Biến ban công, sân thượng thành vườn cây ăn trái

Không có gì tuyệt vời bằng cảm giác bạn bắt đầu ngày mới với việc tưới tắm cho những chậu cây xinh xinh be bé, nép trong góc ban-công hoặc khu vườn nhỏ. Nhưng sẽ thú vị hơn nhiều nếu những chậu cây ấy, sau bao ngày bạn bỏ công chăm bẵm đã “tặng” lại cho bạn những quả tươi ngon, trĩu cành. Thực tế, việc đưa cây ăn quả vào chậu để thu hẹp diện tích “khu vườn trên cao”, điểm tô cho tổ ấm là một xu hướng sống xanh đang được nhiều người dân thành thị ưa chuộng. 

Trong quan niệm của nhiều người, đưa cây ăn trái vào chậu là việc khó khăn. Bởi đặc thù của cây lấy quả thường là tán lá rộng, bộ rễ lớn, cần nhiều ánh nắng và diện tích sinh trưởng. Thế nhưng, để đáp ứng nhu cầu của cư dân thành thị, một số giống cây đã có thể “vào chậu” thành công, sinh trưởng tốt, cho quả dồi dào. Không phải cây ăn quả nào cũng sống được trong chậu.

Những khoảng nhỏ trên sân thượng được phủ kín bằng những vườn rau xanh mát

Có đến hàng trăm chọn lựa về cây trồng để làm đẹp sân vườn nhưng chọn cây ăn trái để tô điểm không gian sống là quyết định thú vị. Sẽ tuyệt vời hơn nếu những loại cây ăn trái đó vừa dễ chăm sóc vừa cho năng suất cao. 

Trên thị trường có khá nhiều loại cây ăn quả trồng chậu được rao bán theo nhiều mức giá, từ vài chục ngàn đồng đến cả triệu đồng, tùy loại giống nội hay ngoại nhập. Phổ biến nhất là ổi, cóc, xoài, vú sữa, táo, lê… (có giá từ 100.000 đồng trở lại). Một số giống nhập thích hợp với khí hậu ôn đới như việt quất, dâu tây, táo xanh…  (có giá từ 300.000 - 1,2 triệu đồng) cũng được nhiều người yêu thích.

Thực tế, không phải loại cây ăn trái nào cũng có thể vào chậu. Theo kinh nghiệm của kỹ sư nông nghiệp Nguyễn Chí Cường (chủ trại giống cây Nguyễn Thành Đại, Q.12, TP.HCM), một số giống cây ăn trái sinh trưởng rất tốt trong không gian nhỏ hẹp, một số loại lại không thể dung hợp hoặc nếu xanh tươi thì không đậu quả. Đơn giản nhất, bạn nên chọn giống cây có bộ rễ chùm, tránh chọn rễ cọc bởi không gian hạn chế, lượng đất ít không đủ diện tích cho rễ cọc đâm sâu hút dưỡng chất. 

Hiện có khá nhiều cây ăn trái có thể trồng trong chậu như ổi, sapoche (hồng xiêm)...

Cụ thể hơn, trong mỗi loại cây, lại có nhiều giống khác nhau, mỗi giống có đặc trưng sinh trưởng và chăm sóc đặc thù. Ví dụ như với ổi, loại ổi nữ hoàng, tứ quý là giống trồng tốt trong chậu. Nếu chăm sóc hiệu quả, cây sẽ cho trái theo vụ và sản lượng cao. Trong khi đó, ổi ruột đỏ khó đậu quả khi trồng chậu. Xoài, vú sữa là hai trong nhiều giống cây khó đậu trái…

Bạn cũng nên lựa chọn những cây ăn quả được chiết hoặc ghép sẵn, tránh gieo hạt bởi việc thu hoạch khi gieo hạt có khi kéo dài từ 1 - 2 năm trong khi với cây chiết, ghép, quá trình này chỉ mất vài tháng. Bên cạnh đó, rễ cọc của cây được gieo từ hạt sẽ đâm sâu, quả đậu cũng không ngon như cây chiết.

Mua đất và lựa chậu

Với những loại cây ăn quả có tán hẹp như chanh, ổi, khế ngọt, cóc... nên lựa loại chậu nhỏ, kích thước từ 30 - 50cm. Với những giống tán rộng, thân cao như bưởi da xanh, xoài tứ quý, mận, cam... kích thước chậu bắt buộc từ 80cm - 1m. Bộ rễ của những cây tán rộng khá lớn, rễ chính đâm sâu nên nếu chậu quá hẹp sẽ không đủ dưỡng chất cho cây. 

Hiện nay trên thị trường, đất thường được trộn sẵn cùng tro trấu, xơ dừa… Những loại đất sạch, giàu dinh dưỡng sẽ giúp cây đậu quả tốt và không ảnh hưởng đến tiến trình sinh trưởng. Theo giá niêm yết tại shop Sài Gòn Hoa, đất hỗn hợp được bán với giá từ 60.000 đồng/bao. Một số loạt đất của thương hiệu Tribat được bán với giá từ 20.000 - 45.000 đồng/bao, đất trồng cây Minh Đức có giá 25.000 đồng/bao... 

Chăm sóc, phòng và trị bệnh

Trước khi trồng cây, nên tỉa bớt cành nhánh, cắt bớt lá (với những cây rậm rạp). Việc tỉa bớt cành nhánh sẽ giúp cây sinh trưởng và ra quả tốt hơn, điều này đặc biệt quan trọng với cây trồng trong chậu. Khi đưa cây vào chậu, nên cẩn trọng để không làm vỡ bầu đất. Cây ăn quả cũng đặc biệt cần nắng để quang hợp.

Lan can ban công cũng có thể thành giàn trông dưa leo, bầu bí...

Chị Liên (chủ vựa cây cảnh Sài Gòn Hoa - Q.Thủ Đức, TP.HCM) chia sẻ: “Cần giữ cho chậu cây đủ độ ẩm, mỗi ngày tưới cây sáng và chiều (tránh buổi tối vì sẽ sản sinh vi sinh vật, nấm mốc gây hại cho cây).

Theo tiến trình sinh trưởng, cây cần nhiều chất dinh dưỡng hơn nên phải bổ sung phân bón. Với cây ăn trái, phân NPK được bổ sung sau một tháng vào chậu sẽ giúp cây đậu quả tốt. Giai đoạn trổ bông nên bón kali, lân… Bạn có thể trộn thêm vào đất trùn quế, hữu cơ hoai mục, phân chuồng để đất tốt hơn”.

Ngoài ra, theo kinh nghiệm của nhiều người chuyên trồng cây trong chậu, cần phòng bệnh cho cây, nhất là trong giai đoạn trổ hoa kết quả. Bạn có thể sử dụng một số loại thuốc bảo vệ thực vật có trên thị trường hoặc áp dụng công thức pha chế thuốc trừ sâu hữu cơ từ ớt, gừng, tỏi, rượu theo tỷ lệ 1:1:1:3. Với công thức này, nên phun bảo vệ cây thường xuyên sau khi ngâm hỗn hợp một tháng.

Một số biện pháp khác (dùng bao bọc quả khi cây đậu trái, cắt tỉa cành bệnh hoặc dùng bàn chải đánh răng chà dung dịch rửa chén pha loãng lên dịch sáp của cây...) sẽ giúp cây sinh trưởng thuận lợi hơn. Những hình thức bảo vệ này không ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe, đồng thời rẻ tiền và dễ thực hiện. 

Mua cây giống  và nông cụ ở đâu?

- Mr. Thích Trồng Cây (32/1 Bàu Cát 1, P.14, Q.Tân Bình, TP.HCM).
- Trại cây giống Nguyễn Thành Đại (409 Huỳnh Thị Hai, P.Tân Chánh Hiệp, Q.12, TP.HCM).
 - Sài Gòn hoa (74/2/1D, đường 36, tổ 4, khu phố 8, P.Linh Đông, Q.Thủ Đức, TP.HCM).

Coi chừng mua nhầm cây giống kém chất lượng 

Hiện tại, việc kinh doanh cây giống đang nở rộ dẫn đến việc dễ mua phải cây giống kém chất lượng. Theo kinh nghiệm của kỹ sư nông nghiệp Nguyễn Chí Cường, vì không nhận biết được nên rất nhiều khách hàng từng mua phải cây giống bị đánh tráo, trồng một thời gian không ra quả hoặc nếu ra thì sản lượng kém, trồng cây này nhưng quả khác… Với những giống cây ngoại nhập có giá cao như kiwi, táo, cherry… tình trạng này diễn ra thường xuyên hơn.

Để tránh rơi vào tình huống trên, khách hàng nên lựa chọn những địa điểm bán cây giống uy tín. Đồng thời, tìm hiểu kỹ hình dáng của cây giống mình lựa chọn. Không nên mua những giống cây khó đậu trái. Giống ôn đới sẽ sinh trưởng tốt ở những khu vực như Hà Nội, Đà Lạt… Trái lại, cây nhiệt đới lại phát triển ổn định ở những thành phố nóng quanh năm như TP.HCM.

Bạn nên mua cây giống còn non, chưa ra trái hoặc chỉ vừa ra hoa. Với những cây trĩu quả hoặc quả có màu sắc đặc biệt, bán tràn lan với giá rẻ thì nên cân nhắc. Tránh mua phải loại cây giống bị phun thuốc kích trái vì rất độc hại và gây ảnh hưởng về sau. 
Bạn cần được tư vấn kỹ từ những người có kinh nghiệm về cây trồng chậu, từ đó, lựa chọn giống phù hợp với điều kiện không gian và diện tích căn hộ của mình.

Quốc Thái