Bảy bà cháu bị ngạt khí, mối lo từ những chiếc máy phát điện

Máy phát điện, hàng "độ" lấn át hàng thật

Trên thị trường, máy phát điện “thượng vàng hạ cám“, trong đó có nhiều sản phẩm nhập lậu, chất lượng kém, ẩn chứa nhiều rủi ro cho người sử dụng. 

Chủ cửa hàng kinh doanh máy phát điện H.V. trên đường Lý Thường Kiệt, Q.Tân Bình, TP.HCM cho biết, đối với hộ gia đình nhỏ, ít thiết bị điện và chỉ dùng để thắp sáng, có thể dùng máy phát điện từ 2 - 4kW; đối với công ty lớn hoặc nơi có nhiều thiết bị điện hơn, có thể dùng loại từ 4 - 6kW. Cùng một công suất nhưng có nhiều mức giá, bình dân từ 12 - 14 triệu đồng/máy, cao cấp hơn (như nhập từ Nhật) giá 19 triệu đồng/máy. 
Ngoài dòng máy phát điện chạy bằng xăng, còn có máy phát điện chạy bằng dầu. Máy chạy bằng dầu êm hơn, ít tiêu tốn nhiên liệu, bền hơn máy chạy bằng xăng. Máy chạy bằng dầu có kích thước lớn hơn (dù cùng công suất) nên đa phần khách chọn máy chạy bằng xăng. Các máy mới đều bảo đảm an toàn cho người dùng.

Luật Thương mại cấm kinh doanh hàng điện tử, điện lạnh đã qua sử dụng của nước ngoài trên lãnh thổ Việt Nam. Nghị định 187/2013/NĐ-CP quy định rõ, không được phép nhập khẩu vào Việt Nam những mặt hàng đã qua sử dụng như hàng điện tử, điện lạnh, hàng gia dụng có lắp động cơ điện. Tuy nhiên, hiện nhiều cửa hàng ở TP.HCM vẫn rao bán công khai máy phát điện cũ với đủ nguồn gốc như Nhật, Đức, Mỹ, Trung Quốc... 
Cửa hàng máy phát điện C.L. (đường Miếu Gò Xoài, P.Bình Hưng Hòa, Q.Bình Tân), rao bán công khai hàng trăm sản phẩm máy phát điện cũ nội địa của Nhật, Mỹ, Đức với mức giá từ 8 - 120 triệu đồng/sản phẩm. Cửa hàng chỉ bày bán một số sản phẩm cho khách xem.

Máy phát điện cũ nội địa được chứa tại một kho hàng khác để tránh sự dòm ngó của cơ quan chức năng. Khách có thể xem sản phẩm, giá trên trang website hoặc được dẫn đến kho xem nếu khách đồng ý mua. 

Mặc dù là hàng cấm nhưng một bộ phận khách hàng vẫn thích sử dụng máy phát điện cũ nội địa vì trông vẫn còn mới, hạn sử dụng còn rất lâu. Theo các chủ cửa hàng, ở nước ngoài, người ta sử dụng sản phẩm hai ba năm rồi bỏ, trong khi người Việt Nam thường xài đến nát bét mới chịu bán ve chai.

Do đó, hàng cũ nhập từ nước ngoài về không cần tân trang nhiều, nhập sao bán vậy, còn nguyên tem nên dễ bán, dễ kiếm lời. Giá đắt hay rẻ tùy theo độ mới hay cũ của sản phẩm, nhưng thấp hơn so với giá máy mới. Chẳng hạn, một máy phát điện mới loại một 1kW của Nhật có giá 19 triệu đồng, trong khi hàng cũ chỉ có giá phân nửa.

Tràn ngập sản phẩm máy phát điện trôi nổi không rõ nguồn gốc

Cách đây không lâu, khi khám xét 3 container hàng nhập khẩu về cảng Cát Lái, Chi cục Hải quan Cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 và Đội 3 Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) phát hiện hàng trăm động cơ điện thuộc diện cấm nhập khẩu. 
Lực lượng chức năng kiểm tra không xuể hàng nhập lậu là do các đối tượng buôn lậu dùng đủ chiêu trò. Nếu bị nghi ngờ, các đối tượng buôn lậu nhanh chóng thay đổi mặt hàng khai nhận, người nhận để tìm cơ hội thông quan trót lọt sang các nước Lào, Campuchia sau đó xé lẻ hàng và tuồn về nước. 

Nhiều đối tượng lập ra các công ty “ma” để đánh lừa cơ quan chức năng. Việc xử lý vi phạm đối với hành vi tàng trữ, kinh doanh hàng nhập lậu chỉ từ 200.000 đồng đến 50 triệu đồng, trong khi một lô hàng động cơ điện nhập lậu trót lọt và đưa ra thị trường tiêu thụ, có thể thu về hàng tỷ đồng. 

Một cán bộ hải quan cho biết, hiện nay, có tình trạng máy phát điện Trung Quốc nhập lậu về Việt Nam, sau đó được dán mác giả các thương hiệu nổi tiếng của Nhật, Ý, Mỹ. Hàng Trung Quốc chỉ có giá 1,5 - 3 triệu đồng/sản phẩm nhưng gắn thương hiệu nổi tiếng vào bán với giá cả chục triệu đồng/sản phẩm. Hàng Trung Quốc trôi nổi rất nguy hiểm cho người sử dụng. 

Một đầu nậu chuyên bán máy phát điện nhập lậu tiết lộ, máy phát điện của Trung Quốc chạy ba, bốn lần là hỏng, lại dễ gây cháy, nổ, xả thải khí độc. 

Cơ chế gây độc của một số thiết bị sinh khi thải dùng trong gia đình

Dùng máy phát điện trong phòng kín... nhẹ cũng hôn mê

Trước khi xảy ra vụ việc đau lòng làm bảy bà cháu tại quận Thủ Đức ngạt khí bị thương vong. Ngày 17/9/2016, tại xóm 3, xã Ninh Hiệp, H.Gia Lâm, TP.Hà Nội cũng xảy sự việc tương tự khiến sáu người bị ngạt khí do chạy máy phát điện trong phòng đóng kín cửa. Vào thời điểm phát hiện, ba người đã tử vong tại chỗ, không lâu sau đó, thêm một người nữa tử vong.

Trước đó, ngày 8/9/2014, do cúp điện, 12 nhân viên quán karaoke Queen Club ở thôn 7, xã Quảng Chính, H.Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh đã chạy máy phát điện rồi ngủ trong phòng dẫn đến bị ngạt khí, 10 người đã tử vong.

Theo Tiến sĩ Huỳnh Khánh Duy (khoa Kỹ thuật hóa học, Trường đại học Bách khoa TP.HCM, nguyên liệu sử dụng chính cho máy phát điện hiện nay là xăng, dầu. Khi hoạt động, máy phát điện sẽ thải ra khí CO (carbon monoxide). Đây là một chất khí không màu, không mùi, có ái lực với hemoglobin trong hồng cầu cao hơn ái lực của hemoglobin với ô-xy.

Khi cơ thể hít phải không khí có CO thì CO sẽ liên kết chặt với hemoglobin trong hồng cầu, ngăn cản hemoglobin kết hợp với ô-xy, làm cho cơ thể không có đủ ô-xy để hoạt động. Người hít phải khí này ngay lúc cảm thấy ngột ngạt, mệt mỏi thì đã rơi vào tình trạng hôn mê, do đó, sẽ không thể có phản xạ thông thường như chạy ra ngoài.

Những trường hợp này nếu không cấp cứu kịp thời, để thiếu ô-xy não lâu sẽ hôn mê, tử vong; nếu cứu được cũng sẽ sống đời sống thực vật do não bị tổn thương. Ngoài sinh ra khí CO, máy phát điện còn sinh ra nhiều khí độc khác như SO2, NO2, bụi than. 
Lâu nay, người tiêu dùng thường sử dụng máy phát điện không đúng cách. Chẳng hạn như đem máy phát điện vào trong phòng kín. Đóng kín cửa thì tác hại sẽ chẳng khác gì việc đun than tổ ong trong phòng kín, chỉ một giờ là đủ chết ngạt. Máy càng kém chất lượng thì lượng khí xả càng lớn vì nhiên liệu không được đốt cháy hoàn toàn và chỗ còn thừa sẽ trở thành khí độc. 
Người dùng nên để máy phát điện nơi thoáng khí. Đặt máy phát điện cách xa cửa sổ, cửa chính, ống thông khí. Tuyệt đối không để máy trong phòng kín hoặc những nơi ít không khí như tầng hầm, nhà xe. Nếu không có hiểu biết về máy phát điện thì nên tham vấn người có chuyên môn hoặc đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất. 

Thanh Hoa - Quốc Thái