Bảo vệ con khỏi “bạo lực hẹn hò”

Là một blogger du lịch nổi tiếng nhưng cô gái 22 tuổi Gabby Petito (Mỹ) đã kết thúc cuộc đời ở tuổi đẹp nhất vào năm 2021. Cái chết của cô không phải do bệnh tật hay tai nạn mà là bị hôn phu Brian Laundrie sát hại trong một chuyến đi xuyên rừng.

Cái chết của Gabby Petito đã gây sự phẫn nộ vì thiếu sự can thiệp của gia đình và xã hội. Trường hợp của cô chỉ là một trong nhiều vụ bạo lực gia đình liên quan đến người trẻ, đặc biệt là khi những vụ án này liên quan đến thanh thiếu niên. Theo số liệu thống kê từ Bệnh viện Nhi Philadelphia (Mỹ), tình trạng bạo lực khi hẹn hò ở tuổi vị thành niên vẫn còn phổ biến, với khoảng 1/3 thanh thiếu niên bị bạn tình bạo hành về thể xác, tình dục, tình cảm hoặc lời nói. Hậu quả của “bạo lực hẹn hò” tuổi teen có thể là ngay lập tức và lâu dài. Theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ, các nạn nhân của “bạo lực hẹn hò” có nhiều khả năng phải đối mặt với chứng trầm cảm, lo lắng và lạm dụng chất gây nghiện, có hành vi hung hăng và ý định tự tử.

Người trẻ thường khó có thể nhận biết mối quan hệ độc hại trong thời gian yêu đương, vì vậy, sự đồng hành của cha mẹ là điều quan trọng - Nguồn ảnh: Getty Images

Việc xây dựng các mối quan hệ lành mạnh có thể là thách thức đối với cả thanh thiếu niên và cha mẹ, nhưng theo các chuyên gia, sự thận trọng và giao tiếp cởi mở giữa cha mẹ và con cái là rất quan trọng để ngăn ngừa các hành vi bạo lực. Nhiều người thường hình dung bạo lực thể xác là đẩy, đánh, tấn công tình dục, bạo hành… nhưng một hình thức bạo lực tâm lý được gọi là kiểm soát cưỡng bức cũng phổ biến trong các mối quan hệ. Theo Sherry Hamby - giáo sư tâm lý học nổi tiếng tại Đại học South ở Sewanee, Tennessee, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Life Paths - hình thức này được một người sử dụng để thể hiện quyền lực đối với ai đó, thường là để gieo rắc cảm giác bị cô lập và sợ hãi. Những dấu hiệu phổ biến của hành vi này gồm việc yêu cầu biết nơi ở của đối tác hoặc buộc họ chia sẻ vị trí, gây sức ép để cung cấp ảnh nhạy cảm hoặc thông tin khác như mật khẩu… Bên cạnh đó là hành vi cô lập, chẳng hạn như không cho đối tác gặp bạn bè, thành viên gia đình hoặc những người bị coi là “mối đe dọa” đối với mối quan hệ.

Nhiều thanh thiếu niên không nhận ra những động thái không lành mạnh như vậy, đặc biệt là vì văn hóa đại chúng thường coi ghen tuông là dấu hiệu của tình yêu. Tuy nhiên, phó giáo sư Krista Mehari - nhà tâm lý học lâm sàng, Đại học Vanderbilt ở Nashville (Mỹ) - cho biết, hành vi kiểm soát thường là dấu hiệu cảnh báo về những vấn đề sâu xa hơn. Ngoài ra, theo giáo sư Hamby, trong mối quan hệ yêu đương, nhiều người trẻ không nhận ra mình là nạn nhân tình dục. “Ngay cả khi sự cố không liên quan đến hiếp dâm nhưng bất kỳ hành vi ép buộc nào như hôn cưỡng bức, chạm vào nơi không được đồng ý hoặc gây áp lực để tham gia các hoạt động tình dục đều được coi là tấn công tình dục. Không những thế, việc ép buộc sinh sản, bao gồm gây sức ép buộc bạn tình quan hệ tình dục không an toàn, nói dối về biện pháp tránh thai hoặc thao túng bạn tình sinh con, đều là các hình thức lạm dụng mà thanh thiếu niên có thể không dễ nhận ra” - ông nói.

Để giúp con trẻ tỉnh táo trong mối quan hệ lãng mạn của mình, giáo sư Hamby khuyến nghị cha mẹ và người giám hộ nên thường xuyên kiểm tra để ghi nhận mọi vấn đề. Nhà tâm lý Krista Mehari cũng lưu ý: để nhận ra mối quan hệ độc hại, người trẻ cần nhận biết những hành vi mà đối phương cản trở sự phát triển cá nhân của mình. Những dấu hiệu rõ ràng hơn của “bạo lực hẹn hò” là không muốn người yêu theo đuổi cơ hội học tập, làm việc hoặc đe dọa trắng trợn, phá hoại hoặc làm hư hỏng bất kỳ loại tài sản nào hoặc có hành vi tấn công thể xác một cách hung hăng.

Tiến sĩ Nicolyn Charlot - một nhà nghiên cứu tâm lý Canada - cho biết, bạo lực thường không xuất hiện quá sớm, rất hiếm khi xảy ra ở lần hẹn hò đầu tiên, mà thường xảy ra khi mối quan hệ đã trải qua một khoảng thời gian. Năm 2023, Nicolyn đã công bố những dấu hiệu cảnh báo sớm dẫn đến bạo hành giúp giới trẻ sớm nhận ra mối quan hệ độc hại để có những hành xử bảo vệ mình.

Theo các chuyên gia, để bảo vệ con mình, cha mẹ và người giám hộ cũng có thể bắt đầu cuộc trò chuyện dựa trên các mối quan hệ thực tế để tạo ra những cuộc thảo luận cởi mở. Để con mình trung thực, cởi mở, phải tạo ra một môi trường an toàn, không phán xét; con cái phải hiểu rằng cha mẹ lắng nghe để bảo vệ mình.

Thu Thanh (theo Guardian, CNN)