Bà bí thư miệt mài “gieo con chữ” cho trẻ thiệt thòi

Những học trò đặc biệt

Nguyễn Ngọc Nhi - cô học trò nhỏ nhất lớp - ngồi đầu bàn, nắn nót viết và đánh vần chữ “má” trên trang vở trắng. 6 tuổi nhưng chưa có giấy khai sinh, nên từ tháng 9/2024, Nhi xin vào lớp học tình thương của bà Lệ Anh. Đến nay, cô học trò nhỏ vẫn hào hứng đến lớp để tập đọc, tập viết cùng các bạn. Vì là buổi học đầu tiên sau tết nên bọn trẻ tranh nhau kể những chuyện xảy ra trong hơn 2 tuần không gặp mặt.

Bà Nguyễn Thị Lệ Anh hướng dẫn các em đọc viết trong ngày đầu tiên trở lại lớp sau kỳ nghỉ tết

Ngồi hướng dẫn Nhi viết, bà Lệ Anh - người vẫn được các học trò của lớp gọi là bà Út - thỉnh thoảng lại hỏi thăm Nhi. Nghe bà Út hỏi tết làm gì, Nhi đáp, “ngày nào con cũng đi bán vé số với bà nội” nhưng mắt không rời trang vở. “Bà nội nói phải đi bán mới có tiền đi thăm ba con” - Nhi nói thêm.

Nghe đến đó, bà Út không hỏi thêm nữa. Bà xoa đầu trẻ động viên: “Ráng học nha con!”. Bà hiểu và thương hoàn cảnh của Ngọc Nhi. Cô bé hiện sống cùng bà nội vì ba đang thụ án. Mỗi ngày, từ thị trấn Nhà Bè, Nhi theo bà nội sang Gò Ô Môi, rồi lang thang trước các siêu thị ở quận 7 để bán vé số.

15g, Huỳnh Thị Thanh Thu dắt em gái đến lớp học tình thương của bà Út. Mượn quyển sách tiếng Việt lớp Năm của các bạn, Thanh Thu ngồi vào bàn, đọc ro ro bài tập đọc và đố em gái đọc trơn tru như mình. Nhìn đứa học trò đầu tiên của mình, bà Út mỉm cười nhắc: “Lúc nào rảnh thì lấy sách ra đọc nha con, đừng để quên chữ”.

Năm nay, Thanh Thu đã 18 tuổi và không còn tham gia lớp học tình thương kể từ năm ngoái. Lúc ấy, ông ngoại Thu mất, bà ngoại bị gãy chân, Thu phải thay bà đi bán chè. Mỗi ngày, Thu và em gái chia nhau đi bán gần trăm bọc chè quanh thị trấn Nhà Bè. Hôm nào bán hết sớm, Thu lại ghé thăm lớp học và nói chuyện với bà Út.

Mong trẻ biết chữ để đỡ thiệt thòi

Phần lớn học sinh tham gia lớp học tình thương của bà Út đều có hoàn cảnh thiệt thòi. Đó cũng là lý do để bà mở lớp. Năm 2017, bà nghỉ hưu sau 30 năm làm công nhân ở tổng kho xăng Nhà Bè. Thong thả thời gian, bà nhận nhiều hơn những công việc trong tổ hội phụ nữ. Là cộng tác viên dân số của địa phương, qua thực tế bà phát hiện có 3 đứa trẻ ở cùng ông bà ngoại, vì không có giấy tờ nên không được đến trường.

Sau nhiều nỗ lực, bà đã nhờ cảnh sát khu vực hỗ trợ tạm trú và đưa được 2 trong 3 trẻ vào trường công. Riêng đứa lớn là Thanh Thu, đã 10 tuổi, quá tuổi vào lớp. Không nỡ để trẻ mù chữ, bà Út đã liên hệ xin cho cháu vào lớp học tình thương khu phố. Nhưng chỉ được 1 tháng thì lớp học giải tán, Thanh Thu lại long nhong ngoài đường.

“Nhìn con bé buồn bã khi không được đi học, tôi hỏi có thích đi học không thì cháu gật đầu. Nhà tôi có mấy phòng cho thuê. Người thuê phần đông đi buôn bán hàng rong, làm công nhân, tối về không có thời gian theo dõi việc học hành của con cái. Vậy nên, cứ cơm tối xong là tôi gọi các cháu nhỏ mang tập vở đến để tôi kiểm tra sổ báo bài rồi đốc thúc các cháu học hành. Vì thế, tôi gọi Thu đến để dạy luôn cho con bé” - bà Lệ Anh kể.

Được đi học, Thanh Thu mừng ra mặt và đều đặn đến lớp tình thương. Ra đường, gặp lại nhóm bạn ở lớp học tình thương cũ, Thu khoe “được đi học lại, ở lớp bà Út”. Thông tin ấy nhanh chóng được lan truyền, nhiều phụ huynh chở con tới lớp nhờ bà Út dạy giúp. Bà Út nghĩ, đã mất thời gian dạy một đứa thì thêm vài đứa nữa cũng vui, thế là bà nhận.

Cứ thế, lớp học ngày càng đông với sĩ số trên dưới 15 học sinh, đa phần là trẻ ở trọ, có hoàn cảnh khó khăn đặc biệt. Nhiều trẻ từ quê lên thành phố, không có giấy khai sinh. Có em có khai sinh nhưng sống “du mục” rày đây mai đó. Có em bị cha mẹ bỏ rơi, hoặc cha mẹ rơi vào vòng tù tội… Hằng ngày các em đi bán hàng rong, bán vé số, nhặt ve chai, thậm chí đi xin ăn.

Lớp học hoạt động từ 14 - 16g thứ Hai, Tư, Sáu hằng tuần với học sinh đủ trình độ, trong đó có 6 bé vỡ lòng, 3 bé lớp Năm. Sở dĩ bà Lệ Anh chọn khung giờ nói trên vì buổi sáng các bé phải mưu sinh kiếm sống, từ 14g, các cháu đã “no cái bụng”. Bà chia sẻ: “Tôi chỉ là một công nhân chứ chưa ngày nào học làm giáo viên, nhưng vì thương các cháu, tôi cố gắng dạy trong khả năng của mình. Chỉ mong các cháu có cái chữ để sau này đỡ thiệt thòi. Cháu nào sáng dạ thì chuyển qua học nghề để nuôi sống bản thân”.

Với sự đeo bám và nỗ lực, mấy tháng qua, bà đã lo đầy đủ giấy tờ để năm học 2025-2026 tới đây, 9 trẻ đang học lớp tình thương của bà sẽ được vào trường công lập.

Mấy năm nay, những chỗ ngồi trong lớp học cứ vơi rồi lại đầy vì trẻ này đi lại có trẻ khác đến. Nhìn thấy ý nghĩa của lớp học, Chi hội Phụ nữ khu phố 16, thị trấn Nhà Bè cùng 1 giáo viên tiểu học về hưu tại địa phương đã tình nguyện đồng hành với bà Lệ Anh trong việc dạy các cháu.

Chị Dương Thị Ánh Tuyết - Chủ tịch Hội LHPN thị trấn Nhà Bè - cho hay, từ đầu năm 2024, để cùng bà Lệ Anh duy trì lớp học, Hội LHPN thị trấn đã vận động nguồn lực thực hiện mô hình “Đi học có gạo” giúp các em bớt đi gánh nặng mưu sinh. Sau một thời gian tham gia lớp học, em nào đủ điều kiện vào trường công, hội sẽ tặng học bổng và hỗ trợ phần nào chi phí.

Thu Lê