Bao bì... có thể ăn

Đây là một trong những giải pháp cho chiến lược tìm kiếm sản phẩm thay thế nguyên liệu nhựa nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường cũng như hạn chế tác động của vi nhựa lên sức khỏe con người và đại dương. 

Các hộp đồ ăn mang đi với lớp lót làm từ rong biển có thể tiêu hủy hoàn toàn trong thời gian ngắn

Rong biển thay thế nhựa

Các sản phẩm của Notpla có thể được ủ, hòa tan sau khi sử dụng và cũng có thể ăn được. Công nghệ sử dụng rong biển trong sản xuất bao bì hiện được công ty này ứng dụng trong bao bì gói gia vị, nước... Với màng bọc cho các sản phẩm đựng thức ăn hoặc phòng tắm và các loại hộp mang đi, các nhà sản xuất đã thay thế lớp phủ làm từ nhựa bằng lớp lót rong biển để giúp chúng dễ dàng phân hủy hoàn toàn. 

Chia sẻ về ý tưởng sử dụng vỏ trái cây làm vật liệu thay thế nhựa, Karlijn Sibbel, Giám đốc thiết kế của Notpla, cho biết: “Vỏ trái cây cuối cùng sẽ trở thành một phần của chu trình. Bao bì của chúng tôi lấy thiên nhiên làm nguồn cảm hứng”. 

Vỏ trái cây đang là nguồn cảm hứng cho thiết kế bao bì

Cách tiếp cận này đặc biệt phù hợp khi thế giới đang đối mặt với những tác động sau nhiều thập niên công nghiệp sản xuất nhựa không được kiểm soát. Theo Liên Hiệp Quốc, 300 triệu tấn chất thải nhựa được thải ra trên toàn cầu mỗi năm và trong số 8,3 tỷ tấn nhựa được sản xuất từ đầu những năm 1950, khoảng 60% đã được chôn lấp hoặc bỏ ngoài trời. Vi nhựa gây ô nhiễm đại dương, không khí và cơ thể chúng ta. Theo một số ước tính, vào năm 2050, có thể lượng mảnh nhựa sẽ nhiều hơn lượng cá ở biển. 

Trong vài năm qua, phong trào chống đồ nhựa sử dụng một lần ngày càng tăng khi nhiều chuyên gia cho rằng sản phẩm này không cần thiết và có hại. Ở Mỹ, một số bang và thành phố đã có hành động hạn chế nhựa. New York cấm hầu hết các túi mua sắm bằng nhựa. Ở bãi biển Miami, ống hút nhựa bị cấm sử dụng. Liên minh châu Âu đã ban hành lệnh cấm rộng rãi đối với đồ nhựa sử dụng một lần vào mùa hè này… 

Bên cạnh các lệnh cấm, có khá nhiều ý tưởng để ngăn chặn tác hại của nhựa lên môi trường, đại dương và con người. Có thể kể đến ý tưởng dùng enzym trong nấm để phân hủy rác; dùng hệ thống máy lọc để loại bỏ nhựa trong nước biển theo chu kỳ… Thậm chí, một doanh nghiệp còn đồng ý chi trả cao cho những người thu gom nhựa. Tuy nhiên, hầu hết các biện pháp này đều có nhiều khuyết điểm như: cần hàng ngàn tấn nấm để tạo ra enzym tiêu hủy rác; chi phí bảo trì hệ thống lọc đại dương rất cao… Vì thế, việc tìm kiếm nguyên liệu lý tưởng thay thế nhựa quan trọng hơn bao giờ hết. 

"Các nhà sản xuất đang sử dụng những vật liệu có tuổi thọ hàng ngàn năm cho những sản phẩm chỉ sử dụng trong vài phút và tác hại của điều này ngày càng rõ ràng” - Karlijn Sibbel nhận định.

Màng dẻo của Notpla có thể thay thế màng bọc và bao bì nhựa

Rodrigo García González và Pierre Paslie, những người sáng lập Notpla, ban đầu coi rong biển là giải pháp cho vấn đề nhựa của thế giới vì nguồn nguyên liệu này dồi dào, phát triển nhanh, không cạnh tranh với các loại cây trồng trên đất liền và hấp thụ carbon từ không khí. Ngoài ra, còn có nhiều loài rong biển khác nhau và chúng có thể được thu hoạch hoặc nuôi trồng.
"Rong biển không sử dụng đất và thuốc trừ sâu. Rong biển có thể phát triển ra biển và đại dương, nơi chúng thực sự có rất nhiều lợi ích tích cực. Đặc biệt, chúng có thể tạo ra hệ sinh thái mới cho các sinh vật khác phát triển mạnh mẽ” - Rodrigo García González giải thích.

Theo bà, loại màng bọc này không chỉ dùng bọc thực phẩm mà nhà sản xuất còn có thể thêm hương vị để việc hòa tan chúng vào món ăn có thể tạo hương vị cho món ăn. Ngay cả với các sản phẩm khác không phải thực phẩm, màng bọc này vẫn có thể bảo đảm an toàn. "Bạn có thể nấu ăn với chúng. Bạn thực sự có thể bắt đầu suy nghĩ lại về những gì chúng ta có thể làm với những vật liệu này" - Rodrigo García González cho biết thêm.

Tại Notpla, sau khi được sử dụng để làm bao bì, phần còn lại của rong biển có thể được tận dụng để sản xuất giấy

Sự thay đổi của ngành

Một số sản phẩm của Notpla được bán trực tuyến. Hiện tại, công ty đã tìm được các đối tác lớn ở Anh và khu vực quanh Tây Âu để cung cấp đồ uống tại các lễ hội lớn ở Amsterdam (Hà Lan), Somerset (Anh)… Năm 2021, Notpla đã thử nghiệm 30.000 hộp đồ ăn mang đi tại các nhà hàng ở Anh và đang triển khai kế hoạch cung cấp loại hộp này trên khắp châu Âu trong năm 2022.

Kể từ khi thành lập, công ty này đã nhận được tài trợ từ cơ quan chính phủ Anh Innovate UK và tổ chức phi lợi nhuận Ellen MacArthur cho sản phẩm đầu tiên của mình - gói Ooho, chứa một phần nhỏ chất lỏng. Hiện công ty này cũng nhận thêm tài trợ cho việc tăng cường sản xuất lớp phủ Ooho và Notpla, đồng thời phát triển thêm loại giấy rong biển mới và màng bọc đa năng 
của họ.

Theo đó, sản phẩm giấy của công ty này được làm từ các sợi còn sót lại sau quá trình sản xuất sản phẩm bao bì. Loại giấy này có thể được dùng để gói quà hoặc làm thẻ quần áo, trong khi màng bọc có thể giữ được hầu hết hàng khô hoặc hàng ướt có hàm lượng nước thấp.

"Tôi không nghĩ rằng một nguyên liệu hoặc một giải pháp sẽ giải quyết được tất cả mọi thứ nhưng chúng tôi đều cho rằng rong biển thực sự đã làm nên chuyện" - Sibbel nói.

Không chỉ Notpla, Công ty Sway cũng đẩy mạnh sản xuất các chất thay thế từ rong biển, có thể phân hủy tại nhà, thay thế bao bì nhựa. Vật liệu này thậm chí còn có màu sắc cầu vồng. Marsh, đại diện của Sway, giải thích: "Bạn hoàn toàn có thể nấu ăn với nó và bạn thực sự có thể bắt đầu suy nghĩ lại về những gì chúng ta có thể làm với những vật liệu này". Bên cạnh đó, sản phẩm của công ty có thời hạn sử dụng 12 tháng.

“Nguồn rong biển trên được lấy từ Chile, Mexico, Colombia, Brazil, Bờ Đông và Alaska ở Mỹ. Các trang trại trồng rong biển có trách nhiệm tuân thủ các tiêu chuẩn của Hội đồng Quản lý Nuôi trồng Thủy sản và việc thu hoạch rong biển giống như cắt tóc cho cây chứ không phải nhổ rễ” - Marsh lưu ý. 
Vị đại diện này cũng cho biết, để không phụ thuộc quá nhiều vào một trang trại hay một khu vực, công ty đã và đang liên tục mở rộng hệ thống cung cấp rong biển. 
“Một điều tuyệt vời khác của nghề trồng rong biển là nó mang lại việc làm đáng tin cậy cho những nơi bị ảnh hưởng bởi việc đánh bắt quá mức với chi phí và đầu vào thấp hơn”.
Marsh cho biết, mục tiêu cuối cùng của họ là cung cấp một loại vật liệu không có carbon với kế hoạch đưa túi Sway đến tay người tiêu dùng trên quy mô lớn vào tháng Bảy năm nay. 

An Huỳnh