Bánh mứt dứa - món bánh trong ngày tết tại Đông Nam Á

Khi cắn một miếng bánh dứa, bạn sẽ cảm nhận được phần vỏ giòn tan trong miệng cùng mùi bơ thanh nhã như vẫn thường thấy ở các loại bánh tart, tiếp theo đó, hương vị nhường chỗ cho nhân mứt thơm nhiệt đới chua ngọt - mà đôi khi còn phảng phất cái nồng ấm của quế và hoa hồi.

Bánh dứa có thể không phải là món ăn đặc trưng khi nói đến Tết Nguyên đán, nhưng chúng đã trở thành một món ăn thường trực trong ký ức của nhiều người ở Đông Nam Á.

Những chiếc bánh mứt thơm hay bánh dứa đã trở thành ký ức ngày tết khó quên trong lòng nhiều người dân Đông Nam Á

Ở Malaysia, khoảng một phần tư dân số là người gốc Hoa. Từ bao đời nay, cộng đồng đã lưu giữ truyền thống làm và ăn bánh dứa vào dịp Tết Nguyên đán.

Vào những tuần trước Tết Nguyên đán, ở các cộng đồng người Hoa khắp Malaysia và Singapore, các khay và hộp bánh dứa được bày bán rất nhiều. Bánh dứa là món được yêu thích nhất trong số các món ăn nhẹ lễ hội - bao gồm nian gao (bánh nếp), bánh thèo lèo, mứt cam quýt, bánh quy - và luôn là loại hết hàng đầu tiên.

Trên khắp Malaysia, từ Kuala Lumpur đến Sarawak, tất cả mọi người, từ học sinh đến các cụ ông cụ bà đều sẵn sàng xếp hàng để mua bánh dứa tại các nhà hàng ẩm thực Trung Hoa, tiệm bánh, quầy hàng ven đường và thậm chí cả nhà riêng của các gia đình gốc Hoa.

Kết hợp nhiều hương vị, bánh dứa là sự giao thoa của nét văn hóa Đông - Tây cùng nguyên liệu tươi mát vùng nhiệt đới

Thật kỳ lạ, bánh dứa hiếm khi được tìm thấy ở Trung Quốc mặc dù nó gắn liền với văn hóa Trung Hoa ở nhiều nước. Đó là do một mạng lưới giao thoa văn hóa phức tạp. Thành phần chính, mứt thơm, không có nguồn gốc từ châu Á mà được du nhập từ Nam Mỹ.

Vào thế kỷ 16, khi những người thực dân và thương nhân Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha đi khắp thế giới, những quả thơm đầu tiên đã “đổ bộ” vào Đông Nam Á và trở thành thành phần quan trọng trong nhiều món ăn nổi tiếng tại khu vực như pininyahang manok (gà hầm thơm) của Philippines, Nanas goreng (khoanh thơm chiên) của Indonesia và cơm chiên trái thơm kiểu Thái.

Mặt khác, trong tiếng Malaysia, bánh dứa được gọi là “nastar” hoặc “tat nenas”, vay mượn từ cụm từ “ananas taart” trong tiếng Hà Lan. Theo chuyên gia ẩm thực và tác giả sách dạy nấu ăn Christopher Tan từ Singapore, “người Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha đã mang giống thơm đến châu Á, nhưng kết cấu của phần vỏ bánh tart lại rất mang tính Hà Lan”.

Ở Bengkulu, Sumatra, bánh dứa vẫn được làm theo hình thức cổ điển của Hà Lan - cỡ lớn với các viền gấp nếp, được cắt thành miếng mỗi khi ăn. Có thể nói chiếc bánh dứa ngày nay chính là dấu tích văn hóa ẩm thực của đế chế thực dân Hà Lan trải dài từ Indonesia đến Sri Lanka tồn tại từ thế kỷ 17.

Sau khi giã nhuyễn và sên với đường, gia vị, trái thơm gai góc bỗng hóa món nhân mứt ngọt ngào, vàng ươm

Được nhiều người yêu thích, bánh dứa đã trở nên đặc biệt khi gắn liền với các lễ kỷ niệm, Tết Nguyên đán trong nhiều năm qua tại các nước khu vực Đông Nam Á như Singapore, Malaysia, Indonesia.

Vượt lên trên quá khứ đa văn hóa và sự bùng nổ không thể cưỡng lại của gia vị ngọt ngào, bánh dứa còn mang một ý nghĩa sâu sắc. Từ chỉ loại trái cây trong phương ngữ Trung Quốc như tiếng Phúc Kiến và tiếng Quảng Đông, là "ong lai" hoặc "wong lai", đồng âm với "sự thịnh vượng đến", vì vậy tặng bánh dứa cho bạn bè và những người thân yêu còn có ý nghĩa cầu chúc thịnh vượng cho năm mới.

Phần vỏ giòn, béo chính là nét đặc trưng khó hoàn thiện của bánh dứa

Trong khi người Đông Nam Á được trời phú cho hương vị, và có thể là cả may mắn khi sở hữu món bánh dứa, loại bánh ngọt này rất khó tìm thấy ở những nơi khác trên thế giới, và người dân thường phải tự làm chúng tại nhà.

Cho dù bạn chọn tự tay nhào nặn những chiếc bánh dứa thành bông hoa hướng dương hay chỉ đơn giản là vo chúng rồi nhấn nhẹ như chiếc bánh dầy, món bánh này chắc chắn sẽ là một niềm vui ngọt ngào cho buổi tiệc đầu năm Tân Sửu 2021.

Ngày Tết, tặng nhau những chiếc bánh dứa đồng nghĩa với việc trao nhau câu chúc thịnh vượng cho cả năm đủ đầy

Ngọc Hạ (theo Saveur)