Biến chủng SARS-CoV-2 Pirola có thật sự nguy hiểm?

Từ khi xuất hiện tới nay, vi rút SARS-CoV-2 đã không ngừng đột biến để tạo thành biến chủng mới - Ảnh: WION

2 nhóm nghiên cứu, 1 ở Trung Quốc và 1 ở Thụy Điển, đã công bố báo cáo độc lập cho thấy, biến chủng SARS-CoV-2 BA.2.86 giống “con hổ giấy” hơn là mối đe dọa bí hiểm và đáng sợ như ấn tượng đầu tiên của công chúng, theo bài báo của CNN ngày 3/9.

Khi mới xuất hiện, biến chủng BA.2.86, biệt danh Pirola, đã thu hút sự chú ý của thế giới vì nó trông hoàn toàn khác biệt so với bất kỳ biến thể nào khác của vi rút SARS-CoV-2 mà nhân loại từng biết.

Theo đó, biến chủng mới này có tới 34 đột biến trên protein gai, so với người họ hàng gần nhất là BA.2, hoặc 36 đột biến so với XBB.1.5, biến chủng tái tổ hợp của Omicron, biệt danh Kraken. Các nhà khoa học nhận định, đó là bước nhảy vọt về mặt tiến hóa ngang bằng với những gì mà biến thể BA.1, chính là Omicron bản gốc, đã làm được khi nó xuất hiện lần đầu cách đây gần 2 năm.

Trước nỗi lo ngại rằng Pirola chính là “Omicron mới”, nhà dịch tễ học Bill Hanage, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Bệnh Truyền nhiễm của Đại học Harvard, trấn an: “Đây không phải là lần xuất hiện thứ hai của Omicron. Nếu đúng như vậy thì chúng ta đã biết rồi”.

Nhóm nghiên cứu ở Trung Quốc cho biết, trong loạt thí nghiệm đầu tiên, họ đã thử nghiệm biến chủng Pirola lần lượt trên máu của chuột đã được tiêm vắc xin, người đã được tiêm vắc xin và người mới nhiễm bệnh.

Kết quả nghiên cứu của nhóm chuyên gia từ Đại học Bắc Kinh cho thấy, biến chủng BA.2.86 thật sự mới lạ đối với hệ thống miễn dịch của chúng ta so với các phiên bản SARS-CoV-2 trước đây, Pirola quả thật có khả năng né miễn dịch tốt hơn các biến chủng trước đó.

Nhà nghiên cứu Yunlong Cao từ Trung tâm Nghiên cứu Y sinh tại Đại học Bắc Kinh cho biết, khả năng miễn dịch của người đã tiêm vắc xin và người từng bị nhiễm COVID-19 nhằm vô hiệu hóa biến chủng BA.2.86 giảm gấp đôi so với biến chủng XBB.1.5 Kraken. Nghĩa là, Pirola có khả năng né miễn dịch hơn gấp đôi so với Kraken.

Ông Cao trấn an, mức giảm khả năng miễn dịch gấp đôi không phải là tin vui, nhưng chưa phải mức giảm lớn. Vị chuyên gia so sánh với vi rút cúm, chỉ khi khả năng miễn dịch từ vắc xin bị giảm gấp 8 lần trước vi rút cúm mới, thì đó mới là ngưỡng tiêu chuẩn để các nhà khoa học nghiên cứu chế tạo vắc xin cúm mới.

Đồng thời, biến chủng BA.2.86 có khả năng lây nhiễm thấp hơn khoảng 60% so với biến chủng XBB.1.5, các chuyên gia Trung Quốc cho rằng đây là lý do tại sao Pirola được tìm thấy ở ít nhất 11 quốc gia nhưng chỉ ở mức lây nhiễm thấp.

Trong thư điện tử gửi CNN, ông Cao cho biết: “Biến chủng này sẽ dần dần phổ biến trong cộng đồng. Tuy nhiên, nó sẽ không thể cạnh tranh với các biến thể khác lây nhiễm nhanh hơn”. Theo vị chuyên gia, các dòng “lây nhiễm nhanh” là EG.5 và FL.1.5.1, hiện vẫn đang thống trị làn sóng dịch ở Hoa Kỳ.

Ở phía nhóm nghiên cứu Thụy Điển, họ đã làm thí nghiệm để cho BA.2.86 tiếp xúc với kháng thể trong máu của người đã nhiễm COVID-19 tại 2 thời điểm khác nhau, cuối năm 2022 và cuối tháng 8/2023.

Các nhà khoa học tại Viện Karolinska cho biết, kháng thể từ mẫu máu cũ không thể vô hiệu hóa BA.2.86 một cách hiệu quả, còn kháng thể được thu thập gần đây đã chiến đấu tốt hơn. Nhà nghiên cứu chính Benjamin Murrell, trưởng nhóm nghiên cứu Thụy Điển, bình luận: “Nhìn chung, biến chủng mới không phải là trường hợp cực đoan như sự xuất hiện ban đầu của Omicron”.

Trong diễn biến liên quan, 1 nhóm nhà khoa học thuộc Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh cho biết, họ cũng đang tiến hành nghiên cứu độc lập xem liệu BA.2.86 có được xếp vào nhóm “biến thể đáng lo ngại” hay không, kết quả sau cùng sẽ có trong ít nhất 1 - 2 tuần tới.

Trong bản cập nhật nghiên cứu được công bố vào thứ Sáu tuần trước, nhóm này cho biết BA.2.86 không đáp ứng định nghĩa của họ về “biến thể đáng lo ngại” vì vẫn chưa có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy biến chủng mới hoàn toàn vượt trội hơn so với các dòng SARS-CoV-2 cũ.

Trường An (theo CNN)