Bệnh nhân COVID-19 tăng, Hà Nội áp dụng mô hình “người cố vấn”

Số ca nặng và nguy kịch tăng nhanh

Những ngày qua, số ca mắc COVID-19 ở TP.Hà Nội liên tục dẫn đầu cả nước với mức trên 2.000 ca/ngày. Ngày 12/1, số bệnh nhân COVID-19 tại TP.Hà Nội gần chạm ngưỡng 3.000 ca. Đến hết ngày 12/1, toàn thành phố có hơn 53.300 F0 đang được điều trị và cách ly. Số bệnh nhân thể nhẹ, không triệu chứng, được điều trị ở tầng một chiếm 93% tổng bệnh nhân đang điều trị. Trong số này, có hơn 42.600 người điều trị tại nhà, số còn lại điều trị tại các cơ sở y tế cấp thành phố và quận, huyện. Trước thực tế này, UBND TP.Hà Nội đã xây dựng kịch bản đáp ứng 100.000 ca mắc COVID-19.  

Số ca mắc COVID-19 và ca nặng ở TP.Hà Nội đang tăng nhanh trong thời gian gần đây (trong ảnh: Bệnh nhân nặng đang được điều trị tại cơ sở 2 của Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương)

Số F0 tăng nhanh dẫn đến bệnh nhân nặng, nguy kịch ở TP.Hà Nội cũng lên cao. Nếu như ngày 8/1, toàn thành phố có 408 ca nặng, nguy kịch thì bốn ngày sau, số ca nặng tăng lên 505. Theo nhận định sơ bộ của các chuyên gia, 40 - 50% bệnh nhân nguy kịch có nguy cơ tử vong. Theo báo cáo từ Bộ Y tế, trong tuần qua, số bệnh nhân tử vong do COVID-19 ở TP.Hà Nội dao động từ 10-17 ca. Tổng số ca tử vong từ ngày 29/4 đến nay là 294, chiếm 0,4% tổng số ca mắc. Hầu hết bệnh nhân tử vong là người cao tuổi, chưa tiêm hoặc tiêm chưa đủ liều vắc-xin, có nhiều bệnh lý nền nặng. 

Tình trạng gia tăng số ca mắc và số ca nặng dấy lên mối lo về diễn biến xấu của dịch bệnh vào dịp Tết Nguyên đán sắp tới nếu không có những biện pháp quyết liệt.

Mô hình “người cố vấn” từng rất thành công

Bà Trần Thị Nhị Hà - Giám đốc Sở Y tế TP.Hà Nội - cho rằng cần tập trung thực hiện ba giải pháp chính để phòng, chống dịch COVID-19, gồm tăng cường tiêm vắc xin; cung cấp thuốc đầy đủ cho người bệnh và quản lý chặt chẽ bệnh nhân điều trị tại nhà; hạn chế tối đa bệnh nhân chuyển tầng. 

Theo bác sĩ Nguyễn Trung Cấp - Phó giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương - hiện nay, thực hiện phương châm “bốn tại chỗ”, các địa phương đều thiết lập mô hình điều trị COVID-19 theo “tháp ba tầng” nhằm sử dụng nhân lực hiệu quả, tiết kiệm nhất. Thực tế, khi hình thành mô hình này, xuất hiện tình trạng ở tầng trên có thầy thuốc giỏi, trang thiết bị tốt nhưng số giường bệnh có hạn; tầng dưới có nhiều nhân lực, giường bệnh nhưng lại có ít thầy thuốc giỏi và trang thiết bị tốt. Do đó, cần phải có cách để phát huy được tốt nhất ưu thế về lực lượng của tầng dưới và chất xám, kinh nghiệm của các thầy thuốc và trang thiết bị của tầng trên. Mô hình mentor (người cố vấn) từng thành công ở nhiều địa phương sẽ giải quyết vấn đề này.

Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp đề xuất áp dụng và nâng cao hiệu quả mô hình “người cố vấn” ở TP.Hà Nội để hạn chế việc chuyển tuyến

Từng là chuyên gia trực tiếp chi viện, điều trị bệnh nhân COVID-19 tại nhiều tỉnh thành như Hải Dương, Bắc Ninh, TPHCM, Đồng Tháp, Vĩnh Long, An Giang... bác sĩ Nguyễn Trung Cấp dẫn chứng hiệu quả điều trị rõ nét của mô hình này.

Cụ thể, từ vụ dịch đầu năm 2021 ở TP.Chí Linh, tỉnh Hải Dương, những ngày đầu tiếp nhận, điều trị bệnh nhân COVID-19, 100% bác sĩ ở Bệnh viện Đa khoa TP.Chí Linh chưa được tập huấn, không có kinh nghiệm về điều trị COVID-19. Khi đó, các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa TP.Chí Linh phải làm bệnh án online để bác sĩ Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương ở vòng ngoài hướng dẫn điều trị với từng bệnh nhân hoặc hội chẩn mẫu đối với những ca phức tạp kèm theo đào tạo và hướng dẫn minh họa. Nhờ đó, chỉ sau một tuần, các bác sĩ địa phương đều nắm được những vấn đề cốt lõi trong điều trị COVID-19. 

Trong đợt dịch ở tỉnh Bắc Ninh vào tháng 5 - 6/2021, mô hình “người cố vấn” được mở rộng ra toàn tỉnh. Lúc đầu, bác sĩ Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương phải hội chẩn đối với toàn bộ các bệnh nhân, nhưng chỉ sau hai tuần, một số trưởng khoa của bệnh viện tỉnh đã nắm được hầu hết kỹ năng, kỹ thuật để tự chủ trì hội chẩn đối với hầu hết các ca COVID-19 trong tỉnh, bác sĩ Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương chỉ còn tham gia một số ca quá phức tạp. 

“Điều này có nghĩa là, bác sĩ ở tầng trên điều trị từ xa cho bệnh nhân ở tầng dưới. Nhờ đó, bệnh viện ở tầng dưới có thể huy động được bất cứ nhân lực nào trong điều trị, kể cả bác sĩ thuộc các chuyên ngành khác hoặc thậm chí sinh viên y khoa, vì luôn có sự hướng dẫn, giám sát từ người ở tầng trên” - bác sĩ Nguyễn Trung Cấp phân tích. 

Cần một hệ thống chặt chẽ, nhất quán 

Để thực hiện được mô hình “người cố vấn” này, theo bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, cần có lực lượng thầy thuốc giỏi chuyên môn để nắm vai trò người hướng dẫn và tư vấn. Các chuyên gia của các bệnh viện Trung ương sẽ chia nhau ra, mỗi người phụ trách, hỗ trợ một tỉnh, một khu vực và chỉ sau một thời gian, bác sĩ khu vực đó có thể hỗ trợ tiếp khu vực khác. Mỗi bác sĩ tầng ba chịu trách nhiệm “kèm cặp” bác sĩ của một bệnh viện tầng hai và mỗi bác sĩ ở bệnh viện tầng hai chịu trách nhiệm hỗ trợ một trạm y tế để kiểm soát các F0 từ cộng đồng. Cả hệ thống vận hành theo nguyên tắc “tiếp nhận hoặc hỗ trợ” (admit or advise), tức nếu tuyến dưới thấy quá khả năng thì “người cố vấn” ở tuyến trên phải nhận về điều trị hoặc theo dõi, hướng dẫn điều trị từ xa cho đến khi bệnh nhân hồi phục. 

“Cần một hệ thống chặt chẽ, tầng dưới tuân thủ chỉ định và hướng dẫn của người ở tầng trên. Bác sĩ ở tỉnh hướng dẫn bác sĩ ở huyện, bác sĩ ở huyện hướng dẫn cho bác sĩ tuyến xã, trạm y tế lưu động, hình thành nên mạng lưới rộng lớn và không bệnh nhân có nguy cơ nào bị bỏ sót. Mạng lưới này vận hành tốt ngay cả khi số bệnh nhân tăng mạnh” - bác sĩ Nguyễn Trung Cấp nói. 

Sau nhiều lần họp bàn với Sở Y tế TP.Hà Nội về điều trị COVID-19 khi F0 tăng, bác sĩ Nguyễn Trung Cấp cho biết, mô hình “người cố vấn” đã được áp dụng, phát huy hiệu quả ở năm bệnh viện, gồm Bệnh viện Đa khoa Đức Giang, Bệnh viện Thanh Nhàn, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, Bệnh viện Đa khoa Đống Đa và Bệnh viện Đa khoa Hà Đông. Trình độ của đội ngũ cố vấn này tốt, chủ động trong hội chẩn, hướng dẫn điều trị cho bệnh nhân ở bệnh viện tầng hai. 

Tuy nhiên, bác sĩ Nguyễn Trung Cấp lưu ý, yếu tố quyết định hiệu quả của mô hình này là các bệnh viện tầng ba, tầng hai không chỉ phụ trách bệnh nhân trong nội bộ khoa mình, bệnh viện mình mà còn với toàn bộ bệnh nhân thuộc khu vực mà mình phụ trách: “Thực tế, có những đơn vị rất có ý thức vươn lên. Nhưng nếu các cơ sở ở tầng dưới không có ý thức điều trị bệnh nhân nặng hơn khả năng hiện tại của mình, chỉ quá tầm một chút lại tìm cách đẩy lên tầng trên thì hệ thống đó sẽ thất bại. Khi đã có người hướng dẫn ở tầng trên thì tầng dưới nên mạnh dạn điều trị bệnh nhân ở mức nặng hơn, bởi rõ ràng họ không đơn độc trong quá trình điều trị”. 

Huyền Anh