Bạo lực học đường: Nguyên nhân đến từ áp lực trường lớp?

Có rất nhiều nguyên nhân của tình trạng bạo lực học đường, từ cách giáo dục trong gia đình đến những ảnh hưởng từ đường phố, môi trường. Trong phạm vi bài viết này, tôi chỉ quan tâm đến một khía cạnh của tình trạng này, đó là áp lực đến từ trường lớp.

Chúng ta hãy xem xét mọi khía cạnh từ khi đứa trẻ rời gia đình bước chân vào trường mầm non. Nếu như xét trên phương diện một đứa trẻ quen thuộc với gia đình và chưa biết tí gì về cuộc sống bên ngoài nhà mình thì việc đột ngột bị tống vào một nơi xa lạ là một sự bạo hành có tổ chức.

Các em bé khi từ trong bụng mẹ chui ra thì chỉ được làm quen với môi trường gia đình và những người thân gần gũi với bé từ nhỏ. Từ lúc đó cho đến khi đi học, bé không rời mẹ hoặc những người thân thiết khác. Đột nhiên, bé bị đưa đến một nơi xa lạ, ở cùng một đám người xa lạ mà không được báo trước, chắc chắn sẽ là cú sốc rất lớn cho trẻ.

Tại trường mầm non Việt Nam, trẻ em không được hoạt động nhiều. Các bé chủ yếu chỉ được trông giữ, cho ăn uống và chăm sóc chứ không có nhiều các hoạt động thể thao, vui chơi, khám phá. Bọn trẻ được tích lũy năng lượng dư thừa nhưng không có điều kiện xả ra nên dễ cáu bẳn, hay khóc lóc và thích đập phá. Các giáo viên mầm non công việc quá tải, phải chăm sóc các cháu với áp lực của phụ huynh, của nhà trường, của bài học,... nên cũng không thể lúc nào cũng bình tĩnh và nhẹ nhàng được. Đây cũng là mầm mống của việc giải quyết mâu thuẫn bằng vũ lực.

Ảnh minh họa.

Đến 6 tuổi, trẻ một lần nữa lại bị ép vào một môi trường mới với các nhiệm vụ mới, khó khăn và vô cùng vất vả, đó là trường tiểu học. Một lớp học với 40 – 50 cháu chỉ được nhồi trong không gian độ 30 – 40 m2. Thời gian học tập chiếm tới 80%. Thời gian nghỉ ngơi được tính bằng phút. Ngoài không gian lớp học, các bé chỉ được chạy ra ngoài hành lang giữa các tiết và cả buổi có 1 lần được chạy trên sân trường. Đây chính là nguyên nhân gây ức chế thần kinh của trẻ tiểu học.

Ngoài ra, việc học tập quá tĩnh với áp lực vô cùng lớn cũng làm trẻ dễ nổi loạn. Ngoài 8h đi học ở trường, không ít trẻ phải tiếp tục với 1, 2h học thêm hoặc học tiếng Anh. Ngoài ra, các cháu còn phải làm bài tập ở nhà vào buổi tối. Suốt 24h đồng hồ trong 1 ngày, trẻ tiểu học chỉ hoạt động độ 2 – 3h. Đây là lượng thời gian ít ỏi đến mức khủng hoảng và là nguyên nhân của tâm lý bức bối, muốn phá phách, chọc ngoáy của trẻ tiểu học.

Hơn nữa, trong suốt 9 tháng ròng, trẻ có tới 8h ngồi cạnh và gặp gỡ 40 – 50 khuôn mặt cũ với khoảng cách quá hẹp. Một chút bực bội cũng khiến bọn trẻ con muốn bùng nổ và sử dụng nắm đấm để giải quyết.

Đó là chưa kể bọn trẻ còn là nạn nhân của việc mắng mỏ, xỉ vả và thậm chí là bạo hành đến từ phụ huynh, giáo viên. Bị đặt ở vị trí thủ phạm dù có lỗi hay không cũng sẽ khiến bọn trẻ ức chế thần kinh. Những khó chịu này không được giải tỏa ở bất kể đâu sẽ dần dần tích tụ lại.

Là giáo viên mầm non hay tiểu học, thời gian làm việc cũng chiếm quá nhiều. Các áp lực cuộc sống do lương thấp, áp lực công việc, áp lực từ các chính sách, các chỉ thị cấp trên, áp lực từ các cuộc thi, lịch làm việc, thành tích của học sinh, áp lực của môi trường có quá nhiều nữ…. sẽ là nguyên nhân để các cô giáo tích tụ ức chế.

Riêng việc một năm 9 tháng họ sống trong một khung cảnh quen thuộc với các đồng nghiệp và đám trẻ quen thuộc cũng là một nguyên nhân khiến giáo viên bực bội. Đây cũng là lý do để bọn trẻ phải sống trong một môi trường ngột ngạt, căng thẳng.

Ngoài ra, không ít gia đình lấy game và tivi để làm phương thức giải trí cho con cái. Đầu óc trẻ đã quá căng thẳng trong 1 ngày làm việc và sống với áp lực lại thêm bị ức chế khi chơi game và xem tivi. Điều này khiến cho một bộ phận trẻ trở nên ù lỳ, thiếu linh hoạt và vui tươi. Một bộ phận khác lại có thể có thiên hướng hung tính, thích bạo lực, thích đập phá.

Càng học cao, bọn trẻ càng đối mặt với những áp lực học hành lớn hơn. Áp lực thành tích mà mỗi phụ huynh trút lên đầu trẻ sẽ làm bọn trẻ muốn phát điên. Trong thời điểm đó, chỉ cần một mâu thuẫn vô cùng bé, một ánh nhìn khó chịu cũng khiến trẻ bùng nổ và sẵn sàng ăn thua đủ với nhau.

Có thể nói, nếu phân tích riêng về thời gian trẻ ở trường, chúng ta cũng đã có thể hiểu tại sao thời gian gần đây, bạo lực học đường lại phát triển mạnh đến như vậy.

Vì thế, để giải quyết tình trạng này, chính người lớn phải có thay đổi để giúp trẻ giải tỏa. Từ giáo viên, phụ huynh, mỗi người trong chúng ta tìm cách giải tỏa áp lực cho con em của chính mình thì chắc chắn dần dần, tình trạng này sẽ được giảm bớt đáng kể.

TS. Vũ Thu Hương