Bài 2: NSND Viễn Châu - không chỉ là “vua vọng cổ”

NSND Viễn Châu (21/10/1924 - 1/2/2016), tên thật là Huỳnh Trí Bá, quê ở Trà Vinh - Ảnh: H.S.K.

“Dù ít dù nhiều, các em đều ca bài của chú Bảy” - lời của NSND Lệ Thủy khi đứng ra kêu gọi văn nghệ sĩ các lĩnh vực chung tay ủng hộ quỹ xây dựng Khu lưu niệm cố soạn giả - NSND Viễn Châu là minh chứng phần nào cho tầm ảnh hưởng của cái tên Viễn Châu trong đời sống nghệ thuật.

Theo giới chuyên môn, NSND Viễn Châu để lại dấu ấn sâu đậm trên 2 cương vị là 1 danh cầm và 1 soạn giả cải lương. Ngón đờn tranh điêu luyện của ông không chỉ góp phần nâng chất âm nhạc trong các vở tuồng mà còn đóng vai trò quan trọng cho quá trình sáng tác.

Lãnh đạo TPHCM chụp ảnh lưu niệm cùng các nghệ sĩ tham gia biểu diễn trong chương trình nghệ thuật đặc biệt Viễn Châu - Trọn đời nghiệp cầm ca nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ông tại nhà hát TPHCM vào tối 4/11/2024

Nhiều nghệ sĩ nhận định vì vốn là thầy đờn nên các bài vọng cổ do ông sáng tác đều rất dễ ca và đặc biệt “đo ni đóng giày” cho từng giọng ca, giúp phát huy trọn vẹn khả năng của người ca. Vì thế, dù là danh ca đã thành danh hay nghệ sĩ mới đều tìm đến sáng tác của Viễn Châu để khẳng định dấu ấn.

Thực tế, nhiều nghệ sĩ đã thực sự thành danh nhờ bài ca của soạn giả Viễn Châu. Danh xưng “ông vua” viết vọng cổ cũng không đến từ số lượng kỷ lục hơn 2.000 bản vọng cổ mà từ các “hit” gắn liền tên tuổi các tài danh, như: Tình anh bán chiếu - Út Trà Ôn, Hoa lan trắng - Út Bạch Lan, Tiếng trống tàn canh - Thành Được, Tu là cội phúc - Minh Cảnh, Hòn vọng phu - Mỹ Châu, Hận Kinh Kha - Tấn Tài, Lòng dạ đàn bà - Minh Vương, Áo tình đắp mộ người yêu - Ngọc Giàu, Tần Quỳnh khóc bạn, Trụ vương thiêu mình - Diệu Hiền…

Không chỉ là “soạn giả tạo hit”, NSND Viễn Châu cũng làm nên những “cuộc cách mạng” trong làng cổ nhạc khi sáng tạo nên hình thức tân cổ giao duyên và vọng cổ hài. Việc đưa tân nhạc vào bản vọng cổ cũng như thay đổi nhận thức bản vọng cổ không chỉ mang âm hưởng buồn mà còn rất vui đều là những sáng tạo đầy táo bạo mà NSND Viễn Châu đã phải nghiên cứu, thử nghiệm và kiên trì theo đuổi trong nhiều năm ở cả 2 vai trò thầy đờn và soạn giả. Chính tư duy đột phá này của soạn giả Viễn Châu đã cổ vũ rất nhiều cho các thế hệ sau mạnh dạn đổi mới làm bản vọng cổ thêm đa dạng, dễ thích ứng với thời đại mới.

Trong giới sáng tác, Viễn Châu còn là cái tên đáng ngưỡng mộ khi đến tận hôm nay, các “tuyệt phẩm” vọng cổ của ông vẫn vang vọng khắp chốn, mà số lượng có thể lên đến hàng trăm bài, như: Tình anh bán chiếu, Nhớ mẹ, Ông lão chèo đò, Sầu vương ý nhạc, Anh đi xa cách quê nghèo, Võ Đông Sơ - Bạch Thu Hà, Tiếng chày trên sóc Bom bo, Giây phút ngậm ngùi, Lá trầu xanh, Ai lên xứ hoa đào, Cô gái bán sầu riêng, Mưa rừng, Em không buồn nữa chị ơi, Mưa trên phố Huế…

Với những cống hiến to lớn và ảnh hưởng sâu rộng đó, NSND Viễn Châu được đề cử xét chọn 50 cá nhân tiêu biểu trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển TPHCM giai đoạn 1975 - 2025.

Ninh Lộc