Bầu sinh quyển trong nghệ thuật xé dán của Mzung Nguyễn

Mzung Nguyễn sinh năm 1982. Cô tốt nghiệp chuyên ngành Ngữ văn-Báo chí vào năm 2006 và bắt đầu sự nghiệp của mình với công việc viết lách. Sau đó, cô theo học chuyên sâu và bước vào lĩnh vực điện ảnh trong 10 năm tiếp theo. Nữ nghệ sĩ đã cho ra mắt các tác phẩm đa thể loại bao gồm phim truyện ngắn, phim tài liệu, phim thể nghiệm và video-art. 2 bộ phim thể nghiệm Ngủ trong Thành phố (2017) và Ánh sáng sau sự sống (2018) từng được lựa chọn trình chiếu tại nhiều quốc gia. 

Nữ nghệ sĩ đa phương tiện Mzung Nguyễn

Kể từ năm 2017, Mzung Nguyễn mở rộng thực hành nghệ thuật theo hướng đa phương tiện. Cô bắt đầu sáng tác tranh sơn dầu và chất liệu hỗn hợp. Gần đây, Mzung Nguyễn quyết định tập trung vào nghệ thuật xé dán (collage), trên nền tảng chủ đạo từ giấy báo và tạp chí cũ, gắn kết lại thành các chủ đề mang tính xuyên suốt về đời sống đô thị cùng những hệ lụy hiện có trong môi trường sinh thái chung.

Bộ tranh Dịch chuyển với nghệ thuật xé dán của Mzung Nguyễn cũng chính là triển lãm đầu tay của cô, với đường hướng này. Dịch chuyển từng được trưng bày lần đầu tiên tại Hà Nội vào tháng 8/2022, tại Viện Văn hoá Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam. Địa điểm tiếp theo cho triển lãm lần thứ 2 của Dịch chuyển diễn ra ngay tại Thành phố Hồ Chí Minh, từ nay đến 29/10/2022, tại Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM (số 97A, Phó Đức Chính, Quận 1).

Có thể thấy, chọn thực hành hội họa bằng nghệ thuật xé dán cũng chính là cách Mzung Nguyễn đang dùng chính nền tảng từ bấy lâu nay của mình trong nghệ thuật điện ảnh để tiếp cận và mở rộng, nơi một hành trình tìm kiếm việc khai phóng tâm thức vốn dĩ luôn có nhiều diễn động đầy tính xáo trộn ở đời sống thực của nữ nghệ sĩ.

Năm 2015, Mzung Nguyễn đã từng một mình đi phượt, thám hiểm dọc sông Amazon nổi tiếng của vùng Nam Mỹ. Mzung Nguyễn cũng đã từng chọn sống tại Ai Cập, Nam Phi, Mozambique, mỗi nơi một thời gian, để tìm hiểu văn hóa bản địa, đồng thời tham gia vào các chuỗi sự kiện hợp tác quốc tế về bảo vệ sinh thái môi trường và động vật hoang dã.

Điều thú vị là Mzung Nguyễn không chọn đi nhiều quốc gia chỉ để đơn thuần trải nghiệm du lịch, tận hưởng đời sống tuổi trẻ theo ‘trend’ sành điệu kiểu nào đó. Cô luôn có định hướng tìm đến các vùng đất lạ mỗi khi nơi ấy vừa xảy ra biến động xã hội, để có dịp sống và quan sát tường tận mọi tác động liên quan của nó với con người bản địa, từ đó soi chiếu rõ nét hơn về những ảnh hưởng văn hóa giữa các vùng đất có giao thoa với nhau về địa lý; hoặc có thể chỉ là “điểm giữa” tiếp biến của các nơi ấy. Chẳng hạn, vào năm 2018, Argentina rơi vào khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng, đó cũng là thời điểm nữ nghệ sĩ Mzung Nguyễn chọn đến và lưu trú, thực chứng ‘không khí’ đời sống bản địa.

Có lẽ những cảm thức sống trải nghiệm như thế đã ít nhiều góp phần điều hướng sáng tác của Mzung Nguyễn giai đoạn này, khi cô chính thức dấn thân bước vào con đường thực hành hội họa, thông qua nghệ thuật xé dán với các chất liệu chủ yếu từ giấy báo, tạp chí, giấy màu... tạo nên những va đập về hiệu ứng tạo hình tiếp biến.

Với loạt tranh xé dán trong triển lãm Dịch chuyển này, chừng như Mzung Nguyễn lại ít nhiều có ‘lợi thế’ hơn. Bởi lẽ, tính đa dạng của thiết kế hình ảnh minh họa kỹ thuật cao trong nền báo chí đương đại sẽ là một ‘kho’ lưu trữ hình ảnh hoành tráng đến từng chi tiết, về bất kỳ đề tài sáng tác nào khi làm phương tiện chuyên chở trong thực hành nghệ thuật xé dán.

Và trong một thời đại mà mọi nhịp sống đô thị đều sẽ ít nhiều gây biến động cho hệ sinh thái môi trường chung, Dịch chuyển của nữ nghệ sĩ đa phương tiện Mzung Nguyễn đã là một ‘chứng nhân’ đẹp nhưng buồn của con người thị dân, mô tả bầu sinh quyển giằng xé mà con người đương đại phải sống cùng. Bất kể vẻ đẹp tạo hình đa chiều mà 45 tác phẩm nghệ thuật xé dán của Dịch chuyển mang đến cho người xem, nó đồng thời cũng gây buốt nhói trong tâm trí người xem về thực tế đang diễn ra. 

Loạt tranh xé dán trong triển lãm "Dịch chuyển" của nữ nghệ sĩ đa phương tiện Mzung Nguyễn: