Bệnh són tiểu ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống

Theo PGS-BS Nguyễn Văn Ân, Trưởng khoa Niệu A, BV Bình Dân TP.HCM, có khoảng 30% phụ nữ có triệu chứng són tiểu ở nhiều mức độ.

BS Ân đang tư vấn cho một bệnh nhân bị chứng són tiểu Ảnh: Thanh Huyền

Đi tiểu 30 lần/ngày

Mỗi ngày đơn vị Niệu nữ thuộc khoa Niệu A, BV Bình Dân khám khoảng 30 trường hợp thì đã có năm-bảy trường hợp có triệu chứng són tiểu. BS Nguyễn Văn Ân cho biết, vừa tiếp nhận một trường hợp đặc biệt là bệnh nhân (BN) L.T.T., 70 tuổi, ngụ Bình Dương. Bà T. đến khám trong tình trạng phải đóng tã dù hoàn toàn tỉnh táo, linh hoạt. BN ngập ngừng cho biết, đã âm thầm chịu đựng chứng són tiểu suốt 10 năm qua vì ngại không dám cho ai biết.

Nay bệnh ngày càng nặng, quá mệt mỏi và suy kiệt nên buộc phải đến BV. Ban đầu, chỉ lúc ho mạnh hay vận động quá sức bà T. mới bị són tiểu, nhưng hai năm nay, chỉ cần hơi mắc tiểu là không kiềm chế được, chưa kịp vào nhà vệ sinh thì nước tiểu đã ướt quần. Có ngày phải đi tiểu đến 30 lần, một đêm phải dậy bảy-tám lần để đi tiểu. Bà T. không dám đi đâu xa, có lần đi chơi Vũng Tàu thì phải đóng tã. Cả ngày bà T. chỉ quanh quẩn gần nhà vệ sinh, tinh thần và thể trạng suy sụp, bị chính người nhà né tránh vì luôn có mùi khó chịu.

Căn bệnh són tiểu cũng không tha những phụ nữ trẻ. Sau hai lần sinh nở, chị T.T.N., 36 tuổi, ngụ Q.Tân Bình, TP.HCM bắt đầu xuất hiện triệu chứng són tiểu mỗi lúc ho hoặc cử động mạnh. Gần đây các biểu hiện càng nặng hơn, nhiều khi đang đánh tennis cùng bạn bè thì không kềm nổi, nước tiểu bật ra ướt hết váy.

Chị N. trình bày với BS: “Một tháng nay tình hình tệ đến mức tôi đang ngồi mà đứng lên là són tiểu; đang nằm mà bật dậy nước tiểu cũng trào ra…”. BS Ân kể về một trường hợp rất đáng tiếc là chị P.H.D., 40 tuổi, ngụ Q.8, TP.HCM. Đã một năm nay vợ chồng chị sống ly thân dù còn ở chung nhà. Cứ quan hệ với chồng là chị mắc tiểu không kềm nổi nên… xòa ra luôn. Để không phải dậy quá nhiều lần trong đêm, chị phải đóng tã. Vì thế, chồng chị không còn muốn gần vợ nữa.

Cách điều trị tùy mức độ bệnh

Theo BS Ân, són tiểu có nhiều dạng, hai nhóm thường gặp nhất là són tiểu gắng sức (són nước tiểu khi ho, cử động mạnh) và són tiểu gấp (mắc là không kềm được); có BN còn cùng lúc mắc cả hai nhóm này. Nguyên nhân gây són tiểu gắng sức là do cơ đáy chậu bị nhão, thường xảy ra ở phụ nữ đã mang thai, sinh nở và phụ nữ đã mãn kinh. Tình trạng són tiểu gấp thường do chứng bàng quang bị tăng hoạt. 

Thống kê của Hội Thận niệu Việt Nam ghi nhận khoảng 11-12% dân số bị bàng quang tăng hoạt. Bình thường, ai cũng từng bị một vài lần són tiểu, không đáng ngại. Tuy nhiên, nếu tần suất bị són tiểu ngày càng nhiều, ảnh hưởng đến chất lượng sống, thì phải đến BS. Tùy từng mức độ bệnh mà BS có phương pháp điều trị khác nhau. 
Trường hợp tiểu không kiểm soát gắng sức ở mức độ nhẹ, chỉ cần tập vật lý trị liệu cơ đáy chậu.

Tại đơn vị Niệu nữ, việc tập sàn chậu được sắp xếp theo liệu trình ba tháng. BN sẽ được cho tập cơ đáy chậu bằng máy một tháng tại BV (mỗi tuần ba lần, mỗi lần khoảng 40 phút). Hai tháng còn lại của liệu trình, điều dưỡng sẽ hướng dẫn BN tự tập ở nhà theo phương pháp Kegel. Tỷ lệ thành công của phương pháp này lên đến 60-70% đối với các BN bị tiểu không kiểm soát gắng sức chưa quá nặng. Với những trường hợp són tiểu gắng sức nặng, tập máy không hiệu quả thì phải can thiệp phẫu thuật. Hiện có một kỹ thuật can thiệp khá hiệu quả là đặt mảnh ghép vào âm đạo (phương pháp TVT hoặc TOT). Thời gian phẫu thuật chỉ khoảng 30 phút, tỷ lệ thành công đến 95%. 

Những trường hợp bị són tiểu gấp do bàng quang tăng hoạt thì cần thay đổi cách sinh hoạt, ăn uống và dùng thuốc, làm giảm co bóp bàng quang. Nếu áp dụng các biện pháp trên không hiệu quả, có thể tiêm botox vào bàng quang. Sắp tới, lần đầu tiên tại Việt Nam, BV Bình Dân sẽ triển khai kỹ thuật đặt máy điều biến thần kinh cùng để điều trị các trường hợp rối loạn tiểu nặng.

Nguyễn Huyền