Bài 1: Hải sản rớt giá, ngư dân khóc ròng

Trong khi TPHCM - thị trường tiêu thụ hải sản lớn - đang thiếu nguồn cung thì ở nguồn cung cấp hải sản là các tỉnh miền Trung, ngư dân lại lao đao do không bán được cá hoặc phải bán với giá quá rẻ.

Giá giảm mạnh, thương lái “lười” mua

Sau hơn một tuần lênh đênh trên biển để thu mua hải sản, đến sáng 23/8, tàu cá của ngư dân Bùi Văn Lâm (huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam) cập cảng Kỳ Hà, xã Tam Quang, huyện Núi Thành. Theo ông Lâm, chuyến này ông thu mua được 2-3 tấn cá nục để bán lại cho các thương lái. Không ngờ, thương lái ra giá 25.000 đồng/kg cá nục, rẻ hơn trước 10.000 đồng. Với giá này, sau khi trừ các chi phí, ông Lâm lỗ 15 triệu đồng.

Tàu cá cập cảng Kỳ Hà (huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam), nhiều ngư dân than thở vì giá rớt thê thảm, cuộc sống khó khăn - Ảnh: Nguyễn Dương

Ngư dân Lê Văn Giá (huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam) cho hay, tàu của anh vừa cập bến cùng 12-13 tấn cá nục, cá ngừ sọc dưa. “Nhà hàng, khách sạn, chợ hải sản đóng cửa, giá hải sản rớt mạnh. Tính ra, sau khi trừ các chi phí, chúng tôi không có lãi, có khi còn lỗ vốn nữa” - anh Giá nói.

Còn anh Trần Văn Quốc (xã Tam Quang, huyện Núi Thành) đánh bắt được hơn 4 tấn cá các loại nhưng thương lái thu mua cá ngừ với giá 40.000 đồng/kg, cá nục 20.000 - 25.000 đồng/kg, tính ra không đủ bù chi phí nhiên liệu và tiền công trả cho các bạn thuyền.

Giá hải sản các loại đều giảm, trong khi giá nhiên liệu tăng. Bà Võ Thị Kiều - thương lái thu mua hải sản ở cảng Kỳ Hà - cho biết, do không thể đưa cá vào các tỉnh, thành phía Nam bán được nên các thương lái cũng không dám mua nhiều, chỉ mua một ít để cung cấp cho các chợ nhỏ. 

Ông Ngô Tấn - Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Nam - cho biết, hiện nay toàn tỉnh có khoảng 770 chiếc tàu cá đánh bắt hải sản xa bờ. “Từ đầu năm đến nay, cá đánh bắt được mùa nhưng do ảnh hưởng dịch nên nhiều khi bị thương lái ép giá”, ông Ngô Tấn nói.

Ông Nguyễn Văn Bảy (phường Thuận An, TP. Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế) than, khó bán hải sản do nhiều chợ đóng cửa, thị trường TPHCM và các tỉnh phía Nam không mua. Trước đợt dịch, các ghe tàu lớn chạy ra tận ngoài khơi thu mua nên ngư dân đỡ tốn chi phí xăng dầu. Bây giờ, họ không ra khơi thu mua nữa.

Theo ông Nguyễn Quang Nhất - Giám đốc Ban Quản lý cảng cá Thuận An - toàn phường Thuận An có 30 chiếc tàu cá công suất lớn chuyên thu hải sản, bình thường thu mua 15-20 tấn/ngày để đóng hàng vào Nam, nay tàu phải nằm bờ. Hai kho đông lạnh Thủy Chính, Tám Thế nổi tiếng nhất xứ Huế ở cảng cá Thuận An thường thu mua từ 800 đến 1.000 tấn hải sản mỗi đợt tàu cập bến, nay cũng hoạt động cầm chừng vì không có nơi tiêu thụ.

“Đang vụ cá nam, nhưng từ tháng Năm đến nay, lượng hải sản qua cảng chỉ đạt hơn 4.000 tấn, giảm hơn 30% so với vụ cá năm trước. Thậm chí, đã có nhiều tàu cá ở Phú Thuận, Thuận An phải nằm bờ”.

Tiến thoái lưỡng nan

Tại tỉnh Quảng Ngãi, ngư dân cũng đang tiến thoái lưỡng nan. Thuyền trưởng Nguyễn Phi Hổ (xã Bình Đông, huyện Bình Sơn) đang cùng thợ mộc sửa lại hầm trữ đông trên thuyền của mình để chuẩn bị cho chuyến ra khơi sắp tới, nhưng không giấu được âu lo. Vài năm trước, anh Hổ vay ngân hàng gần 1 tỷ đồng, cầm cố sổ đỏ, đóng một chiếc tàu mới trị giá hơn 2 tỷ đồng với hy vọng thoát nghèo. Nay, nếu tiếp tục lỗ như chuyến trước, gia đình anh sẽ đói, khoản nợ ngân hàng không trả nổi.

Dịch COVID-19 kéo dài khiến hoạt động đánh bắt cá ở vùng biển miền Trung gặp nhiều khó khăn - Ảnh: Lê Phúc

Với hơn 5.000 tàu thuyền khai thác hải sản, ngư dân Quảng Ngãi như ngồi trên lửa. “Trước dịch, giá cá dao động từ 22.000 - 24.000 đồng/kg, giờ chỉ còn 11.000 - 12.000 đồng/kg. Mình vừa vào bờ, nghe các chủ nậu kèo giá là buồn, nhưng phải bấm bụng bán vì không thể để lâu trên tàu” - một ngư dân ngậm ngùi.

Tại cảng biển Mỹ Á (phường Phổ Quang, thị xã Đức Phổ), có hơn 130 tàu cá. Ông Nguyễn Xết - Trưởng vạn chài Hải Tân - cho biết, cảng này chưa phát hiện ca mắc COVID-19, nhưng giá cá giảm còn phân nửa nên không thể có lời. Trong khi đó, giá rau củ lại cao, mùa tựu trường lại đến, ngư dân rất cần chút tiền lời để trang trải chi phí sống. 

Tại tỉnh Nghệ An, việc vận chuyển hải sản trên đất liền khó khăn nên ngư dân cũng bị vạ lây. Tại bến cảng Lạch Vạn (xã Diễn Ngọc, H.Diễn Châu), lượng người đến mua bán hải sản giảm còn 1/3, số tàu thuyền cập cảng cũng giảm mạnh. Ông Nguyễn Văn Hòa - Chủ tịch UBND xã Diễn Ngọc - cho biết, phần lớn hải sản sau khi đánh bắt về được ngư dân đóng thùng, gửi đi theo đơn đặt hàng hoặc bán cho tiểu thương mang đi các chợ.

Theo ông Nguyễn Văn Đợi - Chủ tịch Hội Nghề cá xã Tiến Thủy, thị xã Hoàng Mai - việc vận chuyển hải sản gặp nhiều khó khăn do yêu cầu của mỗi địa phương khác nhau. Nơi yêu cầu phải có test nhanh, nơi lại không cho vào, buộc phải giao hàng từ xa khiến chi phí phát sinh tăng thêm. Giá hải sản lại giảm nên ngư dân gặp nhiều khó khăn.

Ông Bùi Tuấn Sơn - Giám đốc Ban Quản lý cảng cá Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh - cho biết, số tàu cập cảng giảm 38% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, số tàu cá ngoại tỉnh giảm còn khoảng 50% so với những năm trước; lượng tàu cá nội tỉnh giảm ít hơn nhưng lại giảm thời gian ra khơi do lo không bán được hàng vì lưu thông khó.

Ông nói: “Cái khó nhất đối với ngư dân hiện nay là tiêu thụ hải sản, nếu chỉ tiêu thụ trong huyện, trong tỉnh thì không ăn thua, còn vận chuyển đi các tỉnh khác thì vướng nhiều thủ tục, trong đó có yêu cầu về kết quả xét nghiệm COVID-19 của tài xế xe tải, xe đông lạnh. Nếu đòi kết quả trong 72 giờ thì tài xế dễ vận chuyển hơn, nay đòi trong 48 giờ thì tài xế chịu thua”.

Nhóm phóng viên miền Trung

(Còn nữa)