Bệnh nhân đột quỵ tăng, chủ yếu vào sáng sớm

Ông L.V.S. đã hồi phục sức khỏe nhưng vẫn tiếp tục nằm lại bệnh viện để theo dõi - Ảnh: L.C.

Vừa mở mắt dậy đã… đột quỵ

Bác sĩ Hà Tấn Đức, Trưởng khoa Đột quỵ Bệnh viện (BV) đa khoa Trung ương Cần Thơ, cho biết, từ sau tết đến nay liên tục cấp cứu những ca đột quỵ nặng vào sáng sớm. Cụ thể, vào đầu tháng Ba, ông L.V.S. (84 tuổi, ở tỉnh Bạc Liêu) thức dậy đi vệ sinh, đến khi quay trở lại giường thì đột ngột yếu liệt nửa người. Bệnh nhân được chuyển đến BV lúc 5 giờ sáng và may mắn sau 10 phút tái thông động mạch đã thoát cửa tử.

Mới đây, BV này cũng tiếp nhận bệnh nhân Thái Thị L. (54 tuổi, ở tỉnh Hậu Giang) được chuyển đến BV lúc 4 giờ sáng do không nói chuyện được, yếu nửa người sau khi thức dậy. 

Tại BV đa khoa Đồng Nai, bác sĩ Nguyễn Đình Quang, Trưởng khoa Nội thần kinh, cũng cho biết: từ sau tết đến nay, mỗi ngày nơi đây tiếp nhận từ 4-5 ca đột quỵ nặng, trong khi trước đây ca nặng không thường xuyên. Đáng nói, những ca đột quỵ xảy ra chủ yếu vào sáng sớm và xảy ra cả ở người trẻ. 

Còn bác sĩ Nguyễn Đình Thành, Trưởng khoa Nội thần kinh BV đa khoa khu vực Long Khánh (tỉnh Đồng Nai), chia sẻ, BV có đến 10 ca đột quỵ nặng đang điều trị. Hiện BV không còn giường trống, những ca bệnh nhẹ hơn phải nằm trên băng ca.

Bác sĩ Thành nói: “Có nhiều nguyên nhân khiến bệnh đột quỵ tăng như thời tiết đầu năm thay đổi; mùa dịch dường như người dân ở nhà uống bia, rượu nhiều hơn lại ít vận động… Chưa kể, người bị béo phì, cao huyết áp, tim mạch… nhưng chủ quan nên đột quỵ ập đến. Trong số những người nhập viện, có đến 30% ca đến trễ, quá thời gian vàng nên điều trị khó khăn”.

Tại sao đột quỵ dễ xảy ra vào buổi sáng?

Theo khảo sát của BV Trung ương Quân đội 108 (Hà Nội) trên 3.907 bệnh nhân đến cấp cứu thì số ca đột quỵ diễn ra vào sáng sớm (5-8 giờ) chiếm 62,9%. Bác sĩ Nguyễn Văn Phương, Khoa Cấp cứu BV Trung ương Quân đội 108, lý giải: Thông thường, huyết áp của cơ thể xuống mức thấp nhất vào khoảng 3 giờ sáng, sau đó tăng dần lên và tăng nhanh lúc thức dậy vào buổi sáng. Lúc này, bệnh nhân chuyển từ tư thế đang nằm sang tư thế vận động, làm thay đổi nồng độ hoóc-môn khiến nhịp tim và huyết áp cùng tăng; đồng thời làm tăng trương lực của động mạch. 

Cụ thể, khi thức dậy, cơ thể tiết ra adrenaline và các hoóc-môn gây căng thẳng khác, làm tăng áp lực máu và nhu cầu cung cấp ô-xy. Sau một đêm, cơ thể mất đi một lượng nước tương đối lớn, máu sẽ trở nên cô đặc hơn, tim phải làm việc vất vả để bơm đẩy máu đi. Khi tăng huyết áp sẽ tăng nhu cầu ô-xy cho cơ tim, làm cho cơ tim không được ổn định do chênh lệch huyết áp, tăng nguy cơ tổn thương các mảng xơ vữa động mạch. Chính yếu tố này khiến các mảng xơ vữa bị rách ra, vỡ, bong và kích hoạt tiểu cầu gây ra huyết khối gây tắc mạch não, dẫn đến đột quỵ thiếu máu não cấp.

Lý do thứ hai là lượng nitric oxit (gọi tắt là NO) rất thấp vào lúc ngủ dậy. Nitric oxit có vai trò quan trọng trong việc cầm máu, tham gia vào hầu hết quá trình sinh học trong cơ thể như: sự thức tỉnh, chức năng sinh dục, cảm giác đau, hài lòng, điều tiết máu và chất dinh dưỡng nuôi cơ thể…

Sự hoạt động của NO còn có vai trò quan trọng trong quá trình lão hóa, mở rộng mạch máu tăng dòng chảy đưa ô-xy và các chất dinh dưỡng đi nuôi cơ thể. NO là yếu tố quan trọng quyết định đến việc bị đột quỵ, tiểu đường… Quá trình tiêu thụ NO vào ban đêm lớn nhất nên khi sáng sớm thức dậy cơ thể thường thiếu NO cũng dẫn đến bị đột quỵ. 

Gia Huy