PNO - Nạo phá thai để chọn giới tính thai nhi là một trong những vấn nạn nghiêm trọng nhất liên quan đến bất bình đẳng giới. Ở Việt Nam, vấn đề này vẫn chưa nhận được sự quan tâm đầy đủ.
“Các bạn trẻ thực ra không quá coi trọng việc sinh con trai, nhưng lại chịu áp lực từ ông bà nội ngoại, gia đình và xã hội” - tiến sĩ - bác sĩ Hoàng Thị Diễm Tuyết, Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương (TPHCM), đã nhận định như trên khi trao đổi với phóng viên Báo Phụ Nữ TPHCM về vấn đề lựa chọn giới tính thai nhi.
*Phóng viên: Thưa bác sĩ, có nhiều năm công tác trong lĩnh vực sản phụ khoa, bác sĩ từng ghi nhận trường hợp muốn lựa chọn giới tính khi sinh không? Xin bác sĩ kể về một trường hợp gần đây nhất?
-Tiến sĩ - bác sĩ Hoàng Thị Diễm Tuyết: Sau quá trình dài được tuyên truyền về bình đẳng giới, tư tưởng trọng nam khinh nữ trong xã hội đã giảm đi nhiều, nhưng không phải đã chấm dứt. Mong muốn có con trai “nối dõi tông đường” vẫn tồn tại, đặc biệt là trong các cặp vợ chồng ở nông thôn. Các bạn trẻ thực ra không quá coi trọng việc sinh con trai, nhưng lại chịu áp lực từ ông bà nội ngoại, gia đình và xã hội.
Gần đây nhất, có một thai phụ mang thai sáu tuần đã gặp tôi để được tư vấn cách tác động để em bé trong bụng mình biến thành con trai. Theo cô ta, tuổi thai còn nhỏ, chưa rõ giới tính thì vẫn còn có cơ hội chuyển gái thành trai được. Tôi đã phải giải thích rất lâu cho thai phụ hiểu rằng, con trai hay con gái là do tinh trùng của người chồng, bác sĩ không thể tác động được. Quan trọng nhất không phải mình đẻ ra con trai hay gái mà chỉ cần con mình khỏe mạnh, phát triển bình thường là tốt rồi; dù là con gái vẫn mang trong mình dòng máu của cả cha lẫn mẹ, sao lại cho rằng chỉ con trai mới là con?
* Bệnh viện (BV) Hùng Vương có ghi nhận các trường hợp yêu cầu nạo phá thai để chọn giới tính không, thưa bác sĩ?
- BV chúng tôi thực hiện theo quy định của Bộ Y tế, chỉ chấm dứt thai kỳ theo yêu cầu đối với các trường hợp mang thai dưới 12 tuần tuổi (chưa rõ giới tính thai nhi). Đối với các thai trên 12 tuần tuổi, BV chỉ giải quyết đối với các tình huống đặc biệt như hoang thai, thai dị tật nghiêm trọng (có chỉ định bỏ thai). Chính vì thế, BV từ chối tiếp nhận mọi trường hợp muốn bỏ thai với ý đồ lựa chọn giới tính thai nhi.
* Mới đây, một bạn đọc phản ánh với báo về việc bị tai biến khi nạo phá thai ở phòng khám tư nhân, bị thu phí 30 triệu đồng. Chồng nạn nhân cho biết, đã đưa vợ tới BV công lập nhưng do thai nhi vượt quá số tuần quy định nên BV công từ chối, nên đành phải đưa vợ đến cơ sở tư nhân. Xin bác sĩ cho lời khuyên cho các trường hợp tương tự?
- Trên thực tế, không ít thai phụ tới BV đề nghị phá thai khi tuổi thai đã lớn, thai nhi đã thành hình và hoàn toàn khỏe mạnh. Họ đặt ra lý do là vỡ kế hoạch, đông con, còn phải lo sự nghiệp nên không thể sinh con. Tôi không đồng ý điều đó, vì nói như vậy chỉ là bao biện. Với lý do con đông thì rõ ràng thai phụ đã có kinh nghiệm rồi, nên không thể nói dính bầu mà không biết. Khi thấy trễ kinh, họ có thể mua que thử thai ngay, rất dễ dàng, đơn giản.
Theo tôi, chúng ta là người trưởng thành nên phải có trách nhiệm với hành động của mình. Không phải tự nhiên mà Bộ Y tế đưa ra quy định chỉ được phép bỏ thai theo yêu cầu với giới hạn tuổi thai như thế. Đó là nhằm đảm bảo an toàn cho thai phụ. Còn về việc đến các phòng khám tư, cơ sở thiếu uy tín để bỏ thai thì chúng tôi đã khuyến cáo mãi rồi.
Nhiều gia đình hạnh phúc dù không có con trai. (Trong ảnh: Gia đình nghệ sĩ Minh Khang - Thúy Hạnh hạnh phúc bên hai cô con gái)
Trước khi quyết định đặt tính mạng và sức khỏe của mình vào tay người khác, mọi người cần tìm hiểu kỹ thông tin về phòng khám đó. Đừng chỉ vì phòng khám đó chấp nhận tất cả các yêu cầu của mình mà nhắm mắt làm liều. Một cơ sở không cân nhắc tới quy định cũng như sức khỏe của bệnh nhân, thai nhi thì có đáng tin cậy không? Chi phí bỏ thai tại BV hiện nay chỉ dưới 3 triệu đồng...
* Bác sĩ nhận định thế nào về sự chênh lệch giới tính ở trẻ sinh ra tại Việt Nam hiện nay?
- Theo tôi nhớ thì tỷ lệ giới tính của Việt Nam đang là 107 trai/100 gái. Trên thế giới, tỷ lệ 110 trai/100 gái vẫn là bình thường. Như vậy, xét về tổng thể, tỷ lệ bé trai và bé gái được sinh ra ở nước ta vẫn ở mức chấp nhận được. Tuy nhiên, tỷ lệ trẻ trai và gái ở nước ta vẫn chênh lệch theo từng vùng miền, cục bộ, chủ yếu là ở khu vực nông thôn, miền núi. Với quan điểm hiện đại, chỉ cần con cái khỏe mạnh thì trai hay gái đều quý.
Hãy thử tưởng tượng, một thế giới chỉ toàn là trai hoặc toàn là gái thì sẽ thế nào. Điều đó sẽ ảnh hưởng tới văn hóa, nghề nghiệp và sự duy trì nòi giống. Chẳng hạn, có những nghề được đặt tên theo giới tính như nghề nữ hộ sinh, nếu không có nữ thì lấy ai làm nghề này?
* Xin bác sĩ cho biết quan điểm của mình về việc thai phụ luôn muốn biết giới tính thai nhi khi đi siêu âm thai?
- “Trai hay gái” là câu mà hầu hết phụ nữ đi siêu âm thai đều hỏi. Theo tôi, Bộ Y tế đã có quy định nghiêm cấm tiết lộ giới tính thai nhi rồi. Những gì thuộc về quy định thì mình không bàn cãi nữa, vì hiển nhiên là nó có lý do chính đáng, đúng đắn.
Thế nhưng, tôi nghĩ rằng, không phải ông bố, bà mẹ nào hỏi giới tính thai nhi cũng nhằm để lựa chọn trai, gái hoặc có ý định bỏ thai nếu không được như ý muốn. Đừng nhìn sự việc cực đoan như vậy. Nếu thai đã lớn rồi, ngoài 20 tuần tuổi, ta biết chắc chắn họ sẽ sinh em bé đó ra, thì việc hỏi giới tính em bé chỉ là do háo hức, muốn biết thông tin về con. Họ muốn biết con là trai hay gái để còn sắm đồ cho bé, trai thì sắm màu xanh, gái thì chọn màu hồng. Trong chúng ta, có ai mang thai mà không háo hức muốn biết em bé trong bụng là gái hay trai đâu.
Kiểm soát chặt việc thực hiện các quy định về thai nhi
Trong năm 2020, tỷ số nạo phá thai ở TPHCM là 33,46 ca nạo/100 ca sinh sống (năm 2016, tỷ số này là 45,9 ca nạo/100 ca sinh sống). TPHCM cơ bản loại trừ phá thai không an toàn. Những kết quả này có được là nhờ việc triển khai thực hiện chiến lược dân số và sức khỏe sinh sản ở TPHCM khá đồng bộ.
Thời gian qua, công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát kết quả thực hiện chính sách, các chương trình, kế hoạch về dân số và sức khỏe sinh sản được Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình TPHCM phối hợp các địa phương cùng các cơ quan chức năng thực hiện một cách thường xuyên, liên tục. Trong đó, nội dung lựa chọn giới tính thai nhi và thông báo giới tính thai nhi được quan tâm hàng đầu. Song song đó, chúng tôi cũng tổ chức các hoạt động kiểm tra, giám sát liên ngành về chuyên đề dân số và sức khỏe sinh sản. Thạc sĩPhạm Chánh Trung - Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình TPHCM
Diễm Chi (ghi)
Cần thay đổi những khuôn mẫu giới gây hại
Nạo phá thai để chọn giới tính thai nhi là một trong những vấn nạn nghiêm trọng nhất liên quan đến bất bình đẳng giới. Ở Việt Nam, chúng ta đã nói nhiều nhưng theo tôi, vấn đề này vẫn chưa nhận được sự quan tâm đầy đủ.
Việc coi trọng nam giới một tư tưởng văn hóa đã có từ rất lâu, thậm chí đó là một cách tổ chức xã hội. Việc nạo phá thai do chọn giới tính thai nhi chính là biểu hiện của hệ thống xã hội mà ở đó, nam giới được đặt ở vị thế cao hơn nữ giới. Ví dụ, việc thờ cúng tổ tiên của người Kinh được giao cho con trai, dẫn đến việc cần có con trai để nối dõi tông đường, lo chuyện thờ cúng. Cách tổ chức xã hội này rất sâu, gắn với niềm tin nên ít khi bị đặt dấu hỏi và rất khó thay đổi. Thêm vào đó, nhiều người vẫn nghĩ con trai là trụ cột gia đình cả về kinh tế lẫn thể diện... Do đó, người ta làm mọi cách để có con trai, trong đó có việc nạo phá thai để chọn giới tính thai nhi.
Tất cả những niềm tin phổ biến này là khuôn mẫu giới. Vì nó phổ biến nên người ta tin nó là đương nhiên, nó ảnh hưởng đến quyết định cố gắng để có một đứa con trai. Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy như: phụ nữ bị ép nạo phá thai, bạo lực gia đình, ngoại tình, đàn ông sinh con ngoài giá thú… Pháp luật Việt Nam đã có quy định cấm cung cấp thông tin về giới tính thai nhi. Nhưng để ngăn chặn tình trạng lựa chọn giới tính thai nhi, chỉ dựa vào quy định pháp luật là chưa đủ. Điều quan trọng là phải thay đổi những khuôn mẫu về giới trong xã hội.
Để thay đổi nhận thức, không thể truyền thông suông rằng “con nào cũng là con”, bởi những khuôn mẫu về giới đã và đang điều khiển suy nghĩ của ta. Chúng ta sống trong nó nhưng không nhìn thấy nó, không nhận ra nó, bị nó điều khiển và gây hại… Để thay đổi khuôn mẫu giới, cần có cả một tiến trình bài bản, không phải một sớm, một chiều. Quan trọng là mọi người cần biết các khuôn mẫu này có thể thay đổi. Khi giải quyết được nguyên nhân gốc rễ này, vấn đề nạo phá thai do chọn giới tính thai nhi cũng sẽ được ngăn chặn, giải quyết.
Thạc sĩ Lê Quang Bình - Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn và Dịch vụ ECUE
Ngày 21/11, Tòa Gia đình và người chưa thành niên đã tuyên phạt Mehtar Tani Khadir (quốc tịch Algeria) 1 năm tù về tội “Dâm ô đối với người dưới 16 tuổi”.
Nhiều loại cây trái chỉ được sử dụng tươi hoặc chế biến thủ công, nhưng khi “qua tay” của các chị, chúng trở thành hàng hóa xuất khẩu đi khắp thế giới.