Bến Tre: Xâm nhập mặn gây thiệt hại hàng ngàn tỷ đồng cho nông nghiệp

Hành trình Đất Phương Nam do Ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM tổ chức tham quan thực tế cho các phóng viên, biên tập viên tiêu biểu năm 2022 đã chính thức khởi hành sáng 15/11.

Tại buổi làm việc chiều cùng ngày với Đoàn cán bộ Tuyên giáo, báo chí, UBND tỉnh Bến Tre cho biết về tình hình và giải pháp ứng phó biến đổi khí hậu, thiên tai, xâm nhập mặn trên địa bàn tỉnh.

Ông Phan Nguyễn Như Khuê - Trưởng Ban Tuyên giáo Thảnh ủy TPHCM cùng đoàn công tác làm việc tại UBND tỉnh Bến Tre chiều 15/11. Ảnh: Quốc Ngọc

Theo đó, trong mùa khô năm 2015-2016, mặn tăng cao đột ngột và xâm nhập rất sâu. Vào cuối tháng 3/2016, độ mặn 4‰ đã xâm nhập, cách các cửa sông khoảng 50-70km, độ mặn 1‰ xâm nhập trên phạm vi gần như toàn tỉnh. Ước tính giá trị thiệt hại của riêng ngành nông nghiệp là 1.800 tỷ đồng. Trong đó có khoảng 30.000ha đất sản xuất nông nghiệp, 1.800ha nuôi trồng thủy sản bị ảnh hưởng và 41.325 hộ dân thiếu nước sinh hoạt.

Sang mùa khô năm 2019-2020, tỉnh Bến Tre tiếp tục đối mặt với đợt xâm nhập mặn có thể nói là khốc liệt nhất trong lịch sử, mức độ nghiêm trọng hơn rất nhiều so với đợt mặn lịch sử mùa khô năm 2015-2016. Độ mặn 2‰ hầu như bao phủ toàn tỉnh trong thời gian dài, có thời điểm trên 5‰.

So với trung bình nhiều năm, mặn xâm nhập sớm hơn từ 2-3 tháng. Độ mặn cao và duy trì từ tháng 12/2019 đến tháng 5/2022 làm cho nguồn nước trên sông Hàm Luông và Cửa Đại không có nước ngọt. Riêng trên sông Cổ Chiên xuất hiện những đợt nước độ mặn thấp từ tháng 3 có thể phục vụ sinh hoạt, sản xuất cho người dân.

Đợt mặn năm 2019-2020 đã gây ảnh hưởng đến mọi mặt đời sống, sản xuất của người dân, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Cụ thể, 5.401ha lúa vụ Đông Xuân (vụ 3) chết; 27.985ha cây ăn trái trên địa bàn tỉnh bị ảnh hưởng... cùng khoảng 86.896 hộ dân bị thiếu nước sinh hoạt. Ước tính giá trị thiệt hại của riêng ngành nông nghiệp là 1.660 tỷ đồng.

Để phòng chống, ứng phó xâm nhập mặn, UBND tỉnh Bến Tre đã tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, vận động mỗi hộ gia đình chủ động trữ nước ngọt để phục vụ sinh hoạt, sản xuất trong mùa hạn mặn, đồng thời, phát huy tính sáng tạo, nhân rộng các biện pháp, mô hình hay để thực hiện trữ nước ngọt trong từng xóm, ấp và từng xã.

Trong đó một số biện pháp tỉnh đã triển khai thực hiện trong các năm qua đạt hiệu quả tốt như trữ nước trong mương vườn, dùng túi trữ nước, đào hố trãi bạt, đắp các công trình đập tạm để trữ nước ngọt trong các kênh rạch tự nhiên để tạo nguồn nước thô cho các nhà máy nước phục vụ sinh hoạt.

Tỉnh bố trí lịch thời vụ phù hợp với dự báo tình hình nguồn nước, xâm nhập mặn hàng năm; khuyến cáo người dân không sản xuất ở những khu vực có nguy cơ thiếu nước tưới để tránh bị thiệt hại. Chuẩn bị sẵn sàng các phương án cấp nước phục vụ sinh hoạt cho người dân; các khu công nghiệp, bệnh viện, trường học…

Trong tình huống mặn diễn biến gay gắt, khan hiếm nguồn nước ngọt trên các sông, kênh rạch trong tỉnh như: dùng sà lan, ghe để vận chuyển nước ngọt từ thượng nguồn về xử lý tại các nhà máy nước để cung cấp ra mạng lưới; mua vận chuyển nước ngọt cung cấp cho các bệnh viện, khu công nghiệp... Vận hành các hệ thống, máy lọc mặn được trang bị các năm qua để cung cấp nước ngọt phục vụ sinh hoạt; tổ chức các điểm cấp nước tập trung.

Trong khi các công trình thủy lợi chưa được đầu tư khép kín, tỉnh tổ chức vận hành linh hoạt các công trình hiện có kết hợp với giải pháp công trình đập tạm ngặn mặn, bờ bao cục bộ để tích trữ tối đa nguồn nước ngọt phục vụ sinh hoạt, sản xuất cho người dân.

Song song đó, tỉnh tiếp tục đầu tư hoàn thiện hệ thống công trình thủy lợi, để kết hợp với các công trình đã và đang đầu tư tạo thành hệ thống khép kín cho cả hai Tiểu vùng Bắc-Nam Bến Tre giúp kiểm soát được nguồn nước, ngăn mặn xâm nhập từ các sông Tiền, Hàm Luông và Cổ Chiên. Hệ thống công trình thủy lợi tỉnh Bến Tre được chia thành 2 tiểu vùng Bắc Bển Tre và Nam Bến Tre.

Theo nhận định của các cơ quan chuyên môn, tình hình xâm nhập mặn mùa khô năm 2022-2023 có khả năng sẽ diễn biến ít nghiêm trọng hơn so với 2019-2020, nhưng vẫn phức tạp gây ảnh hưởng đến nguồn nước ngọt phục vụ sinh hoạt, sản xuất trên địa bàn tỉnh.

Quốc Ngọc