Bác sĩ cảnh tỉnh nhiều người dễ chết vì hội chứng 'một bữa no'

Bác sĩ Lê Thị Tuyết Phượng, Trưởng khoa Nội tiêu hóa, Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM) cho biết những dịp nghỉ dài ngày như dịp 30/4 – 1/5 hay ngày Tết là thời điểm có khá nhiều những đàn ông trung niên phải nhập viện cấp cứu vì hội chứng 'một bữa no'.

Hội chứng 'một bữa no' chính là tình trạng viêm tụy cấp – đây là bệnh cấp tính với sức hủy diệt gây đột tử. Thậm chí, theo bác sĩ Lê Thị Tuyết Phượng, viêm tụy cấp là một trong 4 nguyên nhân gây nên tình trạng đột tử.

Những ngày nghỉ dài này cần ăn uống vừa phải để tránh phải nhập viện.

Một người đàn ông tuổi ngoài 50 đã có những trải nghiệm đáng sợ trong hơn 40 ngày nằm viện tại Bệnh viện Nhân dân 115. Bệnh nhân là một kỹ sư xây dựng cũng đã gầy dựng được một cơ nghiệp kha khá.

Trong lần nhậu nhẹt với bạn bè, ông đã phải nhập viện đến 5 lần vì viêm tụy cấp. Hễ mỗi lần uống bia rượu nhiều là bị đau vùng bụng và phải nhập viện.

Và lần gần đây, ông lại bị đau bụng tiếp sau khi uống vào rất nhiều bia. Nhưng vì sợ nhập viện nên ông lấy toa thuốc cũ của những lần điều trị viêm tụy cấp trước đó, để ra tiệm thuốc tây làm một liều cho…an tâm.

Những bệnh nhân nhập viện khoa Nội Tiêu hóa, Bệnh viện Chợ Rẫy

Hậu quả là ông rơi vào tình trạng tím tái, sốc nặng và huyết áp không đo được. Bệnh nhân này cũng bị tắc ruột nên không thể đi đại tiểu tiện được.

Các xét nghiệm sau đó đã xác định bệnh nhân đã bị suy toàn bộ chức năng gan thận và còn bị nhiễm trùng máu. Nguyên nhân do bệnh nhân bị suy đa cơ quan, sức đề kháng trở nên quá yếu nên cơ thể không đủ sức chống lại sự xâm nhập của tác nhân bên ngoài.

Bệnh nhân được điều trị tích cực, được lọc máu thay huyết tương. Sau hơn 40 ngày chống cự với tử thần, người đàn ông này may mắn thoát chết mà theo bác sĩ Tuyết Phượng là ca hi hữu vì đa phần những trường hợp như thế này đều khó qua khỏi.

 Coi chừng đột tử sau khi quá no và quá say

Theo bác sĩ Lê Thị Tuyết Phượng, viêm tụy cấp là một trong những kẻ giấu mặt thứ 4 trong các ca đột tử. Nhiều trường hợp đang nhậu với bạn bè thì nạn nhân đột tử và thường nghĩ do bị nhồi máu tim hay xuất huyết não mà bỏ nguyên nhân viêm tụy cấp.

Một số kết quả giải phẫu bệnh ghi nhận, trước khi bước chân vào cửa tử, nạn nhân sẽ có vài giây bị mù đột ngột.

Triệu chứng viêm tụy cấp thể nhẹ may mắn mới được phát hiện sớm. Vì người bệnh chỉ đau bụng, nôn ói và có thể tự khỏi nhưng rất ít trường hợp như vậy.

Còn khi bị viêm tụy cấp nặng, người bệnh sẽ bị suy gan thận do độc tố tiết ra từ ống tụy, thậm chí tử vong do bị xuất huyết, hoại tử hay suy đa cơ quan, suy hô hấp…

Những bệnh nhân tại Khoa Nội tiêu hóa, Bệnh viện 115 (TP.HCM)

 Theo nhận định của bác sĩ Lê Thị Tuyết Phượng thì hết 90% các trường hợp viêm tụy cấp đưa vào Bệnh viện 115 có liên quan đến bia rượu. Những trường hợp viêm tụy cấp này xuất hiện sau khi người bệnh ăn quá no và ăn nhiều chất béo cộng thêm với việc uống bia rượu.

Bệnh nhập viện nhiều vào những ngày nghỉ kéo dài như dịp 30/4 hoặc Tết nguyên đán. Trung bình mỗi ngày tại khoa Nội tiêu hóa, Bệnh viện 115 tiếp nhận khoảng 30 bệnh nhân thì khoảng 5 ca viêm tụy cấp. Riêng những ngày Tết thì mỗi ngày có thể đến 10 trường hợp viêm tụy cấp.

Còn tại Bệnh viện Chợ Rẫy, theo ước tính của bác sĩ Hồ Tấn Phát, Trưởng khoa Nội tiêu hóa thì mùa cao điểm của viêm tụy cấp chính là thời điểm những ngày bắt đầu nghỉ Tết và dĩ nhiên dịp 30/4 – 1/5 hàng năm luôn là thời điểm viêm tụy cấp tăng cao hơn ngày thường.

Thời điểm những ngày nghỉ lễ dài, mỗi ngày có thể có gần 20 bệnh nhân viêm tụy cấp nhập viện.

 Ăn uống sao cho khỏi bị viêm tụy cấp?

 Theo bác sĩ Tuyết Phượng, những người uống bia rượu hoài mà không hề bị viêm tụy cấp, nhưng ngược lại cũng có những trường hợp chỉ làm vài chai bia thì phải nhập viện. Đó tùy thuộc vào cơ địa từng người, tuy nhiên rất chắc chắn uống rượu thì sẽ dẫn đến viêm tụy mãn tính.

Và từ viêm tụy mãn tính sẽ rất dễ dàng dẫn đến viêm tụy cấp. Ngoài nguyên nhân do uống bia rượu thì viêm tụy cấp còn do các bệnh lý viêm nhiễm đường mật hoặc do bị quai bị, do một số thuốc lợi tiểu, thuốc giảm đau, thuốc có chứa corticoid…

Để phòng ngừa những cơn viêm tụy cấp, theo bác sĩ Hồ Tấn Phát thì chỉ nên sử dụng một lượng vừa phải bia rượu. Với nam giới tuổi dưới 65 và không có các bệnh cao huyết áp, tiểu đường hay mỡ máu thì mức chấp nhận được để gan có thể giải độc là khoảng 2 chai bia.

Còn theo bác sĩ Lê Thị Tuyết Phượng thì ngưỡng chấp nhận còn thấp hơn nữa, chỉ khoảng 330 ml, tức là chỉ tương đương 1 lon bia mỗi ngày.

Phụ nữ cũng có thể chấp nhận với ngưỡng 1 lon bia cho 2 ngày. Và để tránh "gây hấn" với hệ tiêu hóa thì người dân cũng nên tránh ăn quá no và tránh thức ăn có nhiều chất béo như nội tạng động vật, da gà vịt…

 Hiếu Nguyễn