Bầu Đức bán 20.000 ha cao su cho Trung Quốc: Lối đi nào cho Hoàng Anh Gia Lai

Đừng dọa dẫm hay đặt điều kiện

Tiếp tục bàn luận đến tuyên bố của ông Đoàn Nguyên Đức, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) về việc Hoàng Anh Gia Lai Agrico sẽ bán 20.000 ha cao su ở Lào cho đối tác Trung Quốc nếu nếu công ty mẹ không được cứu, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, Trưởng Bộ môn Quản trị Tài chính Quốc tế, khoa Tài chính Quốc tế (Học viện Tài chính) cho rằng, HAGL không nên đặt điều kiện với Nhà nước.

Theo TS. Thịnh, trong nền kinh tế thị trường, việc tái cấu trúc nợ của doanh nghiệp phải do bản thân các doanh nghiệp tự đàm phán với ngân hàng và người cho vay về việc cho vay với mức độ nào, tái cơ cấu nợ bằng cách cho vay thêm với thời gian dài hơn, lãi suất thấp hơn hay giãn nợ... để doanh nghiệp tiếp tục sản xuất kinh doanh...

Đối với một số trường hợp, khi các ngân hàng thấy có khả năng phục hồi của doanh nghiệp và tham gia được, họ có thể chuyển hóa nợ vay thành cổ phần đầu tư vào các doanh nghiệp đó để có cổ phần mang tính quyết định, thực hiện tái cơ cấu tổ chức sản xuất, kinh doanh, tài chính của doanh nghiệp, từ đó vực doanh nghiệp dậy, thu hồi được nợ và lãi đầy đủ.

"Dù vậy, xin nhấn mạnh lại rằng đó là việc riêng giữa doanh nghiệp với các ngân hàng và người cho vay.

Chính phủ Việt Nam và Lào đã tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp Việt Nam khi hoạt động sản xuất, kinh doanh trên đất Lào với các ưu tiên, ưu đãi lớn, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp như HAGL. Tuy nhiên, cũng đừng vì thế mà đặt điều kiện với Nhà nước.

Mặt khác, diện tích cao su mà HAGL trồng ở Lào dẫu có nằm ở dọc biên giới hai nước Việt Nam-Lào, khu vực trọng yếu hay không thì đây vẫn là vấn đề lớn, nhất là trong bối cảnh Trung Quốc có nhiều toan tính.

HAGL có thể đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế nhưng không có HAGL, nền kinh tế Việt Nam vẫn tồn tại và phát triển, thậm chí phát triển tốt hơn. Do đó, đừng dọa dẫm hay đặt điều kiện.

Đó là điều không thể chấp nhận được với người làm kinh doanh, đặc biệt là với những người có ý chí quyết tâm vượt qua khó khăn, quyết tâm xây dựng nền kinh tế như ông Đoàn Nguyên Đức đã từng tuyên bố", PGS.TS Đinh Trọng Thịnh chỉ rõ.

Vị chuyên gia cho rằng, trên một phương diện nào đó Nhà nước Việt Nam có thể xem xét hỗ trợ cho HAGL như sử dụng một quỹ đầu tư hay thông qua Hiệp hội doanh nghiệp Việt Nam tại Lào tạo điều kiện cho HAGL vay vốn ở thị trường Lào hoặc Việt Nam chứ không phải như cách HAGL đặt vấn đề.

Dưới góc nhìn của các ngân hàng chủ nợ, việc họ tìm cách cứu HAGL là điều dễ hiểu khi hiện nay tổng nợ của HAGL vào khoảng 33.000 tỷ đồng, chiếm 65% tổng tài sản của tập đoàn và tập trung chủ yếu ở 3 ngân hàng lớn (BIDV, Eximbank, VP Bank).

Nếu HAGL không trả được nợ, nó sẽ trở thành nợ xấu của các ngân hàng, khi ấy bản thân ngân hàng, về nguyên tắc không được cho vay tiếp nữa và họ phải khoanh lại để đòi nợ. Nếu như vậy, HAGL chỉ có cách phá sản.

Xét trong trường hợp này, các ngân hàng có thể đề nghị NHNN đồng ý tiếp tục cho vay hoặc có phương án nào đó, nhưng trước hết là có thể gia hạn nợ cho HAGL.

Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là HAGL phải tự cơ cấu lại doanh nghiệp mình, từ sản xuất, vốn, đến quản lý kinh doanh, trên cơ sở đó đưa ra một kế hoạch phát triển sản xuất và hoàn trả nợ cho ngân hàng.

"Nếu kế hoạch HAGL thuyết phục được các ngân hàng thì khi ấy mới bàn đến việc có đồng ý cứu hay không. Ngay cả các ngân hàng cũng thế, họ không thể cho vay trên cơ sở không biết sau này doanh nghiệp có trả được nợ hay không", TS. Thịnh phân tích.

Tự lực cánh sinh

Đề cập đến khả năng cứu HAGL tại thời điểm này, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh nêu rõ, một mặt các ngân hàng phải ra điều kiện với HAGL về việc phải có kế hoạch cụ thể, chi tiết tái cấu trúc doanh nghiệp, đảm bảo khả năng trả nợ cho ngân hàng, mặt khác các ngân hàng cũng phải tự đặt điều kiện với mình.

Trên cơ sở kế hoạch của HAGL, các ngân hàng tự làm kế hoạch đảm bảo thu được nợ, nếu sau này nó trở thành nợ xấu thì đó là trách nhiệm của các ngân hàng chứ không phải đổ cho NHNN rồi bắt ngân sách nhà nước phải gánh chịu.

TS. Thịnh cho biết thêm, đến nay Việt Nam vẫn chưa có một bộ tiêu chí để căn cứ vào đó quyết định có nên cứu doanh nghiệp hay không. Doanh nghiệp được Nhà nước giải cứu thường là những doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp nhà nước, điều đó tạo ra môi trường kinh doanh thiếu công bằng, thiếu lành mạnh cho nền kinh tế Việt Nam. Chính vì vậy, ông cho rằng đã đến lúc Việt Nam phải đặt ra bộ tiêu chí này với các chỉ tiêu cụ thể.

Viện dẫn một ví dụ, có thể căn cứ vào vị thế, vai trò của doanh nghiệp đối với nền kinh tế quốc gia hoặc một vùng kinh tế; khả năng tác động của doanh nghiệp đến tình hình an ninh, chính trị, xã hội và số đông cư dân/người lao động; doanh nghiệp có thể tạo ra hiệu ứng domino trong nền kinh tế...

"Việc cứu doanh nghiệp phải đặt lợi ích của nền kinh tế quốc gia lên trên hết. Không thể kéo dài mãi tình trạng doanh nghiệp hay địa phương coi ngân sách nhà nước như con bò sữa để vắt đến cạn kiệt. Bản thân doanh nghiệp trước tiên hãy tự lo, tuân thủ quy luật của thị trường", PGS.TS Đinh Trọng Thịnh thẳng thắn.

Trà Giang