Bí ẩn nụ hôn nối liền thế hệ

Thế giới đang đón chào một thế hệ mới: thế hệ Alpha, được sinh ra từ năm 2010 trở đi. Vấn đề đứt gãy thế hệ đã xuất hiện trước đó, khi tới thế hệ Alpha còn khoét sâu hơn nữa. Những người trực tiếp tham gia các cuộc chiến đấu giành độc lập đang dần quá vãng, những mối liên kết giữa con cháu với ông bà trong gia đình thế hệ mới cũng không còn đậm nét. Những bài học lịch sử vì thế càng thêm phần cách biệt với tuổi mới lớn. Với vị thế một nhà báo lâu năm, thường xuyên tiếp xúc và nắm bắt tâm lý các bạn trẻ, tác giả Nguyễn Khắc Cường không coi tách biệt thế hệ là trở ngại quá lớn. Có lẽ trở ngại duy nhất anh gặp phải là tìm hình thức hợp lý nhất để đưa ngọn lửa ấy đến các bạn trẻ một cách thật gần gũi, tự nhiên. Vì lẽ đó, tác phẩm Nụ hôn dưới vòm cây (Nhà xuất bản Trẻ) không chỉ là lời giải đáp của tác giả mà còn là một lời lý giải, một cách tri ân lịch sử…

Ngay từ đầu tác phẩm, tác giả đã mở đầu bằng dòng hồi tưởng của nhân vật chính về người bà cựu chiến binh. Thông qua bà, hình ảnh đứt gãy thế hệ dần hiện ra, những người đại diện cho một thế hệ sống trong chiến tranh giờ đây đang đi vào những góc khuất của riêng mình. Những cuộc gặp gỡ giữa họ nhuốm màu cô đơn. Họ tìm nhau, nói chuyện với nhau, giải khuây cho những tâm hồn giờ đây đã trở nên già nua theo dòng chảy thời gian. Đó là một thế giới nơi những bạn trẻ thế hệ Z trở nên dễ tổn thương trong chính suy nghĩ của họ, cũng là nơi thế hệ Alpha đang dần lớn lên, trải nghiệm đời sống tinh thần với những thần tượng thời đại mới.

Nguyễn Khắc Cường một lần nữa cho thấy khả năng kể chuyện phi tuyến tính có thể hiệu quả đến đâu. Qua nhân vật Hải Đường, người đọc liên tục được tiếp xúc với nhiều thế hệ phụ nữ, trình diện những xô lệch trong đời sống tinh thần đương đại. Nhưng, Nụ hôn dưới vòm cây không phải là một tác phẩm chỉ điểm những thực trạng như báo chí đang làm. Tác phẩm còn tiếp tục đưa thủ pháp thời gian phi tuyến tính đi xa hơn, thậm chí còn kết hợp với thể loại truyện ký để vừa tạo nên một tác phẩm văn chương đa thể loại, vừa là điểm giao để hàn gắn các thế hệ.

Các nhân vật nữ trong tác phẩm dẫu ở những thời kỳ khác nhau nhưng vẫn nổi lên các đặc điểm chung của phụ nữ Việt Nam: tháo vát, xông xáo vượt qua nỗi sợ để làm điều đúng đắn, đặc biệt là luôn sống với ngọn lửa nhiệt huyết đầy nữ tính và khát vọng tình yêu. Đó cũng là điểm chung để dù mang đầy đủ những đặc tính của thế hệ Alpha, nhân vật Sương Mai lại dễ dàng đồng cảm và thấu hiểu cho số phận người khác.

Dù không có chi tiết nào tương đồng nhưng Nụ hôn dưới vòm cây lại gợi lên cảm giác bồi hồi như khi đọc tác phẩm Người mẹ cầm súng và Những đứa con trong gia đình của nhà văn Nguyễn Thi. Tương đồng bởi câu chuyện được dẫn dắt qua hình tượng người phụ nữ này đến người phụ nữ khác và bởi cảm giác quen thuộc của một mạch ngầm đang chảy qua các thế hệ không dễ dàng bị xóa nhòa bởi những đổi thay của thời đại.

Nụ hôn dưới vòm cây không dừng lại ở mong muốn kết nối các thế hệ đang dần đứt gãy mà còn tôn vinh vẻ đẹp của những thế hệ phụ nữ Việt Nam. Hơn thế, tác phẩm còn xác tín rằng những đứt gãy chúng ta thấy chỉ là những biểu hiện trên bề mặt, rằng các thế hệ người Việt sẽ không bao giờ đánh mất chính mình. Và, việc những người đi trước cần làm là vững tin vào tuổi trẻ bởi chỉ cần khơi gợi, mạch nguồn ấy vẫn chảy mãi trong tinh thần đương đại.

Phát Dương