Bạo lực tình dục trong xung đột ở Ethiopia

Phụ nữ và trẻ em gái là nạn nhân bạo lực tình dục

Chiến tranh bùng nổ ở Tigray, khu vực phía Bắc Ethiopia, vào tháng 11/2020 đã dẫn đến bạo lực tình dục liên quan đến xung đột trên diện rộng. Giữa tháng Tư vừa qua, quan chức y tế công cộng trong chính phủ lâm thời ở Tigray cho biết, đã có hơn 820 trường hợp bạo lực tình dục được báo cáo tại năm bệnh viện. Vị này khẳng định thêm, ngày càng có nhiều phụ nữ và trẻ em gái bị bắt làm nô lệ tình dục. 

Những phụ nữ chạy trốn khỏi cuộc xung đột ở vùng Tigray của Ethiopia cầu nguyện tại nhà thờ gần trại tị nạn Um Rakuba, miền Đông Sudan - Ảnh: AP

Thực trạng đau lòng là tình trạng bạo lực tình dục ở đất nước châu Phi này không được báo cáo đầy đủ, không chỉ vì phần lớn các nhóm hoạt động từ thiện không có khả năng tiếp cận các khu vực rộng lớn của Tigray mà còn vì những người sống sót sợ bị kỳ thị hoặc bạo lực trả đũa. Một báo cáo từ Insecurity Insight tiết lộ “gần 1/3 số người sống sót bị đe dọa nếu họ tìm kiếm sự giúp đỡ hoặc báo cáo các vụ tấn công”. 

Bà Wafaa Said - Phó điều phối viên của Liên Hiệp Quốc ở Ethiopia - cho biết, các phụ nữ và trẻ em gái tại đây kể rằng họ đã bị các cá nhân có vũ trang xâm hại. Nhiều người bị cưỡng hiếp tập thể hoặc trước mặt các thành viên gia đình, đó là điều đau đớn và xấu hổ nên có nhiều trường hợp được nạn nhân giấu đi.

Theo Ủy ban Nhân quyền Ethiopia, kể từ khi xung đột nổ ra, mỗi ngày có gần 30 phụ nữ và trẻ em gái đến để chữa trị sau khi bị cưỡng hiếp. Bệnh nhân nhỏ nhất chỉ mới tám tuổi. Nhu cầu thuốc tránh thai khẩn cấp và xét nghiệm các bệnh lây qua đường tình dục cũng tăng mạnh trong những tháng gần đây. Các bác sĩ cho biết nhiều nạn nhân mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm cả HIV. Tình trạng trên khiến khu vực này càng rơi vào tình cảnh tồi tệ khi đói nghèo, bất ổn xã hội, dịch bệnh diễn ra hằng giờ.

Cần thế giới lên tiếng

Mới đây, Cựu Thủ tướng New Zealand, Helen Clark, và tác giả người Zimbabwe - người được đề cử giải Booker 2020 - Tsitsi Dangarembga là hai trong số những người ký hai bức thư riêng yêu cầu quốc tế hành động ngay và dẹp bỏ càng sớm càng tốt những vấn nạn này sau những báo cáo gây sốc về bạo lực tình dục ở Tigray. 

Trong một lá thư là tố cáo của hơn 50 phụ nữ gốc Phi kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức và bày tỏ sự kinh hoàng rằng phụ nữ và trẻ em gái châu Phi lại “một lần nữa là nạn nhân” của bạo lực và hãm hiếp trong chiến tranh. 

Một lá thư khác có chữ ký của bà Helen Clark, cũng như cựu thư ký phát triển Vương quốc Anh Hilary Benn, nghị sĩ Caroline Lucas và hơn 60 nhà vận động, kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc thành lập tòa án để điều tra các cáo buộc về bạo lực tình dục ở khu vực phía Bắc Ethiopia và hãy xem đó “như một tội ác chiến tranh, một tội ác chống lại loài người, hoặc một hành vi cấu thành tội ác diệt chủng”. 

Các nhà hoạt động đang phát động chiến dịch truyền thông xã hội bằng cách sử dụng các từ khóa: #endualityviolenceintigray, #endrapeinwar và #believeblackwomen, đồng thời tổ chức hội nghị trực tuyến về bạo lực tình dục trên khắp thế giới. “Chúng tôi đặt tên hội nghị là Giải pháp cho phụ nữ và vì phụ nữ. Tôi tin rằng, chúng ta phải giải quyết vấn đề này càng nhanh càng tốt”, Danait Tafere, nhà phân tích xung đột, sống ở Tigray trước dịch COVID-19, cho biết. 

Khánh Anh (theo The Guardian, Lawfare)