Bạo lực suy nghĩ là con quỷ trong nhà

Một người bạn gọi cho tôi giọng hốt hoảng vì phát hiện chồng mình có người khác. Chị đã suy sụp tinh thần và sụt cân vì không thể tin được điều này. Giờ đây bao nhiêu suy nghĩ chị chỉ hướng về người chồng của mình: “Tại sao anh ta lại làm như vậy? Tại sao anh ta không thay đổi khi mình đã tha thứ?”. Suy nghĩ quá nhiều làm chị cứ huyên thuyên nói về điều này khi gặp bất cứ ai nhắc về nó.

Ông chồng tốt đâu rồi?

Chị nhận ra mình cũng không thể bỏ anh ta được dù anh ta chẳng còn đối xử tốt với chị nữa. Anh không còn quan tâm chị có đang lo lắng, thậm chí anh còn nhậu nhẹt và làm khổ chị. Những cuộc giao tiếp giữa hai người đầy căng thẳng, bầu không khí trong nhà rất nặng nề.

Khi chị đã bình tâm hơn, tôi hỏi chị có nhận ra điều gì đang diễn ra trong tâm trí chị? Đầu tiên là một làn sóng các suy nghĩ tiêu cực về người chồng và những mong đợi cần được đáp lại. Chúng đã tạo nên một bức tường vô hình ngăn cách giữa hai người, làm cho việc giao tiếp giờ đây trở nên rất khó khăn, với những né tránh và trách móc lẫn nhau. Trong khi với “người mới”, chồng chị lại có thể dễ dàng trò chuyện tự nhiên.

Hình minh hoạ

Vậy chị có nhận ra sự thay đổi trong cảm nhận và suy nghĩ về chồng mình lúc mới quen và bây giờ? Khi mới quen và lấy nhau, chắc chắn bạn phải thấy được điểm tốt của người bạn đời, nhưng bạn cũng đã tạo ra những mong đợi cần được đáp lại từ họ. Những điều này có thể do bạn đã tự xây dựng hình ảnh một người chồng lý tưởng từ trước, qua những điều bạn quan sát từ nhỏ, hay qua những câu chuyện, bộ phim bạn xem. Điều này đã tạo ra danh sách dài những điều chồng bạn cần phải làm khi bạn lập gia đình; khi thực tế diễn ra không như mong đợi, bạn sẽ cảm thấy sốc và bắt đầu chán nản.

Tôi hỏi: “Chị có thể nói về một điểm tốt của chồng mình hiện tại chứ?”, chị bật cười vì giờ đây chị chẳng thể tìm nổi dù chỉ là một điểm tốt, bởi làn sóng suy nghĩ tiêu cực đã che phủ tất cả, điều đó đã tác động trực tiếp đến tinh thần của chị, làm chị dễ cáu giận, mất ngủ và lo lắng. Nó như liều thuốc độc mà chị đang uống hằng ngày.

Tại sao bạn lại phản ứng quá mức với chồng mình còn người khác thì không? Đó chính là niềm tin bạn đang “sở hữu” người đó, có thể bạn nói “không phải”. Nhưng sâu trong ý thức, bạn đã bám, gắn kết và phụ thuộc vào họ, từ rất lâu rồi. Bạn sẽ thấy tốt khi cố sở hữu và tin họ là của mình. Bạn cho mình có quyền đặt luật lệ cho chồng khi họ làm điều sai với bạn. Nhưng mỗi chúng ta là một cá thể độc lập, không ai có quyền thay đổi và bắt người khác làm theo ý mình. Bởi khi bạn tạo một hình tượng về người chồng cần thay đổi, và khi anh ta không làm được, bạn sẽ là người gánh sự bực mình và tức giận. Đây là những cảm xúc gây tiêu hao năng lượng của bạn rất lớn.

Bạn là bạn, họ là họ

Một nghiên cứu của các nhà tâm lý cho thấy: người chồng có thể dùng vũ lực đối với vợ, nhưng bằng cách ức chế và suy nghĩ tiêu cực về chồng mình, vô tình người vợ cũng đã bạo lực với chồng bằng suy nghĩ, và làm cho tình hình ngày càng tồi tệ không lối thoát. Mạng nhện của những dòng suy nghĩ này bám vào nhận thức của bạn và lan tỏa ra xung quanh. Bạn nghĩ rằng người khác không nhận ra, nhưng điều đó có tác động đến chồng của bạn đấy. Anh ta sẽ nhận ra từ thái độ, cảm xúc qua gương mặt bạn, qua những lời nói và hành vi của bạn. Anh ta sẽ cảm thấy không còn thoải mái và an toàn khi ở bên bạn. Vậy bạn cũng chính là nguyên nhân đẩy anh ta dần xa khỏi mình mà bạn không nhận ra.

Có lần chị chia sẻ, buổi tối trong lúc đợi chồng đi nhậu về, chị đã dặn lòng sẽ nói nhỏ nhẹ và không phản ứng quá mức. Thế mà, khi anh về muộn, chị đã không kìm được cơn giận và vợ chồng lại cãi vã. Vậy điều gì đã xảy ra trong quá trình chờ đợi? Chị nhận ra mình đã tạo quá nhiều suy nghĩ tiêu cực, khơi lại những câu chuyện quá khứ và cảm giác bất an. Những điều này đã tấn công tinh thần chị một cách âm thầm. Khi chồng về, mọi thứ cảm xúc tiêu cực ùa ra, làm chị mất kiểm soát. Vậy là chính chị đã bạo lực bằng suy nghĩ với bản thân, bằng cách vẽ nên những câu chuyện gây bất an và giận dữ.

Cách duy nhất thoát khỏi mớ bòng bong cảm xúc mà bạn tự tạo ra, là bạn phải hiểu rằng mình không thể sở hữu và thay đổi được ai khác. Hãy nhận ra những giá trị quý giá của bản thân và trân trọng nó. Bởi bạn chính là người làm chủ cuộc đời mình, nếu để người khác hay sự việc bên ngoài chi phối hạnh phúc của mình thì quả thực không đáng. 

Bạn mới là người chịu trách nhiệm cảm xúc của mình và cũng chính bạn sáng tạo lại cuộc đời mình. Yêu thương mình thật sự là bạn luôn giữ được niềm vui và hạnh phúc, không để những chi phối bên ngoài khiến bạn nảy sinh cảm xúc tiêu cực.

Chúng ta được dạy hãy biết yêu thương và chăm sóc người khác, nhưng vô tình lại đặt kỳ vọng và mong đợi lên họ. Từ đó chúng ta quên mất việc cần làm là phải yêu thương bản thân mình trước. Khi yêu thương bản thân, bạn sẽ tràn đầy niềm vui, sức khỏe và hạnh phúc, chính điều này mới thực sự là nguồn nuôi dưỡng cho những thành viên khác trong gia đình, và họ sẽ cùng bạn xây dựng một tổ ấm bình an, hạnh phúc. 

 Lê Kim Yến