Bán hàng cõi mạng đâu phải chuyện chơi

Chỉ cần một tài khoản Facebook, vài trăm ngàn đồng, cộng chút thời gian rảnh - đã có thể làm nên một kênh bán hàng online. Chưa bao giờ việc khởi sự kinh doanh lại trở nên dễ dàng đến thế. Chính vì thế mà vào mùa dịch, khi mọi phương án làm ăn đều gặp khó, các “gian hàng” online lại nở rộ. Loại hình kinh doanh này đã “cứu” hy vọng kinh tế của nhiều gia đình. 

Đó là nhìn từ không gian mạng, khi bạn lướt một vòng lại gặp hàng chục “tiểu thương online”. Cảm giác như thời của bán mua đã đến. Việc trở thành “tiểu thương” hay “doanh nhân” quá dễ. Không lệ thuộc giờ giấc. Chẳng lo sấp ngửa chạy vào văn phòng lúc kẹt xe. Thoát đồng phục, miễn trừ KPI… Viễn cảnh con người tự do, tự chủ tài chính, chủ động thời giờ… mở ra lồng lộng. Thôi thì, nộp đơn, nghỉ việc, bỏ hết, về lập một tài khoản bán hàng online.

Kịch bản đó khá phổ biến. Thứ nhất, là vì công việc gặp trắc trở do dịch bệnh. Thứ hai, là do cái bề ngoài quá ưu việt của công việc bán hàng qua mạng. Chỉ riêng ưu điểm “giờ giấc linh hoạt” đã đủ hạ gục các thánh nữ đa năng vốn phải ôm đồm việc nhà cửa, chợ búa, đưa rước con cái. Các chị lần lượt “đầu quân”.

Nhưng, cuộc đời đâu chỉ nhìn từ… mạng. Xin thử kể ra một thực tế trong rất nhiều thực tế về việc bán hàng qua mạng để chị em đang nhăm nhe lâm trận có thêm cân nhắc.

Một cô nhân viên văn phòng xinh xắn có thể thành một cô hàng xén. Ảnh minh họa

Quyết về “khởi nghiệp online”, người mẹ văn phòng chợt trở thành cô hàng xén lưu động. Đứa trẻ ngày xưa chỉ gặp mẹ ngoài giờ làm việc, trong lúc đưa rước, trong giờ sum họp ban tối hoặc cả ngày cuối tuần thảnh thơi. Bây giờ, người mẹ online lúc nào cũng ở đó mà… không ở đó.

Nào khách hàng “inbox”, nào bạn “phây“ bình luận. Tất cả mọi tin nhắn, bình luận đều phải trả lời trong hai mươi giây. Người mẹ một bên cáng đáng nhà cửa, một bên kè kè điện thoại để không bỏ lỡ khoảnh khắc chốt đơn. Đưa con đi học, phải tranh thủ đèn đỏ giữa đường để… “check inbox”. Mọi chuyện trò đều trở nên… mất thì giờ. Những lúc không có “tương tác“, mẹ bận... yên tĩnh để tư duy status.

Người chồng cũng chịu bao phen “sốc văn hóa” khi bà vợ đổi nghề sang kinh doanh online. Ngày trước, về mảng công việc, vợ chồng chỉ cùng nhau đau đầu chuyện sếp, chuyện đồng nghiệp, chuyện khách hàng.

Kể ra, đau đầu nhiêu đó cũng… nhiều. Chẳng dè, khi vợ bỏ hết về làm online, chia sẻ vợ chồng chuyển sang mảng đề tài của… toàn cõi mạng. Bán hàng online thì không có đồng nghiệp, mà toàn đối thủ.

Cùng một sản phẩm, mà chị A. viết bài hay, hình ảnh đẹp, đơn chốt ầm ầm. Chỉ bấy nhiêu thôi, người vợ ế ẩm đã cảm thấy mình… không phù hợp, đã mất một đêm trăn trở chuyện chọn nghề. 

Và khách hàng lại mang đến niềm vui. Hễ hôm nào khách inbox lia chia, vợ lại “tươi như được tưới”. Niềm tin nghề nghiệp vươn lên vời vợi. Nhưng, khách hàng hôm nay qua ngày mai đã có thể trở thành kẻ hủy diệt. “Bán hàng online như làm dâu trăm họ” - vợ chua chát.

Vị khách hàng cứu tinh hôm trước qua hôm sau đã có thể đạp đổ cả một “thương hiệu online”, bằng chiêu bài “bóc phốt”. Gia đình không còn là nơi “cởi bỏ hết gánh nặng công việc để trở về”, mà trở thành một… à mà thôi.

Thế còn chị vợ, nhân vật chính trong hành trình hướng nghiệp, chọn nghề và vào nghề chóng vánh đó? Như đã kinh qua một phen đổi đời, “người chị ngồi ở công sở mà tâm trí đặt ở gia đình” giờ đây đã bị phân tán tâm hồn ra toàn cõi mạng. Dự định bán hàng online, nhưng sau mấy bận à ơi “em em - khách khách”, chị chợt trở thành người của công chúng.

Mỗi bài đăng trên “phây“ đều tương tác trực diện với “cả nhà”. Và rồi, nếu bán mỹ phẩm, chị dễ phát điên những hôm da trở xấu. Hễ bán dầu gội thì tóc tai phải óng mượt. Cơ thể vượt chuẩn, mặt mũi kém sắc là một trở ngại. Nhà cửa lôi thôi là chuyện không được phép xảy ra với một người chị bán hàng gia dụng. “Bán hàng online không chỉ là bán sản phẩm, mà phải bán một lối sống”.

Chị chợt nhận ra cuộc sống của mình đã không còn thuộc về mình. Một lần thả lỏng để mặt mộc ra phố, hay một phen tăng cân vì stress đã có thể gây… bão mạng. Người xấu bán hàng làm đẹp, ai mà tin! Đã vậy, giấc mơ về làm công việc tự do, chủ động giờ giấc để chăm sóc gia đình sao giờ tréo ngoe với người đàn bà xất bất xang bang giữa hai cõi mạng và thực.

Dĩ nhiên, mấy nét phác họa trên đây chỉ là… phác họa. Thế nhưng, đó là những phác họa cần thiết cho những chị em đang “tưởng bở” mà tính chuyện làm lại cuộc đời với nghề online. Thực chất, bán hàng qua mạng đang là một cơ hội. Vốn ít, không tốn mặt bằng, rủi ro thấp là một lợi thế.

Nhưng, cơ hội thì cũng chỉ là... cơ hội. Bản chất của cơ hội là điều mà người ta có thể nắm bắt được khi có hiểu biết, năng lực, sự chuẩn bị, và sự nghiêm túc phù hợp. 

Những “thánh trăm đơn”, những “triệu phú online”, những “mẹ đơn thân tạo dựng cơ đồ từ một tài khoản bán hàng online” có thể truyền cảm hứng cho chị em vào nghề. Nhưng, đằng sau những tấm gương đó đều là mồ hôi, là nỗ lực, cân não, nhọc nhằn không thể đúc kết qua một danh hiệu. Kẻ thành người bại trên cùng một con đường là chuyện bình thường.

Nhưng chắc chắn, nếu chọn một nghề chỉ vì những cái dễ dàng của nghề đó, thì chắc chắn sẽ dẫn đến nghịch cảnh, vỡ mộng… 

Thánh Online