Bất ngờ với bánh canh hẹ

Tôi không lạ gì món bánh canh truyền thống đất Phú Yên, nhưng nếu ai hỏi có thích không thì tôi, thú thật, phải đáp ngay là… không thích! Bánh canh quê ngày ấy nấu khá đơn giản: cứ hệt như một… nồi canh (thịt hoặc cá) nấu cùng những “sợi bánh canh” (làm từ bột gạo) tròn như chiếc đũa, to đùng.

Bột từ sợi bánh tan một phần vào nước khiến bát bánh canh hóa sền sệt như hồ, ăn chưa đã ngán. Nhớ một lần được mẹ dắt đi ăn bánh canh mặn; tôi ăn xong lần đó là… cạch, không bao giờ đụng tới món bánh canh lần nữa. Đi đó đi đây thi thoảng được mời bánh canh ngọt (nấu với đường) tôi còn đụng đũa chứ bánh canh mặn thì không.

Đương nhiên ngày đó Phú Yên chưa có bánh canh hẹ.

Lần đầu đi qua những hàng quán treo biển “bánh canh hẹ” là khi tôi đã bước vào độ tuổi trung niên. Tôi không để ý lắm, bởi từ lâu đã dị ứng với hai từ “bánh canh”. Vậy nhưng rồi cũng tới lúc được/bị bạn bè mời đi … chiêu đãi. Từ chối không tiện, tôi đành bước vô quán, bụng nghĩ: “Thôi, coi như bấm bụng chiều bạn, nhân thể tìm chút ký ức xưa”.

Nhìn tô bánh canh hẹ được mang ra, trên mặt nước nổi xanh màu hẹ xắt nhuyễn, tôi hơi chờn, nhưng mùi khói thơm lừng bốc lên, thoảng qua mũi, tôi bắt đầu thấy… hấp dẫn. Tôi cầm đũa gạt lớp hẹ xanh, bên dưới là chả cá vàng ươm, trứng cút và những sợi bánh canh trắng mượt mà nằm xếp lớp. Tôi thử đưa lên miệng một muỗng nước. Vị ngọt đậm đà, thơm phức hành tiêu, quả không kém cạnh vị nước lèo của những hàng bún phở danh tiếng tôi từng được nếm.

Quan trọng hơn, thứ nước lèo này được xử lý khá trong, không sền sệt hồ như món bánh canh từng ám ảnh tôi trong quá khứ. Vị ngọt thân thiện kia khiến tôi được đà, mạnh dạn cầm đũa và muỗng, nhẩn nha thưởng thức từng miếng. Ngon. Vẫn mơ hồ chút vị bánh canh quen thuộc, nhưng nó đã được nâng lên tầm cao - mà không, phải nói rất cao, rất khác - bởi vị, bởi hương từ những phụ gia thời trước chưa hề có như giá đỗ, nấm rơm, tương ớt - và đặc biệt, với món gia vị chủ lực làm nên “thương hiệu” bánh canh: hẹ! 

Hẹ được xắt nhỏ, rải dày trên mặt tô bánh canh và chủ quán còn sẵn sàng cho thêm nếu thực khách có nhu cầu. Người không quen ăn hẹ có thể lần đầu hơi bị sốc, nhưng quen rồi thì… ghiền. Vị hẹ hăng nồng, cay thơm kích thích vị giác, trung hòa bớt cái ngọt ngào ngậy béo (có nguy cơ gây ngán) của thịt cá, nước lèo. Ai ăn cay được có thể thêm vào tô chút tương ớt, sẽ càng thêm hấp dẫn. Mùa đông gọi một tô bánh canh hẹ nóng cho hơi nhiều ớt, vừa ăn vừa hít hà, mồ hôi túa ra, đảm bảo không còn thấy lạnh. 

Thêm “điểm cộng” cho bánh canh hẹ đất Phú Yên là giá rất mềm: chỉ 15- 20 ngàn đồng một tô. Cá biệt có nơi dân dã bán “giá vỉa hè” 10 ngàn đồng, cũng được tô bánh canh đầy hẹ xanh. Rẻ mà ngon. Mộc mạc mà nồng nàn, khó lẫn, khó quên - như tình người đất Phú Yên. 

Y Nguyên