Bệ đỡ cho các nhà làm phim trẻ

 Học nhanh, hiệu quả nhanh

Ngày 1/11 vừa qua, tổ chức làm phim Okia Hanoi đã phối hợp cùng một số đơn vị, chương trình điện ảnh như Xine House, Gặp gỡ mùa thu ra mắt chương trình “Hà Nội mùa đông 2021 - In Cinema We Trust” dành cho các nhà làm phim trẻ.

“Hà Nội mùa đông 2021 - In Cinema We Trust” là một khóa học làm phim dưới hình thức vừa như một trại sáng tác, vừa như chợ dự án (film project market) thường thấy ở các liên hoan phim (LHP) Cannes, Venice, Busan…. Theo đó, tác giả của 15 dự án phim truyện (dài hoặc ngắn) lấy đề tài về phụ nữ, về bình đẳng giới… được ban tổ chức tuyển chọn, sẽ lưu trú tại chỗ trong tám ngày, cùng các nhà làm phim chuyên nghiệp như đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp, Phan Đăng Di… “mổ xẻ” dự án của mình.

Phim Hãy tỉnh thức và sẵn sàng thuộc top 5 Dự án phim ngắn CJ 2018 từng tham gia nhiều trình chiếu và tranh giải tại hơn 40 liên hoan phim trên thế giới như Cannes (Pháp), Busan (Hàn Quốc), Locarno (Thụy Sĩ), Vancouver (Canada)…

30 nhà làm phim tương lai (ban tổ chức ưu tiên tỷ lệ nữ là 50%) sẽ được hỗ trợ từ khâu phát triển kịch bản, xây dựng một dự án sản xuất phim hoàn thiện và chuyên nghiệp, cho đến được giới thiệu và tìm kiếm cơ hội sản xuất.

Trước đó không lâu, các nhà làm phim trẻ độc lập cũng có được một bệ đỡ hữu dụng khác là khóa học trực tuyến On The Reel Film Lab của UNESCO và Trung tâm Hỗ trợ phát triển tài năng điện ảnh TPD (Hội Điện ảnh Việt Nam). Ở đó, có ba người nhận được những phần thưởng thiết thực là tiền mặt và các gói máy quay thiết bị ánh sáng, gói làm hậu kỳ âm thanh.

Nếu trước đây, các nhà làm phim trẻ khá bơ vơ trên hành trình làm phim đầu tay thì vài năm gần đây, họ đã có rất nhiều bệ đỡ giúp họ sớm thực hiện giấc mơ của mình. Từ những cuộc thi quy mô do các đơn vị lớn tổ chức như cuộc thi Dự án phim ngắn CJ, Nhà biên kịch tài năng cho đến những khóa học do một nhóm các nhà làm phim tự đứng ra tổ chức như chương trình “Gặp gỡ mùa thu, Hà Nội mùa xuân 2015”. Những cuộc thi, khóa học kiểu này phát huy hiệu quả rất nhanh trong việc tạo đà đưa tên tuổi và sản phẩm của đạo diễn trẻ có cơ hội đi xa.

Nhiều phim trong cuộc thi Dự án phim ngắn CJ đã đến được với các LHP tầm cỡ như Một khu đất tốt (đạo diễn Phạm Ngọc Lân) lọt vào tranh giải tại LHP Berlin 2019, phim Hãy tỉnh thức và sẵn sàng (đạo diễn Phạm Thiên Ân) đoạt giải Illy tại Tuần lễ đạo diễn nằm trong khuôn khổ LHP Cannes 2019, Mây nhưng không mưa (đạo diễn Vũ Minh Nghĩa, Phạm Hoàng Minh Thy) tranh giải hạng mục Orizzonti Short tại LHP Venice 2020. Phim Ngọt, mặn (đạo diễn Dương Diệu Linh) và Bình (đạo diễn Ostin Fam) tranh giải hạng mục Wide Angle tại LHP quốc tế Busan 2019 và 2020. Còn ở khóa học Hà Nội mùa xuân 2015, 14 học viên tham gia lần đó hiện đã là đạo diễn tên tuổi như Tạ Nguyên Hiệp, Trần Dũng Thanh Huy, Phạm Ngọc Lân, Lê Bảo, Võ Thạch Thảo…

Phim Bình của Ostin Fam đoạt giải phim ngắn xuất sắc tại LHP ngắn lớn nhất Đông Nam Á SeaShorts 2021

Nói về hiệu quả của khóa học vừa tham gia, nhà làm phim Hải Nhất - một trong sáu tác giả có dự án được chọn dự khóa học On The Reel Film Lab - cho biết: “Đạo diễn trẻ có dự án thường chỉ biết chia sẻ với người quen, dòng phim tài liệu mà tôi theo đuổi càng khó có môi trường để tìm kiếm sự trợ giúp. Khóa học On The Reel Film Lab không chỉ cập nhật cho tôi những cách thức làm phim tài liệu thế giới đang có, mà còn giúp tôi tìm kiếm, nhận được sự tư vấn hữu ích từ những người trong cộng đồng làm tài liệu”.

Muốn đi xa thì đi cùng nhau

Điện ảnh Việt lâu nay vẫn gặp khó ở khâu nhân lực, trong đó chất lượng đào tạo là một vấn đề đáng bàn. Giáo trình cũ kỹ, đội ngũ giảng viên ít có người đang làm nghề khiến cho kiến thức nhận được nặng tính lý thuyết hơn thực hành. Sự nở rộ của những khóa học làm phim, những “sân chơi” dành cho đạo diễn trẻ mấy năm gần đây lấp đi phần nào khoảng trống ở khâu đào tạo đó.

Đạo diễn Tạ Nguyên Hiệp chia sẻ: “Cái được lớn nhất ở những khóa học này là người làm phim trẻ được trang bị những kỹ năng mềm mà trường lớp chính quy không đề cập, chẳng hạn cách thuyết trình dự án, tính mốc thời gian cho dự án. Ngoài ra, vì khóa học ngắn hạn nên những người truyền đạt đều được ban tổ chức chọn lọc kỹ, họ đều là những nhà làm phim tên tuổi, do đó các kiến thức nhận được có tính thực tiễn, độ cập nhật cao”.

Chưa bao giờ những tân binh trong giới làm phim được quan tâm, tạo điều kiện nhiều như hiện nay. Bản thân những người đang thành danh trong nghề cũng ngày một hào hứng hơn với việc lan truyền cảm hứng làm phim cho thế hệ trẻ, thể hiện qua các buổi thảo luận về nghề (workshop) do các đơn vị, cá nhân tổ chức xuất hiện liên tục. Tất cả những hoạt động dạng “học đi đôi với hành” này không chỉ tạo một bầu không khí làm nghề sôi nổi, mà còn tăng tính kết nối giữa những người làm nghề, đồng thời tạo ra một sự kế thừa.

Phim Vợ ba của Nguyễn Phương Anh từng giành giải thưởng Lớn năm 2016 cho Dự án Nghệ thuật tốt nhất trong chương trình Gặp gỡ

Chia sẻ của đạo diễn Phan Gia Nhật Linh trong buổi ra mắt chương trình “Hà Nội mùa đông 2021 - In Cinema We Trust” cũng phần nào nói lên mục đích, ý nghĩa lớn nhất được thấy từ những khóa học thực tế như thế này: “Việc cùng nhau sinh hoạt, làm việc tạo ra mối thân tình, giúp các bạn trẻ biết cách làm việc theo nhóm vì đặc thù làm phim là công việc tập thể. Các hoạt động tạo ra sân chơi cho người làm phim trẻ rất quan trọng, vì góp phần hình thành nên một cộng đồng lớn mạnh, để từ đó tiếng nói của người làm phim có giá trị hơn. Hiện nay, tiếng nói đó vẫn còn đơn lẻ”.

Việc ngày càng có nhiều phim của đạo diễn trẻ bước ra thế giới từ những “sân chơi” nghề nghiệp như thế này cho thấy nhân lực làm phim giỏi không thiếu, quan trọng là biết cách tập hợp và hướng dẫn họ để khơi thông tiềm lực sẵn có. Đó cũng là cách những người đang làm nghề thể hiện tinh thần đoàn kết, để tạo sức bật cho phim Việt. Bởi, muốn đi xa hơn, nhất thiết phải đi cùng nhau.

Hương Nhu