọn các loại bếp gas mới có nhãn mác, có tem chứng nhận hợp quy định” - ông Sơn nhấn mạnh. 

Nguyễn Ngân