Bạn có muốn nhân bản thú cưng?

Đã gần 30 năm trôi qua kể từ khi việc nhân bản động vật có vú trở nên khả thi. Công nghệ này chủ yếu được sử dụng để sản xuất gia súc - cừu và heo. FDA đã phê duyệt việc sử dụng động vật trang trại nhân bản làm thịt, dù hầu hết các bản sao nông nghiệp được sử dụng để nhân giống.

Trong khi đó, kể từ năm 2005, hơn 2.000 con chó đã được nhân bản thành công. Về mặt sinh học, quá trình hình thành của chúng không khác nhiều so với quá trình hình thành của bò hoặc cừu nhân bản nhưng ở một vài khía cạnh khác, việc nhân bản thú cưng kỳ lạ hơn nhiều.

John Mendola - một cảnh sát đã nghỉ hưu - ngồi cùng 2 “công chúa” Ariel và Jasmine được nhân bản - Nguồn ảnh: The New Yorker

Tìm chút bình yên và hy vọng qua việc nhân bản thú cưng

Chó nhà (tên khoa học là Canis familiaris) được hầu hết chủ sở hữu coi là một loài cá thể, với tính cách và thói quen riêng biệt. Alexandra Horowitz là một nhà khoa học nghiên cứu về hành vi và nhận thức của chó. Những chú chó cưng tham gia nghiên cứu của bà đều mang những đặc điểm riêng của chúng.

Vào giai đoạn đầu của quá trình thuần hóa loài, chó được nuôi để đảm nhiệm các vai trò chức năng (bảo vệ, đi săn, chăn gia súc) nhưng trong xã hội hiện đại, chúng được nuôi để làm bạn. Kết quả là chúng ta đã gán lên chúng những ý tưởng về cái tôi, trao cho chúng tiểu sử, sở thích, nỗi sợ hãi…

Melain Rodriguez - quản lý dịch vụ khách hàng của ViaGen Pets và là chủ sở hữu của Benji, một chú mèo nhân bản - cho biết: “Nhiều người đến với chúng tôi để bảo tồn di truyền ADN của thú cưng nhằm mang lại cho họ chút bình yên và hy vọng. Theo cách đó, ADN của thú cưng được lưu trữ, giúp họ có thể tùy chọn nhân bản thú cưng sau này”.

ViaGen Pets đã bắt đầu bảo tồn ADN của bò, heo và gia súc cách đây 18 năm, trước khi nhân bản thành công chó và mèo vào năm 2015. Hiện tại, ViaGen Pets là công ty duy nhất tại Mỹ nhân bản được chó, mèo và ngựa.

Năm 1962, nhà sinh vật học John Gurdon đã thành công trong việc nuôi ếch móng vuốt châu Phi trưởng thành từ các tế bào ruột của nòng nọc. Công trình này giúp ông giành được giải Nobel y học.

Năm 1996, một con cừu tên Dolly đã trở thành bản sao động vật có vú đầu tiên được sinh ra. Dolly được an tử vào năm 2003, lúc 6 tuổi, sau khi các bác sĩ thú y phát hiện ra khối u trong phổi của nó. Dolly đã được bảo quản dưới dạng động vật nhồi bông tại Bảo tàng Quốc gia Scotland.

Khi những chú chó đầu tiên được nhân bản, các nhà khoa học lo ngại rằng chúng sẽ già đi nhanh hơn những chú chó được sinh ra tự nhiên. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, những chú chó nhân bản vẫn khỏe mạnh như những chú chó không được nhân bản.

Bản sao chó đầu tiên trên thế giới được tạo ra vào năm 2005. Các nhà nghiên cứu tại Đại học quốc gia Seoul (Hàn Quốc) đã lấy mẫu da tai từ một chú chó săn Afghanistan tên là Tai và tạo ra 2 chú chó: Snuppy và một con song sinh khác, đã chết sau 22 ngày. Snuppy sống được khoảng 10 tuổi trước khi chết vì ung thư.

Khi lên 5 tuổi, Snuppy được nhân bản: 4 con Snuppy được sinh ra, trong đó có 3 con sống sót. Kể từ khi Snuppy ra đời, việc nhân bản chó đã tham gia hoạt động nhân bản động vật như một loại hình kinh doanh bán lẻ. Tổng cộng, hơn chục loài động vật có vú đã được nhân bản, bao gồm khỉ đuôi dài, hươu đỏ, mèo và trâu nước.

Snuppy (phải) là chú chó đầu tiên được nhân bản thành công trên thế giới, ngồi cùng “cha đẻ” của mình tại Đại học quốc gia Seoul vào ngày 3/8/2005 - Nguồn ảnh: Getty Images

Lai tạo hay là khôi phục mối quan hệ với con vật?

Mỹ là nơi sinh sống của khoảng 80 triệu con chó, phổ biến nhất là chó thuần chủng. Không giống như chó lai, nguồn gốc của chó thuần chủng được đảm bảo, được ghi nhận bởi các tổ chức chó quốc gia như Câu lạc bộ Chó giống Mỹ. Các giống chó khác biệt về mặt thể chất và di truyền đã được phát triển thông qua giao phối cận huyết sâu rộng.

Có thể xem việc nhân bản chó chỉ là sự mở rộng của một quá trình vốn kỳ lạ và cực kỳ không tự nhiên. Eudoris 2 hay E2 là bản sao của một chú chó tên là Eudoris. Cơ thể của E2 có hình dạng giống như một chú chó chăn cừu Đức nhưng không có phần lưng cong của dòng chó chăn cừu Đức, với đôi chân sau cong lại như chân ếch. Khuôn mặt của E2 cũng giống loài cáo hơn.

Eudoris là sự kết hợp giữa 1 con chó chăn cừu Bỉ và 1 con chó chăn cừu Hà Lan, được lai tạo bởi Joshua Morton - huấn luyện viên chó nghiệp vụ, người cảm thấy rằng Eudoris là mẫu vật lý tưởng. Ông đã nhờ ViaGen Pets nhân bản nó không chỉ 1 lần.

Đến nay, đã có 35 bản sao được tạo ra từ Eudoris. Jeff - chủ nhân E2 - đã nhận E2 làm chó bảo vệ cho vợ ông, người thường xuyên đi du lịch để tham gia các cuộc thi đấu rodeo. E2 là bản sao thứ hai của Eudoris. Con đầu tiên - E4 - đã chết đuối sau 4 tháng họ nhận nuôi nó.

Jeff và Morton cảm thấy E4 rất đặc biệt nên đã gửi một số mô của nó cho ViaGen. Kể từ đó, Morton đã sử dụng các tế bào của E4 để nhân bản một dòng chó khác là Red Squadron Myrmidons, được gọi là M1, M2.

Rất ít người nhân bản chó tin rằng họ thực sự đang sở hữu cùng một cá thể mà họ từng trân trọng. Zehra Peynircioglu - giáo sư tâm lý học tại Đại học American, giảng dạy về nhận thức và trí nhớ - đặt vấn đề: “Nếu không có ký ức, bạn có phải là bạn không?”.

Câu hỏi của bà đặc biệt thú vị khi xét đến quyết định nhân bản chú chó lai husky-poodle trắng của bà - JonJon. “Tôi biết mình sẽ không có được một JonJon khác nhưng tôi sẽ có được bản chất của JonJon” - bà nói về bản sao của JonJon, tên là Joniki.

Alexandra Horowitz cho biết, nhiều người nói về con vật ban đầu chỉ đơn giản là “đặc biệt” nhưng bản chất cụ thể của sự đặc biệt đó dường như không thể diễn tả. Con chó này hòa đồng, con kia đồng cảm; con này thích bơi, con kia có lông xoăn; con này hay thay đổi tâm trạng, cáu kỉnh hoặc tình cảm.

Bà tự hỏi liệu mong muốn đó có thể không phải là lai tạo mà là khôi phục mối quan hệ đặc biệt với con vật. Trong một số trường hợp, việc nhân bản chó có thể xuất phát từ các nguyên nhân như: đó là một con chó hoang ghẻ lở hoặc được cứu khỏi một trại giết mổ hay một người nhân giống tồi; con chó cần sự giúp đỡ hoặc con chó thuần chủng có đặc điểm không lý tưởng.

Từ năm 2005, hơn 2.000 con chó đã được nhân bản - ẢNH: ROSE MARIE CROMWELL (The New Yorker)

Nuôi dưỡng - giống như làm cha mẹ - mang lại lợi ích về mặt tâm lý cho con người. James Serpell - giáo sư danh dự về đạo đức và phúc lợi động vật tại trường thú y của Đại học Pennsylvania - cho rằng động lực nuôi dưỡng của con người đã khiến chúng ta lai tạo ra những con vật cưng có vấn đề về sức khỏe và hành vi.

Những chú chó đầu ngắn (đầu nhỏ), bao gồm chó pug và chó bulldog Pháp, được lai tạo để có khuôn mặt ngày càng phẳng, thường gặp khó khăn nghiêm trọng khi thở.

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng chủ nhân của những chú chó có kiểu hình cực đoan do cận huyết thường gắn bó với chú chó của mình hơn những người sở hữu những chú chó khỏe mạnh.

Tương tự như vậy, chủ nhân của những chú chó có vấn đề về hành vi do các biến cố thời thơ ấu luôn đánh giá mối quan hệ của họ với chú chó của mình là hoàn toàn tích cực.

Barbra Streisand nổi tiếng với việc nhân bản Samantha - chú chó Coton de Tulear lông trắng nhỏ - sau khi nó qua đời. Bà chọn nhân bản vì “không thể tìm thấy một chú chó Coton lông xoăn nào khác”. Trong số 4 chú chó con được nhân bản, 1 con đã chết, 1 con được Streisand cho đi và 2 con được giữ lại.

Hà Thụy