Bí ẩn đằng sau “ngôi nhà” của những thủ khoa

Ảnh: Phùng Huy

 Rèn khả năng phản ứng nhanh

“Bí quyết duy nhất giúp học sinh (HS) của trường THCS-THPT Nguyễn Khuyến luôn có tên trong “bảng vàng” các kỳ thi chính là luyện giải đề liên tục, giúp HS tiếp cận, nắm chắc phương pháp giải quyết với từng dạng bài tập, nắm vững kỹ năng làm trắc nghiệm để tránh những lỗi mất điểm không đáng có, giành điểm tuyệt đối trong từng bài thi”, cô Nguyễn Yên Chi, Phó hiệu trưởng Trường Nguyễn Khuyến chia sẻ. Cả hai tân thủ khoa của kỳ thi tốt nghiệp Duy An và Ái Trâm đều được giáo viên đánh giá là rất nhạy bén với các dạng bài tập, nhất là những dạng bài khó.

Ái Trâm (HS lớp 12C3) không có lợi thế được ôn luyện dài hơi. Từ năm lớp 11 trở về trước, Trâm học phổ thông tại tỉnh Bến Tre. Đến năm lớp 12, ba mẹ đưa Trâm lên TP.HCM để con gái thực hiện ước mơ trở thành bác sĩ.

“Lần đầu tiên xa cha mẹ, em phải sống một mình rất bỡ ngỡ và lạc lõng. Ở dưới quê thì học nhẹ vô cùng. Vừa bước chân vào trường Nguyễn Khuyến, áp lực bài vở lớn, ngày nào cũng làm bài tập, rồi giải đề, kiểm tra hàng tuần. Mỗi khi kết quả chưa tốt, em chỉ biết... khóc và muốn được về quê ngay. Thầy cô đã an ủi, động viên rồi điện thoại để em nói chuyện với gia đình. Phải mất cả tháng trời em mới quen với nhịp độ học tập ở ngôi trường mới. Nhờ giải bài tập liên tục, em được tiếp xúc với rất nhiều dạng đề, hình thành thói quen phản xạ nhanh với từng dạng đề”, Ái Trâm chia sẻ.

Dù lịch học dày đặc, Trâm vẫn nghiền ngẫm thêm các sách bài tập nâng cao để rèn thêm kỹ năng. Sau một năm trở thành “mọt sách”, cô bé Trâm xinh xắn phải “sắm” thêm chiếc kính cận 2 diop.

Ý thức được việc bước vào cánh cửa giảng đường ĐH Y Dược là điều không đơn giản, Trâm phải bỏ qua nhiều sở thích giải trí cá nhân. Cô bé bộc bạch: “Em thích đọc truyện trinh thám, mê coi đá banh nhưng mùa World Cup năm nay em phải “hy sinh” để thực hiện ước mơ lớn nhất là đậu vào ĐH Y Dược”.

Với Trâm, để đạt điểm tuyệt đối ở những kỳ thi có tính cạnh tranh cao như thi vào ĐH Y Dược thì bài làm phải có nét riêng, kết quả đúng là một chuyện, nhưng cách giải hay mới dễ đạt điểm tuyệt đối ở từng câu. Bí quyết mà Trâm chọn là tranh thủ hiểu bài mới ngay trên lớp, thời gian còn lại chủ yếu là tự học, luyện giải đề, bài nào không giải được sẽ tranh thủ hỏi thầy cô trong giờ tự học buổi tối.

Trái với sự hồn nhiên của Ái Trâm, cậu bạn đồng thủ khoa Phùng Duy An (Long An) lại được bạn bè đặt biệt hiệu “ông cụ non”. Ông cụ non của lớp 12C2 ước mơ trở thành kiến trúc sư như cha mình nhưng lại... quên học vẽ. Nhắc đến câu chuyện tréo ngoe này, An gãi đầu bộc bạch: “Em muốn trở thành kiến trúc sư từ lúc mê những bản vẽ của cha. Lúc đó, em cũng mày mò tự học đồ họa, vẽ vời trên máy mà không biết thi vào kiến trúc phải vẽ bằng tay chứ không phải bằng máy tính. Đến tận lớp 12, em mới chính thức học vẽ”.

Nhìn vẻ chững chạc của Duy An hiện tại, khó hình dung được trước đây An từng là cậu bé mê chơi game online và tự nhận là không ngoan lắm, dù vẫn là HS giỏi. Càng bất ngờ hơn khi cậu bé lại thích đọc tiểu thuyết, đặc biệt là tiểu thuyết lãng mạn của Pháp, Mỹ. An chia sẻ: "Mỗi lần phải làm gì em đều suy nghĩ kỹ sau đó dốc hết sức để làm. Khi học em cũng tập trung học hết sức".

Duy An (bìa phải) và các bạn trong giờ ôn tập

Không luyện “gà chọi”

Phải chăng điểm thi cao là kết quả của quá trình luyện giải đề liên tục như kiểu học vẹt, chỉ là kiểu phản ứng theo thói quen? Cả hai tân thủ khoa đều khẳng định: học ở trường Nguyễn Khuyến, nếu học vẹt chỉ có nước học đến xỉu. Ái Trâm giải thích: “Lượng bài tập phải giải quyết rất lớn, nếu học vẹt, làm sao nắm chắc các dạng đề. Có chăng là tụi em được tiếp xúc nhiều dạng đề, giải nhiều nên tạo thành kỹ năng, nắm được kỹ năng làm bài”.

Cô Nguyễn Yên Chi cho biết: “Ngay từ lúc nhập học, chúng tôi để phụ huynh, HS đăng ký khối thi, nguyện vọng đại học và kiên trì giúp các em thực hiện mục tiêu vào được ngôi trường mong muốn. Quá trình học, chúng tôi cho các em luyện giải đề thường xuyên và kiểm tra hàng tuần. Kết thúc học kỳ I lớp 12, chúng tôi có thể dự đoán được điểm thi đại học của các em, đến học kỳ II thì gần như chắc chắn điều đó. Chúng tôi có rèn HS, thậm chí khá nghiêm khắc, nhưng không phải luyện “gà chọi” vì không nhằm mục tiêu cho các em thi HS giỏi lấy danh tiếng, mà để thực hiện mục tiêu cụ thể là vào đại học".

Nhà trường tạo điều kiện để các em tự học và giải bài tập. Buổi tối là giờ tự học, HS được chia thành nhóm nhỏ học theo từng chủ đề, có giáo viên phụ trách giải thích cho HS. Trong buổi học này, mỗi HS lớp 12 gần như được thiết kế riêng lộ trình học để phù hợp năng lực. Mỗi giáo viên chỉ phụ trách khoảng 10 em để theo sát, đánh giá sự tiến bộ qua từng tuần học. Trái với nhiều trường tư thục, HS ở nội trú được phục vụ tận răng, HS nội trú ở trường Nguyễn Khuyến phải tự gấp chăn màn, chia nhau lịch trực vệ sinh phòng ngủ, phòng học... Ban giám hiệu nhà trường cho biết, dù trường có nhân viên vệ sinh nhưng vẫn muốn rèn cho các em thói quen có trách nhiệm tự lập, biết làm việc nhà và giữ gìn vệ sinh.

Kỷ luật thép cũng là “thương hiệu” của ngôi trường tư thục này. Thầy Lê Trọng Tín - Hiệu trưởng trường cho biết, HS không được mang điện thoại vào trường, nếu em nào vi phạm sẽ xử lý kỷ luật nặng hoặc buộc chuyển trường. Theo thầy Tín, phụ huynh rất đồng tình, vì mang điện thoại vào sẽ ảnh hưởng đến việc học, các em có thể xem những thông tin mà trường không kiểm soát được... Dù khắt khe đến từng nếp sinh hoạt của HS nhưng trường lại tạo mọi điều kiện để các em được chơi thể thao ở những chiếc máy tập thể dục ngoài trời nằm rải rác trong khuôn viên trường, ở hồ bơi, hay thư giãn ở phòng hội họa…

Trả lời câu hỏi phải chăng kết quả điểm thi cao là do “ép” HS học nhiều, cô Nguyễn Yên Chi khẳng định: “Ở lứa tuổi cấp III, các em có chính kiến riêng. Nếu các em không muốn học thì sẽ không thể ép buộc. Bằng chứng là rất nhiều em khảo sát vào trường xong đã tuyên bố không thể học ở Nguyễn Khuyến, phụ huynh cũng chẳng thể nào ép. Nhưng ngay từ ngày đầu vào học, cả thầy và trò gần như hứa cố gắng thực hiện mục tiêu. Không chỉ căn cứ vào điểm số, xét thấy tư chất không phù hợp, chúng tôi sẽ không nhận, dù trường tư rất cần HS. Cụ thể, trường Nguyễn Khuyến không có thế mạnh ở khối xã hội nên khi HS giỏi khối xã hội muốn vào trường, chúng tôi khuyên không nên vào học vì rất lãng phí, chúng tôi không có những giáo viên đủ sắc sảo ở mảng này để giúp các em phát triển tốt nhất”.

Theo cô Yên Chi, đề thi nhiều năm gần đây đã không đơn thuần là những câu hỏi đóng, kiểm tra kiến thức mà chủ yếu là câu hỏi mở, hướng đến đánh giá khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng làm bài của người học. HS không đơn giản học vẹt thuộc lòng là đạt điểm cao. Dù là trường có “số má” nhưng trường Nguyễn Khuyến vẫn là một trường tư thục nên HS vào trường không phải đều là trò khá giỏi. Cách ôn luyện gắt gao, luyện giải đề và kiểm tra nghiêm ngặt vẫn còn nhiều ý kiến khen chê khác nhau, nhưng có thể thấy cách làm này ít ra cũng tạo cho người học làm quen với các dạng bài tập, hình thành kỹ năng làm bài. Trong đó, quan trong nhất vẫn là sự hứng thú và cố gắng của người học.

Ra đời năm 1992, từ một cơ sở nhỏ thuê mượn với dăm chục học trò là “hàng dạt” của các trường công lập khác, hơn 20 năm sau, ngôi trường tư thục này đã thu hút nhiều HS giỏi đến học và coi đó là ngôi nhà thứ hai của mình.

 Gia Tuệ