Bình chọn ở các cuộc thi nhan sắc: Cuộc đua không đáng

Những ngày qua, cộng đồng người hâm mộ nhan sắc Việt đang có cuộc tranh cãi gay gắt trên mạng xã hội với khán giả Campuchia.

Nguyên nhân xuất phát từ việc bình chọn cho các giải thưởng phụ tại cuộc thi Hoa hậu Hoà bình Quốc tế - Miss Grand International 2018 (MGI) đang diễn ra tại Myanmar. Đại diện Việt Nam, Campuchia tại MGI năm nay lần lượt là Á hậu Phương Nga và người đẹp Dy Lika.

Đại diện Việt Nam và Campuchia trong một hoạt động tại MGI 2018

Ngày 12/10, các thí sinh của MGI đã có phần thi trang phục truyền thống. Top 20 chung cuộc được chọn gồm: 10 thiết kế thông qua số điểm của Ban giám khảo (BGK), 10 thiết kế thông qua bình chọn trên fanpage của MGI (1 lượt thích tương đương 1 điểm, 1 lượt chia sẻ tương đương 5 điểm).

Sau đó, Ban tổ chức (BTC) MGI tiếp tục đưa ra luật bình chọn để chọn 9 thí sinh chụp ảnh bikini cho nhà tài trợ, với cách thức tính điểm tương tự, dựa trên hình ảnh các thí sinh chụp trong ngày đầu tiên đến Myanmar.

Trong 2 cuộc bình chọn này, đại diện Việt Nam và Campuchia luôn rượt đuổi sát nút nhờ sự hậu thuẫn từ khán giả quê nhà. Với phần trang phục truyền thống, Việt Nam xếp thứ nhì trong top 10 bình chọn với hơn 4 triệu lượt chia sẻ, đại diện Campuchia xếp vị trí đầu tiên với 5,5 triệu lượt chia sẻ. Cũng từ đây, cuộc tranh cãi giữa 2 cộng đồng người hâm mộ nổ ra. 

Trang phục truyền thống của Phương Nga tại MGI 2018

Đại diện Campuchia trong đêm thi trang phục truyền thống tại MGI 2018

Khi hình ảnh bikini của 9 cô gái chụp cho nhà tài trợ được công bố, mâu thuẫn càng gay gắt. Một bộ phận khán giả Việt thả biểu tượng phẫn nộ vào hình ảnh của đại diện Campuchia, chỉ trích thân hình thừa cân, cách tạo dáng, khả năng ngoại ngữ hạn chế... của cô. Ngoài ra, khá nhiều lời bình luận tiêu cực, chỉ trích khán giả Campuchia cũng được để lại trên fanpage của MGI. Khán giả Campuchia cũng có những động thái tiêu cực tương tự với hình ảnh của Phương Nga và khán giả Việt.

Vài năm trở lại đây khi truyền thông, mạng xã hội phát triển, các cuộc thi nhan sắc cũng bắt đầu có sự thay đổi. Từ năm 2016, BTC MGI đã đưa ra luật bình chọn cho phần thi trang phục truyền thống như trên. Năm 2017, BTC Hoa hậu Trái đất đưa ra phần thi Hoa hậu Ảnh, tính điểm bằng lượt yêu thích, chia sẻ hình ảnh ứng cử viên trên fanpage. Hoa hậu Siêu quốc gia năm 2015 đưa ra phần thi Hoa hậu Truyền thông, tính điểm theo cách thức tương tự. 

Á hậu Hà Thu giành giải phụ Hoa hậu Ảnh tại Hoa hậu Trái đất 2017

Ngoài trang mạng xã hội và website chính thức, một số ứng dụng di động cũng được các BTC cuộc thi tận dụng triệt để trong vài năm qua. Năm 2018 này, BTC MGI sẽ đưa 1 thí sinh vào top 10 chung cuộc nhờ bình chọn qua ứng dụng. Năm 2017, Hoa hậu Hoàn vũ cho hẳn 4 suất vào top 16 chung cuộc nhờ bình chọn qua ứng dụng, website của cuộc thi. Năm 2016, Hoa hậu Thế giới cũng đưa ra hình thức tương tự để chấm phần Hoa hậu Truyền thông. Từ năm 2016, thí sinh chiến thắng phần bình chọn trên ứng dụng di động cũng có cơ hội bước vào top 25 Hoa hậu Siêu quốc gia.

Năm 2017, dù sang thi trễ tới 10 ngày, Á hậu Biển Khánh Phương vẫn lọt top 25 Hoa hậu Siêu quốc gia nhờ bình chọn

Việc BTC các cuộc thi sắc đẹp trao quyền cho khán giả được xem là chiến lược tất yếu, thông minh trong thời đại công nghệ số. Dù chỉ mới tổ chức được 5 năm nhưng fanpage của MGI đã đạt gần 4 triệu lượt yêu thích, nằm trong top 3 fanpage cuộc thi sắc đẹp hot nhất thế giới. 

Hoa hậu Thế giới, Hoa hậu Siêu quốc gia bằng chiến lược bình chọn đã quảng cáo khéo léo và kéo thêm người dùng cho những ứng dụng mới ra mắt nhằm thu lợi nhuận. Trong khi đó, phần bình chọn của khán giả trong đêm chung kết khi theo dõi trực tiếp chương trình cũng đóng góp một lượng người xem cho Hoa hậu Hoàn vũ. 

Trên bề nổi, quyền lực thuộc về khán giả, nhưng lợi ích thuộc về BTC các cuộc thi. Hơn nữa, quyền lực của khán giả cũng không thực sự có tính quyết định, chi phối quan trọng. Đưa ra quy định bình chọn nhưng kết quả cuối cùng của phần thi trang phục truyền thống tại MGI đều do giám khảo quyết định.

Việt Nam có 3 năm lọt top cao nhưng chưa chiến thắng. Điểm bình chọn tại Hoa hậu Hoàn vũ chỉ chiếm một tỉ trọng nhỏ. Trong khi đó, tại Hoa hậu Thế giới, khi thắng bình chọn, vẫn chưa chắc có được kết quả tốt. Năm 2017, Đỗ Mỹ Linh thắng bình chọn cho phần thi phụ Head to head, chỉ dừng ở top 40 dù được khán giả kỳ vọng nhiều. Năm 2015, Lan Khuê thắng bình chọn, ban đầu được cho là vào top 6, nhưng sau đó BTC đổi luật, chỉ cho dừng ở top 11.

Tại Hoa hậu Siêu quốc gia hay Hoa hậu Trái đất, các người đẹp đoạt giải bình chọn vẫn thường dừng chân ở những top bán kết. Kết quả chung cuộc tại các sân chơi này vẫn phụ thuộc vào BGK, BTC. 

Đại diện Philippines lọt top 16 Hoa hậu Hoàn vũ 2017, nằm trong top 4 được bình chọn cao nhất

Điều đó cho thấy, sự bình chọn chẳng góp phần bao nhiêu trong khả năng chiến thắng của các thí sinh. Khán giả cần tỉnh táo trước những cuộc vui gần như vô thưởng vô phạt này. Cuộc chơi trên thế giới ảo nhưng hệ luỵ là có thật. Những bình luận phản cảm, những chỉ trích thiếu văn hoá vừa qua trên fanpage của MGI rõ ràng chỉ khiến mối quan hệ giữa khán giả Việt và Campuchia trở nên căng thẳng, xấu đi chứ không mang lại lợi ích gì. Chúng như một vết nhơ khi thế giới nhìn vào khán giả Việt, dẫu chỉ một bộ phận có cách cư xử thiếu chừng mực.

Đánh mất văn hoá vì một tấm vé bình chọn, cái giá có thực sự đáng? Lòng tự hào, tình yêu thương, sự ủng hộ không cần hô hào, không cần phô trương, mà cần những hành động thực tế, văn minh. 

                                                                                                               Thành Lâm