Bảo hiểm xã hội không thể giải quyết hết các vấn đề an sinh xã hội

Một đứa em đang làm cho công ty may mặc, tay nghề cao được trọng đãi, nói với tôi cuối năm nay em sẽ nghỉ. Lý do vì nếu làm thêm em sẽ không được rút BHXH một lần. Trong khi với số tiền rút ra em sẽ sửa nhà, còn lại một ít để làm vốn chăn nuôi gì đó. Nếu không có tiền BHXH rút ra một lần đó em không thể sửa nhà. “Lương ba cọc ba đồng. Lãnh bao nhiêu xài hết bấy nhiêu” - em nói.

Đi bệnh viện khám bệnh tình cờ tôi gặp người quen, đang làm lao công quét dọn nhà vệ sinh. Cô ấy trước đây là tổ trưởng làm việc cho một công ty. Cô làm việc giỏi đã từng được thưởng suất đi du lịch Thái Lan. Tôi hỏi "Sao phải chuyển việc?”. Cô nói phải nghỉ để rút tiền BHXH một lần vì gia đình gặp cơn ngặt nghèo, cần một số tiền lớn. Hiện giờ cô làm cho công ty dịch vụ vệ sinh không đóng bảo hiểm.

Cần có chính sách bắt buộc, khuyến khích, động viên sao cho tất cả mọi người trong độ tuổi lao động tham gia BHXH - Ảnh minh họa

Gần 40 năm trước, khi ba tôi đến thời điểm nghỉ hưu có 2 lựa chọn. Hoặc hưởng lương hưu "một cục", như lối nói hồi đó là lãnh một số tiền lớn rồi thôi. Hoặc lãnh lương hưu hàng tháng.

Khi ba tôi đang nghiêng về phương án lãnh "một cục", vì ngày ấy với số tiền lãnh một lần đó gửi cho hợp tác xã tín dụng tiền lãi hàng tháng cao hơn hẵn lương hưu, mấy chú đồng nghiệp phân tích khuyên ông nên lãnh lương hưu hàng tháng, chỉ vì đi lãnh lương hưu sẽ có cơ hội gặp gỡ những người cùng hưu trí hơn là thui thủi ở nhà.

Ba tôi sau khi cân nhắc, quyết định chọn lãnh lương hưu hàng tháng. Chính nhờ quyết định đúng đắn của ba tôi mà gia đình tôi không gặp cảnh ngặt nghèo khi các hợp tác xã tín dụng đổ vỡ, trong lúc mà mấy anh em tôi mới vừa ra trường chỉ có thể hỗ trợ ba mẹ một ít tiền nhỏ nhoi hàng tháng.

Hiện nay nhiều người lao động về hưu sống bằng lương hưu. Và cũng có rất, rất nhiều người quá tuổi lao động mà vẫn phải vất vả kiếm tiền để mưu sinh hoặc dựa vào sự hỗ trợ của con cháu hay từ ai đó. Thật ra, tiền đã đóng vào quỹ BHXH là của người lao động, hưởng thế nào là quyền của họ. Nhưng điều mà Nhà nước quan tâm là mục tiêu phải đảm bảo an sinh xã hội.

Quốc hội đang nghiên cứu, thảo luận để đưa ra quyết định về Dự án Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi. Trong đó có vấn đề mà người lao động đặc biệt quan tâm là phương án rút BHXH một lần, mà chính phủ đang trình 2 phương án.

Chỉ với 3 trường hợp tôi vừa kể trên cũng đủ nói lên không có phương án nào phù hợp với tất cả. Quốc hội cuối cùng cũng sẽ quyết định phương án nào hợp lý nhất với số đông. Tuy nhiên, để đạt mục đích tốt nhất về an sinh xã hội thiết nghĩ cần phải đòi hỏi phải giải quyết 2 vấn đề cốt lõi.

Trước hết cần có chính sách bắt buộc, khuyến khích, động viên sao cho tất cả mọi người trong độ tuổi lao động tham gia BHXH. Khi ấy một phần vấn đề an sinh xã hội sẽ được BHXH giải quyết. Cuối cùng là phát triển kinh tế đất nước. Kinh tế phát triển, ngân sách quốc gia dồi dào từ đó mới có điều kiện để xử lý các vấn đề về an sinh xã hội mà BHXH không thể giải quyết tron vẹn.

Nguyễn Thu Đăng