Bài 1: Những cuộc chia ly vì sứ mệnh

Y, bác sĩ lên danh sách lấy mẫu xét nghiệm SARS-CoV-2 cho người dân ở một khu vực có nguy cơ lây nhiễm cao tại Q.Gò Vấp, TPHCM trong đợt dịch lần thứ tư  - Ảnh: Phạm An

“Nhà sát bên nhưng hai tháng mà chưa được về thăm con. Có trớ trêu không chị?” - câu hỏi bật ra cùng những giọt nước mắt nghẹn ngào của người mẹ trẻ, nhân viên y tế Võ Hồng Duyên Anh khiến chúng tôi không khỏi chạnh lòng.

Nhà cách 100m, hai tháng chưa về

Là nhân viên Trạm Y tế P.7, Q.8 - phường có nhiều ca nhiễm COVID-19 nhất Q.8 - nên những ngày này, chúng tôi và cả người thân của Duyên Anh không dễ nói chuyện được với cô qua điện thoại. Hôm nào Duyên Anh bắt máy, chúng tôi lại nhận được câu trả lời gấp gáp: “Em đang lấy mẫu ở địa bàn dân cư. Chị thông cảm, khi nào xong việc, em sẽ gọi lại”. Khi Duyên Anh có thể gọi lại thì đồng hồ đã chỉ 1 -  2g sáng nên cô chẳng thể gọi cho ai.

“Thật sự em không biết hôm nay là thứ mấy, ngày bao nhiêu” - Duyên Anh cười hiền trước khi nói về công việc hằng ngày của mình và đồng nghiệp tại trạm y tế phường. Cô khái quát về một ngày làm việc: “Cứ mở mắt ra là đi, đụng đâu làm đó”. Công việc gồm xử lý ổ dịch, xét nghiệm cộng đồng, điều tra ca bệnh, đưa F0 (người mắc COVID-19), F1 (người tiếp xúc gần với F0) đi cách ly, dẫn đội xét nghiệm, test nhanh xuống địa bàn, khử khuẩn nhà dân… Có khi, 1 - 2g, cô mới về tới trạm, cũng có khi từ 0g, cô và đồng nghiệp bắt đầu khởi hành. 

Từ khi đợt dịch thứ tư bắt đầu bùng phát đến nay, gần hai tháng, Duyên Anh chưa về nhà dù trạm y tế phường cách nhà cô chưa đầy 100m. Chồng cô là đội phó đội chỉ huy phòng, chống dịch của phường, cũng trực chốt suốt, không về nhà. Thỉnh thoảng, UBND phường và trạm y tế phối hợp đi xử lý ổ dịch, vợ chồng cô mới gặp nhau, nhưng cũng chỉ nhận ra ánh mắt của nhau trong bộ đồ bảo hộ kín mít. Đứa con bốn tuổi ở nhà với bà nội. Những ngày đầu, con điện thoại miết, lúc đó, dịch bệnh chưa căng, cô còn có thời gian trò chuyện với con. Rồi số ca nhiễm COVID-19 dồn dập tăng lên, những cuộc gọi cũng thưa dần. Đến khi xong việc, nhìn thấy những cuộc gọi nhỡ của con, cô không dám gọi lại vì đã quá nửa đêm. 

Có những buổi chiều, về trạm sớm, nhớ con quá, Duyên Anh chỉ biết nhìn con từ xa qua ô cửa sổ bởi cô sợ nếu đứng quá gần, không kìm lòng được, cô sẽ lao vào ôm lấy con. Đó là điều mà cô không cho phép lúc này. 

Võ Hồng Duyên Anh (phía trước) và những lúc cùng đồng nghiệp truyền thêm năng lượng cho nhau

Cách đây hơn nửa tháng, khi nghe tin TPHCM sẽ áp dụng biện pháp giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ, Duyên Anh tranh thủ chút thời gian trống, đi siêu thị mua ít thức ăn dự trữ cho con. Mang thực phẩm về nhà, thấy cửa nhà hé mở, cô rón rén đưa đồ vào nhà rồi đi nhanh. “Xui sao con bé đang chơi ở nhà người thân kế bên, đi bộ về thấy em, bé lao tới la to: “Mẹ, mẹ về hả mẹ”. Em giật mình nhìn lên thấy con, liền bỏ chạy” - cô kể, miệng cười mà đôi mắt ngấn nước. 

Lúc đó, bé càng cố sức đến gần mẹ thì Duyên Anh càng cố chạy xa. Không hiểu phản ứng này của mẹ, bé bật khóc tức tưởi. Chứng kiến cảnh tượng đau lòng ấy, bà nội xót cháu, mắng con dâu: “Tội nghiệp nó quá, mày lại ôm con một chút thì có sao đâu”. 

Nỗi nhớ con thôi thúc khiến có lúc Duyên Anh gần như bỏ cuộc. Nhưng trong tích tắc, con số ca nhiễm, hình ảnh ổ dịch ở chợ Bình Điền mà mình vừa xử lý hiện ra khiến cô kịp “thắng” lại, quay lưng chạy thẳng một mạch về trạm y tế mà hai hàng nước mắt chảy dài. 

Suốt chiều hôm đó, cô cứ canh cánh chuyện gặp con. Cô ôm đồ đi tắm thật lâu rồi quay trở ra, cầm chiếc kit test nhanh đưa cho đồng nghiệp. “Anh test giúp em. Nếu âm tính, tối nay em về nhà thăm con, ngủ lại với con một đêm chứ em nhớ nó quá” - cô nói nhanh, cương quyết, như thể sợ rằng nếu chậm thêm vài giây, cô lại đổi ý. Kết quả test âm tính. “Sẵn đây, em test giúp anh luôn. Mấy hôm nay toàn đi ổ dịch phức tạp” - đồng nghiệp đề nghị. Duyên Anh vui vẻ nán lại giúp đồng nghiệp của mình. Kết quả xét nghiệm khiến Duyên Anh như chết đứng: đồng nghiệp của cô dương tính với COVID-19.

“Chị coi có trớ trêu không? Tại sao không phải là lúc khác?” - Duyên Anh bật khóc khi kể với chúng tôi câu chuyện đã diễn ra vài ngày trước đó. Tiếng nấc nghẹn trong điện thoại của người mẹ trẻ suốt hai tháng trời chưa gặp con khiến tim chúng tôi buốt nhói. Đồng nghiệp dương tính với virus SARS-CoV-2 đồng nghĩa cô là F1. Quyết định về nhà chiều hôm đó coi như tan biến. “Mình đã có một buổi tối với tâm trạng hỗn độn, vừa nhớ con, vừa thương đồng nghiệp. Rồi những ngày sau sẽ vất vả hơn nhiều bởi P.7 là phường nhiều ca nhiễm nhất Q.8 với ổ dịch phức tạp từ chợ Bình Điền, trong khi trạm mình chỉ có sáu nhân viên y tế, mà đã có hai đồng nghiệp phơi nhiễm. Chưa kể, đồng nghiệp nam duy nhất chuyên đảm trách những công việc nặng nhọc cũng dương tính” - cô kể.

Những ngày gần đây, ca nhiễm ngày càng nhiều, và ai cũng có thể trở thành F0 khiến ý định về thăm con gần như không xuất hiện trong suy nghĩ của Duyên Anh nữa: “May mà thời gian trống trong ngày của em không còn nhiều. Chỉ mong cho nhanh hết dịch để mọi gia đình trở lại cuộc sống bình thường nhất”.

Y, bác sĩ Khoa Cấp cứu Bệnh viện Nguyễn Tri Phương đang chăm sóc cho bệnh nhân khi dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp vào tháng 7/2021 - Ảnh do bệnh viện cung cấp

Luôn dặn lòng “không được gục ngã”

“Em ổn”, “Mẹ vẫn khỏe” là tất cả thông tin mà mỗi ngày, chồng con chị Trần Thị Bảo Châu - Phó trạm Y tế P.1, Q.8 - nhận được về người thân của mình. Những cuộc gọi nhỡ dày đặc trên điện thoại, trong cái lướt nhanh ở thời điểm quá khuya, nên chị cũng chỉ có thể để lại lời nhắn ngắn gọn và đầy đủ thông tin nhất để tranh thủ đi ngủ, lấy sức cho một ngày làm việc căng thẳng.

Khi tự lấy mẫu xét nghiệm cho mình trong những ngày này, chị Châu cảm thấy run sợ. Cảm giác này chỉ xuất hiện kể từ khi số ca nhiễm tăng mạnh, mọi người đều có khả năng trở thành F0. Chị sợ nếu mình phơi nhiễm, sẽ trở thành gánh nặng cho đồng đội, đơn vị lại mất thêm người đứng đầu. Trưởng trạm đã tình nguyện và được nhận về khu cách ly tập trung của quận để hỗ trợ điều trị các bệnh nhân F0, chỉ còn chị và một số nhân viên của trạm ở lại thực hiện nhiệm vụ chống dịch tại địa phương. 

Có đôi ba lần, chị mệt lả người nhưng ráng gượng dậy với lời tự nhủ: “Không được ngã. Nếu mình ngã lúc này thì đơn vị mình sẽ ra sao, ai sẽ làm đây?”. Ngồi xuống vài phút, lấy lại nhịp thở điều hòa, chị tiếp tục đứng lên, xuống nhanh địa bàn để tiếp tục những công việc còn đang đợi mình. Có những lúc, chị ngồi lại một góc khuất của trạm, quệt vội nước mắt vì nhớ nhà, nhớ các con. 

Từ khi dịch bùng phát, để bảo vệ sức khỏe của người thân và để không xao nhãng nhiệm vụ, chị quyết tâm không về nhà. Chỉ những cuộc điện thoại ngắn giúp người trong gia đình gần nhau hơn. Đến nay, thậm chí chỉ còn những dòng tin nhắn vội thay cho cuộc gọi vì có những ngày “đến cơm còn không kịp ăn”. “Bữa cơm còn không kịp ăn cho trọn vẹn thì thời gian đâu để mà buồn, mà nhớ con” - chị nói.

Ba tháng nay, Bùi Châu Uyên Ngọc - bác sĩ trẻ của Khoa Cấp cứu, Bệnh viện (BV) Nguyễn Tri Phương - dọn vào ở hẳn trong BV. Đây cũng là quãng thời gian cô phải nén lại tình cảm của một người mẹ trẻ với đứa con vừa tròn sáu tháng tuổi để dồn tâm sức cấp cứu bệnh nhân. Cô gửi lại con cho ông bà chăm, nhưng thật khó khăn khi phải xa con, khi nghĩ về những thiệt thòi mà con mình phải gánh chịu khi phải xa mẹ từ khi còn quá nhỏ. 

Lúc này, ở khoa cấp cứu, mỗi y, bác sĩ như bác sĩ Ngọc hiểu rằng, nguy cơ nhiễm bệnh là rất cao. Vậy nên, họ phải giữ an toàn cho gia đình và toàn tâm toàn ý bảo vệ cho bệnh nhân. 

Những cảm xúc từ phòng cấp cứu

Cũng ở Khoa Cấp cứu, BV Nguyễn Tri Phương, có nữ điều dưỡng đã gầy rộc người, cạn sữa dần sau ba tháng xa con. Đồng nghiệp ai cũng xót xa. Bác sĩ Hoàng Văn Triều - Bí thư Đoàn Thanh niên của BV - chia sẻ: “Bệnh nhân bị COVID-19 phải nằm viện một mình nên mọi thứ từ ăn, mặc, đánh răng, súc miệng, thay tã… đều do các chị điều dưỡng đảm trách. Nếu không có lòng thương người, yêu nghề thì không ai duy trì được công việc đó trong thời gian dài, vì những việc đó rất mệt và rất nguy hiểm. Chị vẫn luôn mỉm cười và vẫn tiếp tục công việc”. 

Y, bác sĩ Khoa Nhi, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương chăm sóc cho một trẻ sơ sinh có mẹ mắc COVID-19 - Ảnh do bệnh viện cung cấp

Nhớ thương gia đình không là đặc quyền của phái nữ. Bác sĩ Quách Bảo Đằng (Khoa Cấp cứu, BV Nguyễn Tri Phương) cũng có những lần “yếu đuối” như thế. Lý trí mách bảo “tự cách ly với gia đình là cách bảo vệ người thân tốt nhất” nhưng bác sĩ Đằng đã có lần về nhà vì quá nhớ. Thấy có sẵn cơm, canh, anh ăn vội chén cơm ở ngoài mái hiên nhà mình. Bên trong, đứa con vẫn đang chờ cha về để được ôm ấp, vui đùa nhưng rồi anh phải vội vã quay trở lại BV. Anh nói: “Thèm ăn cơm nhà là phụ, về nhìn thoáng qua gia đình yêu thương của mình mới là chính”. 

BV là một trong những nơi có nhiều nguy cơ lây nhiễm nhất, mà khu vực cấp cứu lại là nơi đầu tiên tiếp nhận bệnh nhân, tức nguồn lây bệnh. Một bệnh nhân 80 tuổi được đưa vào BV Nguyễn Tri Phương cấp cứu vì ho và khó thở. Ê-kíp trực liền xử trí để giúp bệnh nhân thở được. Lát sau, tình trạng bệnh nhân xấu dần, suy hô hấp không cải thiện. Ê-kíp trực nhanh chóng đặt nội khí quản. Trong lúc đó, kết quả xét nghiệm nhanh đã xác định bà cụ bị dương tính với SARS-CoV-2. Một ngày sau đó, người con đưa mẹ vào BV cũng ho, đau họng và có kết quả xét nghiệm nhiễm COVID-19. 

Những pha cấp cứu như thế trong thời điểm dịch COVID-19 bùng phát ngày một nhiều hơn. Ai cũng có thể là bệnh nhân COVID-19 và người nhà đi theo cũng vậy. Dù mặc đồ phòng hộ nhưng khả năng bị lây nhiễm là không thể tránh khỏi. Vì vậy, từ ba tháng nay, các y, bác sĩ Khoa Cấp cứu, BV Nguyễn Tri Phương đã quyết định ở lại BV để giữ an toàn tối đa cho người thân của mình. 

Có lần, trong một đêm trực, các bác sĩ tiếp nhận một sản phụ chuyển dạ lúc 23g30, thai 37 tuần. Em bé được sinh thường lúc rạng sáng hôm sau nhưng bị giảm ô-xy máu, suy hô hấp sơ sinh. Theo kết quả xét nghiệm, người mẹ mắc COVID-19, phải chuyển đến nơi điều trị COVID-19. Em bé phải thở ô-xy ở Khoa Nhi của BV Nguyễn Tri Phương. Ở đây, các nữ điều dưỡng đã xin sữa về cho bé bú, mua áo quần cho bé vì cả nhà chưa kịp chuẩn bị gì cho bé. Với sự chăm sóc tận tình của các y, bác sĩ, bé dần khỏe lên, mỗi cữ bú được 30ml sữa và không cần thở máy nữa. “Những sinh mạng được cứu, những bệnh nhân dần khỏe lại… là nguồn vui, động lực cho đội ngũ thầy thuốc ở các BV” - bác sĩ Hoàng Văn Triều tâm sự. 

(Còn nữa)

Thu Lê - Khang Châu - Hiếu Nguyễn