Bạo lực nấp dưới chiếc áo yêu thương

 
Chiếc áo gia đình gói ghém trong đó bao nhiêu điều đẹp đẽ quý giá: tình yêu thương của cha mẹ, môi trường nuôi dưỡng trẻ thơ, nơi chốn an lành để tìm về trú ẩn, những kỷ niệm không thể thay thế… Cũng bởi vậy nên khi có gì không đẹp ẩn sau chiếc áo ấy, người ta e ngại vạch ra, nếu mạnh quá, dứt khoát quá có thể làm rách, mất đi vẻ đẹp của chiếc áo ấy. 

Chúng ta từng phủ lên bạo lực chiếc áo yêu thương đầy giả dối (Ảnh minh họa)

Chỉ đến khi bạo lực gia đình, đặc biệt là bạo lực đổ lên đầu những đứa trẻ trong nhà, trở thành một vấn nạn không thể ngó lơ, cộng đồng mới dần dần thừa nhận: nơi tưởng chừng an toàn nhất cũng là nơi tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất. Trẻ không còn được an toàn trong chính gia đình của trẻ. Những người cha ruột, mẹ đẻ giật mình nhớ lại những lần đã dùng roi đánh con, tát vào mặt con, nhéo tai con, dúi đầu con, và thông thường hơn là mắng chửi, nhục mạ con… 

Tất cả thường được biện minh bởi lý do: để con nên người, dạy con, muốn điều tốt cho con… Bạo hành trẻ đã từng khoác những tín điều đẹp đẽ đó, cũng như muôn vàn những sự dối trá khác.

Chúng ta - những người lớn, vừa nắm quyền lập luận, đặt ra quy định, vừa nắm quyền thực thi sự trừng phạt. Khi công khai câu chuyện đánh con, một sự thật đã lộ ra: chúng ta trừng phạt con trẻ thường trong cơn nóng giận; chuyện lý lẽ nọ kia chỉ đến sau đó, để biện minh mà thôi. Khi bạo lực bị bóc tách một cách triệt để, không còn níu vào những lý do như yêu thương, như dạy dỗ con, nó lộ nguyên hình: bạo lực chỉ là bạo lực mà thôi!

Những vết hằn trên mông, vết bầm tím trên lưng trên tay con trẻ, đó là nỗi đau thật sự, nỗi đau thể xác, là sự bầm giập tổn thương của da thịt non nớt, không thể lấy suy lý, mỹ tự để mà chữa lành. Những vết bầm, vết chảy máu ấy ăn rất sâu vào tiềm thức trẻ, khiến tâm hồn trẻ tổn thương. 

Chỉ người lớn mới xây dựng những mẫu quy tắc như kiểu “thương cho roi cho vọt”. Khôi hài thay chỉ có người lớn, người cầm roi quất vào trẻ, mới nghĩ “bất đắc dĩ mới phải đánh con”. Đứa trẻ không thể tiêu hóa nổi những suy nghĩ ấy của người lớn, càng không thể trải nghiệm theo kiểu “lớn lên rồi con sẽ hiểu”. Trẻ con có thế giới riêng, muốn dạy trẻ, hãy tập bước vào thế giới ấy, chứ không phải lôi tuột trẻ vào thế giới của người lớn, áp đặt những yêu cầu của người lớn lên trẻ, bắt trẻ phải theo bằng được nếu không muốn  no đòn.

Vậy nên, để chữa lành những vết thương bạo hành trên con trẻ, phải bắt đầu chữa từ những người lớn. Chúng ta đã thực sự tỉnh táo, làm chủ được bản thân khi tiến hành “dạy con”? Chắc hẳn không ai mắng chửi, đánh đập con khi không có nỗi tức giận trong lòng. Người lớn phải coi đó là sự kém cỏi, là nỗi xấu hổ của bản thân khi chỉ có thể trút cơn tức giận, sự bất lực lên những người yếu thế hơn mình, đặc biệt là con trẻ. 

Không ít bà mẹ dằn vặt, giận mình sau khi đánh con, nhưng lần sau tiếp tục tái diễn hành vi bạo lực (Ảnh minh họa)

Cần lưu ý rằng, bạo hành nói chung và hành vi đánh con nói riêng không phải là hành vi di truyền, nhưng là hành vi có yếu tố gia đình. Chính gia đình đã tạo điều kiện cho những lúc mất kiềm chế của người lớn. Bạo hành trẻ, một khi đã xảy ra một lần, sẽ ngày càng lặp lại ở mức độ nặng hơn. Chỉ khi bạo lực bị bóc trần ra, không nấp dưới chiếc áo yêu thương, dạy dỗ, con người mới có thể từng bước loại trừ bạo lực, một môi trường thật sự an toàn cho trẻ mới có thể hình thành. 

Xã hội sẽ phải thiết lập những quy ước chung để làm lối thoát cho trẻ trong trường hợp trẻ bị bạo hành. Những quy ước kiềm chế, kiểm soát người lớn. Những quy ước né tránh, tìm kiếm sự trợ giúp, tạo lối thoát cho trẻ. Những quy ước để cộng đồng có thể hỗ trợ tích cực, ra tay ngăn chặn kịp thời. 

Không có bất kỳ lý do gì để đánh trẻ, đừng bao biện. Cần phải công nhận quy tắc này như một nền tảng cơ bản của giáo dục và nuôi dưỡng trẻ, với hy vọng câu chuyện bạo hành trẻ con rồi sẽ chỉ còn là một quá khứ không ai muốn nhắc tới mà thôi. 

Hoàng Mai