Bà Trương Mỹ Lan bị đề nghị loại vĩnh viễn khỏi xã hội

Theo cáo trạng trước đó, bà Trương Mỹ Lan bị truy tố về 3 tội danh: “Tham ô tài sản”, “Đưa hối lộ” và "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng".

Theo Viện Kiểm sát, 85 bị cáo đều thừa nhận hành vi phạm tội của mình như cáo trạng đã truy tố, riêng bà Trương Mỹ Lan vẫn chưa nhận tội.

Bà Trương Mỹ Lan có các tình tiết giảm nhẹ (theo điểm G, khoản 1, Điều 52 Bộ luật Hình sự) như phạm tội lần đầu, có nhân thân tốt, tích cực tham gia các hoạt động từ thiện, phòng chống dịch, đóng góp nhiều cho cộng đồng và nền kinh tế.

Bà Trương Mỹ Lan tại phiên toà xét xử

Tuy nhiên, hành vi của bà Trương Mỹ Lan có nhiều tình tiết tăng nặng như có vai trò chủ mưu, thủ đoạn vi phạm tinh vi gây thiệt hại số tiền lớn cho SCB nhưng lại không thừa nhận hành vi phạm tội của mình, vẫn ngoan cố, đổ lỗi cho nhân viên cấp dưới, không ăn năn hối cải. “Cần loại trừ bị cáo Trương Mỹ Lan ra khỏi đời sống xã hội vĩnh viễn” - đại diện Viện Kiểm sát công bố.

Dưới đây là chuỗi phương thức của bà Trương Mỹ Lan theo cáo trạng truy tố trước đó.

Thâu tóm, chi phối, điều hành toàn bộ hoạt động của SCB

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát có nhiều công ty con, công ty liên kết. Để có vốn lớn phục vụ cho hoạt động của các công ty trên, đầu tư và mua dự án bất động sản, bà Trương Mỹ Lan đã “thâu tóm”, chi phối, điều hành toàn bộ các hoạt động của Ngân hàng SCB trong đó có hoạt động cho vay. 

Trước thời điểm hợp nhất 3 ngân hàng thành SCB, bà Trương Mỹ Lan đã sở hữu phần lớn cổ phần của 3 ngân hàng này. Sau thời điểm hợp nhất năm 2012, bà Trương Mỹ Lan đã nhờ 73 cổ đông đứng tên sở hữu trên 85% cổ phần của SCB; tiếp tục mua và sử dụng cá nhân đứng tên cổ phần SCB để tăng tỉ lệ sở hữu cổ phần tại ngân hàng này lên hơn 91% vào ngày 1/1/2018.

Bà Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo các thân tín, có trình độ trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, nghe theo chỉ đạo của mình vào các vị trí lãnh tại SCB, trả mức lương cao từ 200 đến 500 triệu đồng/tháng; tặng, thưởng tiền, cổ phần SCB, để thông qua các cá nhân này điều hành toàn bộ hoạt động của SCB…

Sử dụng SCB như một công cụ tài chính cho cá nhân

Bà Trương Mỹ Lan đã thành lập các đơn vị thuộc SCB chỉ để cho vay, giải ngân theo yêu cầu của bà Trương Mỹ Lan. 

Đã chỉ đạo ông Đinh Văn Thành - Chủ tịch Hội đồng quản trị, ông Võ Tấn Hoàng Văn - Tổng giám đốc SCB, bà Nguyễn Phương Hồng - Phó tổng giám đốc SCB thành lập 3 đơn vị cho vay để phục vụ các khoản vay gồm: Trung tâm kinh doanh khách hàng Wholesale, Kênh kinh doanh trực tiếp thuộc Khối doanh nghiệp, Kênh kinh doanh trực tiếp thuộc Khối Dịch vụ ngân hàng và tài chính cá nhân. Ba đơn vị này sử dụng con dấu của đơn vị khác khi hoạt động và chỉ lập hồ sơ cho vay đối với các khoản vay của bà Trương Mỹ Lan. 

Trong đó, từ ngày 3/6/2020 đến ngày 24/6/2022, 3 đơn vị cho vay này đã lập hồ sơ, giải ngân cho 396 khoản vay với tổng dư nợ là 212.725 tỉ đồng (chiếm 38,27% dư nợ gốc các khoản vay của Trương Mỹ Lan).

Tạo dựng hệ thống chân rết “rút ruột” SCB

Kết quả điều tra xác định, có 875 khách hàng gồm 440 cá nhân, 435 pháp nhân đứng tên 1.284 khoản vay, được bà Trương Mỹ Lan chỉ đạo nhóm đối tượng tại Vạn Thịnh Phát thành lập, thuê hoặc nhờ người đứng tên.

Bên cạnh đó, bà Trương Mỹ Lan còn cấu kết một số chủ công ty như bà Trương Huệ Vân (cháu ruột bà Trương Mỹ Lan) điều hành một số công ty trong Tập đoàn Vạn Thịnh Phát; Nguyễn Phi Long (Tổng giám đốc), Đặng Quang Nguyên (Phó tổng giám đốc) Công ty Lavifood; Chu Nap Kee Eric (Chu Lập Cơ) là chồng Trương Mỹ Lan - Chủ tịch Công ty cổ phần đầu tư Times Square… để đứng tên vay vốn hoặc tạo lập thêm nhiều công ty “ma”, tạo lập hồ sơ, phương án vay vốn khống, rút tiền của SCB để cùng sử dụng.

Giải ngân trước, hợp thức hóa sau

Mỗi khi cần rút tiền, bà Trương Mỹ Lan chỉ đạo cán bộ ở SCB và đồng phạm tạo lập hồ sơ, phương án vay vốn khống để hợp thức; đưa các cá nhân được thuê/nhờ đứng tên khoản vay, đứng tên tài sản, đại diện công ty “ma” đến ký vào hồ sơ vay vốn khống, hồ sơ thế chấp, hầu hết là ký vào các tờ giấy trắng đã được đánh dấu sẵn vị trí cần ký. 

Những người đứng tên khoản vay đều không được thụ hưởng, không biết mình vay và nợ SCB số tiền lớn. Hầu hết các khoản vay của bà Trương Mỹ Lan đều được giải ngân trước, thực hiện hợp thức sau.

Trong 1.284 khoản vay thuộc trách nhiệm của bà Trương Mỹ Lan còn dư nợ, có 684 khoản vay với dư nợ 382.876 tỉ đồng chưa có thủ tục thế chấp khi giải ngân, số còn lại tài sản bảo đảm chủ yếu là cổ phần, quyền tài sản. Đặc biệt, có 201 khoản vay với dư nợ 11.686 tỉ đồng có hồ sơ vay vốn không có phê duyệt của cấp có thẩm quyền tại SCB.

Nâng khống giá trị tài sản bảo đảm

Nhằm rút tiền từ SCB thông qua thủ đoạn lập hồ sơ vay vốn khống, bà Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo cán bộ SCB thông đồng câu kết với các đối tượng tại các công ty thẩm định giá, phát hành các chứng thư thẩm định giá hợp thức các hồ sơ. Nhiều tài sản chưa đủ điều kiện pháp lý, nâng khống giá.

Kết quả điều tra xác định SCB thuê 19 công ty thẩm định giá với 46 đối tượng tham gia phát hành 378 chứng thư có liên quan đến các khoản vay còn dư nợ của nhóm bà Trương Mỹ Lan. 

Đối với 1.284 khoản vay còn dư nợ thuộc trách nhiệm của bà Trương Mỹ Lan, có 1.166 mã tài sản có giá trị sổ sách SCB ghi nhận, phân bổ là 1.265.504 tỉ đồng, nhưng Công ty thẩm định giá Hoàng Quân chỉ định giá được 726/1.166 mã tài sản. Số còn lại không định giá được vì lý do các tài sản là cổ phần cổ phiếu, quyền tài sản, bất động sản không đủ hồ sơ, pháp lý tài sản…

Khi cần rút các tài sản có pháp lý, có giá trị để bán hoặc sử dụng cho các mục đích khác, bà Trương Mỹ Lan chỉ đạo các đồng phạm thực hiện việc hoán đổi, rút các tài sản đảm bảo có giá trị ra khỏi SCB, thay thế bằng các tài sản khác, hầu hết có giá trị thấp hơn tài sản đã rút ra. Các tài sản này không được thực hiện đăng ký giao dịch bảo đảm hoặc biến tướng thành “Quyền tài sản”.

Cắt đứt dòng tiền, bán nợ xấu

Khi các khoản vay khống quá hạn, phải hạch toán nợ xấu nhóm 5, trong khi tỉ lệ tăng trưởng tín dụng bị hạn chế theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, bà Trương Mỹ Lan không trả nợ mà còn chỉ đạo đồng phạm thực hiện thủ đoạn bán nợ xấu cho Công ty Quản lý tài sản (VAMC) và bán nợ trả chậm cho các chính các công ty “ma” do nhóm Vạn Thịnh Phát thành lập.

Từ 1/1/2012 đến ngày 7/10/2022, bà Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã chỉ đạo các đối tượng tại SCB bán nợ xấu cho VAMC, bán nợ các khoản cấp tín dụng trả chậm, cấn trừ nợ 269 khoản vay của 216 khách hàng.

Mua chuộc cán bộ, lãnh đạo Cơ quan Thanh tra Giám sát ngân hàng để bưng bít sai phạm

Bà Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo các cán bộ chủ chốt của SCB mua chuộc cán bộ, lãnh đạo cơ quan Thanh tra Giám sát ngân hàng để che giấu thông tin sai phạm, báo cáo kết quả thanh, kiểm tra không trung thực, không đầy đủ.

Bà Trương Mỹ Lan còn chỉ đạo chuyển khoản vay của bà ở một số chi nhánh chính (Sài Gòn, Cống Quỳnh, Phạm Ngọc Thạch, Bến Thành) sang một số chi nhánh khác (Đông Sài Gòn, Củ Chi, Tân Định …) để làm giảm mức độ chú ý của lực lượng chức năng.

Giai đoạn 2017 - 2018, Đoàn thanh tra liên ngành tập trung thanh tra tại SCB Chi nhánh Phạm Ngọc Thạch đã phát hiện dấu hiệu sai phạm. Để che giấu, bà Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo tất toán khoản vay tại chi nhánh này bằng việc tạo lập các khoản vay mới ở các chi nhánh SCB khác, sử dụng tiền giải ngân để tất toán các khoản vay tại Chi nhánh Phạm Ngọc Thạch.

Tuyết Hoa Bích