Bị đánh bật khỏi Trung Đông, IS ‘xoay trục’ sang Đông Nam Á?

Lãnh thổ của Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) sắp bị xóa sổ ở ở Trung Đông, đó là lý do tổ chức khủng bố này vươn xa cánh tay chết chóc của mình đến các nơi khác trên thế giới, đặc biệt là Đông Nam Á.

Vụ Marawi ở Philippines được giới phân tích thống nhất nhận định là một “phép thử” của việc “xoay trục” nguy hiểm này.

Các diễn biến mới nhất từ hai chiến trường chính Syria và Iraq cho thấy lực lượng IS tại Trung Đông đang lâm vào tình trạng khốn đốn.

Liên minh người Kurd và các nhóm Ả-rập được Mỹ hậu thuẫn – Lực lượng Dân chủ Syria ( SDF) hôm 25/6 đã tiến đánh lực lượng thánh chiến IS tại “thủ đô” của chúng ở Raqqa. SDF hiện đã kiểm soát được quận al-Qadisia ngoại ô thành phố.

Xe bọc thép của SDF tiến vào ngôi làng Hawi Hawa, phía tây Raqqa (Syria), ngày 11/6 - Ảnh: Reuters

Lực lượng của liên minh SDF bắt đầu tấn công Raqqa từ đầu tháng này sau một chiến dịch dài nhằm cô lập nhóm chiến binh IS trong thành phố. Quận al-Qadisia, nằm ở phía tây Raqqa, rơi vào tay SDF sau ba ngày giao tranh ác liệt.

Trong 18 tháng qua, SDF đã đẩy các tay súng của Nhà nước Hồi giáo khỏi các vùng rộng lớn ở miền bắc Syria.

Trong chiến dịch Raqqa, liên minh SDF do Mỹ hậu thuẫn đã tiến đánh các nhóm chiến binh thánh chiến bằng pháo kích và không kích, tiến hành không kích tiêu diệt các thủ lĩnh Hồi giáo cực đoan như Turki Binali và Fawaz al-Rawi.

Tuy nhiên, theo Cơ quan Quan sát Nhân quyền Syria (SOHR), các cuộc không kích của liên minh cũng gây nhiều thương vong cho dân thường.

Tại mặt trận Iraq, quân đội chính phủ cho biết lực lượng IS đã bị phong tỏa bên trong thành phố cổ Mosul.

Chiến sự ác liệt tại thành phố cổ Mosul, Iraq, khi lực lượng chính phủ đang bao vây cứ điểm cuối cùng của IS tại khu Hay al-Tanak trong thành phố - Ảnh: Reuters

Quân đội Iraq hôm 25/6 đã chặn đứng đợt tấn công của những kẻ đánh bom tự sát bên ngoài thành phố Mosul.

Lực lượng chính phủ hiện tập trung lực lượng tấn công Hay al-Tanak, một khu phố nghèo phía tây Mosul, hang ổ cuối cùng của phiến quân ở thành phố Mosul.

Cách xa Trung Đông hàng nghìn cây số, ngày 23/5 các tay súng Hồi giáo Maute, nhóm chiến binh Hồi giáo thân IS, đã chiếm nguyên cả thành phố Marawi trên đảo Mindanao của Philippines.

Đây là tiếng chuông cảnh báo cho thấy, IS đang xây dựng căn cứ ở Đông Nam Á, và áp dụng các chiến thuật tàn bạo từng thấy ở Iraq và Syria vào khu vực này.

Tại diễn đàn an ninh châu Á - Thái Bình Dương năm 2017 ở Singapore (Shangri-La 16), các quan chức quốc phòng và chính phủ trong khu vực nói vụ Marawi là một âm mưu phức tạp nhằm đưa lực lượng từ các nhóm thân IS khác đến Philippines để tham gia kiểm soát Marawi.

IS hiện diện tại Marawi, Philippines - Ảnh: Al-Masdar News

Sự hiện diện của chiến binh nước ngoài ở Marawi, bao gồm cả các tay súng từ rất xa như Ả-rập Xê-út, Pakistan, Chechnya và Morocco, đặc biệt đáng báo động đối với các quan chức an ninh khu vực Đông Nam Á, một trong những nơi tập trung đông đảo người Hồi giáo.

Các chính phủ ở Đông Nam Á từng có mối lo trước nguy cơ các chiến binh IS bị đánh bật khỏi Trung Đông sẽ “hồi hương”, nay họ có thêm mối lo khu vực này trở thành căn cứ mới thu hút các chiến binh thánh chiến nước ngoài.

Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia, ông Hishammuddin Hussein, nói: "Nếu chúng ta không làm gì cả, họ sẽ có chỗ đứng trong khu vực này”.

Các quan chức quốc phòng Philippines cho biết, cả 4 nhóm Hồi giáo thân IS đều gửi các chiến binh đến Marawi với ý định thành lập tại thành phố này một chính quyền IS (wilayat) ở Đông Nam Á.

Người dân Marawi, Philippines, trở thành những nạn nhân đầu tiên của IS ở Đông Nam Á - Ảnh: AFP

Đảo Mindanao, khu vực bất ổn nhiều thập niên qua bởi các lãnh chúa địa phương, các nhóm phiến quân ly khai, là miếng đất màu mỡ cho hệ tư tưởng IS phát triển.

Trong báo cáo công bố ngày 5/6, Trung tâm Đấu tranh chống khủng bố (CTC) có trụ sở tại New York cho biết, IS đang thúc đẩy các nhóm chiến binh ở Đông Nam Á củng cố và mở rộng sự hiện diện của mình trong khu vực.

Thiện Đạo (Theo Reuters, AFP)