Âu lo về thực trạng thanh thiếu niên phạm tội

Tiếp tục kỳ họp thứ tám, Quốc hội khóa XV, ngày 26/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật. Đại biểu Dương Khắc Mai (tỉnh Đắk Nông) bày tỏ lo ngại về tình trạng phạm tội của người chưa thành niên.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (tỉnh Hải Dương) nhìn nhận, tình trạng gia tăng tội phạm chưa thành niên là thực trạng rất đáng lo ngại

Theo báo cáo của Chính phủ, trong năm 2024, cả nước phát hiện 5.216 vụ vi phạm pháp luật với 15.243 đối tượng, trong đó đã khởi tố 2.854 vụ với 6.325 bị can. Đại biểu Dương Khắc Mai nói: “Có nhiều học sinh, sinh viên phạm tội là điều rất đáng báo động, tạo ra sự lo lắng trong xã hội”. Theo ông, thời gian qua, đã xảy ra nhiều vụ việc hết sức đau lòng. Chỉ từ một mâu thuẫn nhỏ, đôi khi chỉ vì cảm thấy “ngứa mắt”, các em vẫn chọn cách dùng hung khí giải quyết, để lại những hậu quả nặng nề cho bản thân, gia đình và xã hội.

Cũng theo ông, các gia đình chưa thực sự cảm thấy an tâm khi con em mình ra đường, tham gia các hoạt động xã hội, kể cả khi ở trong môi trường học đường. Bên cạnh đó, hiện tượng thanh thiếu niên tụ tập, gây rối trật tự công cộng hoặc mượn mạng xã hội để giải quyết mâu thuẫn vẫn khá phổ biến. Ông thốt lên: “Chưa bao giờ mà người làm cha, làm mẹ phải lo lắng nhiều đến như vậy”.

Từng tham gia khảo sát, giám sát ở các trung tâm cai nghiện ma túy, nhà tạm giữ, đại biểu Dương Khắc Mai ghi nhận, tỉ lệ trại viên, phạm nhân là thanh thiếu niên ngày càng tăng cao trong những năm gần đây. Ông băn khoăn: “Tuổi đời của các cháu, các em còn rất trẻ. Nếu cứ như vậy thì tương lai của các em, các cháu sẽ đi về đâu? Gia đình, nhà trường, đoàn thể xã hội đóng vai trò gì trong phần lỗi của trẻ và phải làm gì để hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng này?”.

Cùng mối quan tâm, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (tỉnh Hải Dương) thông tin, tình trạng gia tăng tội phạm chưa thành niên là một trong những vấn đề được nhiều cử tri quan tâm và phản ánh. Đây là thực trạng rất đáng lo ngại. Có nhiều vụ án do người chưa thành niên gây ra nhưng để lại hậu quả vô cùng nặng nề; thủ đoạn, hành vi và hậu quả gây rúng động dư luận xã hội.

Tới đây, Quốc hội sẽ thông qua dự thảo Luật Tư pháp người chưa thành niên. Theo bà Việt Nga, đạo luật này rất nhân văn nhưng cũng dễ trở thành chính sách để bọn tội phạm lợi dụng, lôi kéo, xúi giục, thuê mướn người chưa thành niên thực hiện những hành vi phạm tội. Do đó, bà đề nghị phải có những biện pháp quyết liệt, cứng rắn, mang tính phòng ngừa, răn đe đối với người chưa thành niên phạm tội và có nguy cơ phạm tội.
Bà cho rằng, các bộ, ngành, địa phương, đơn vị cần tích cực phối hợp trong công tác quản lý, phòng ngừa tội phạm vị thành niên. Cần đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục trong nhà trường và cộng đồng xã hội, đồng thời xây dựng môi trường học tập, sinh hoạt an toàn, lành mạnh để hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần, lối sống của người chưa thành niên.

Chia sẻ mối âu lo của các đại biểu Quốc hội, đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an - cho rằng, tội phạm trẻ em, người chưa thành niên có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây một phần do sự suy thoái đạo đức xã hội: “Đây là hệ lụy tích tụ từ nhiều năm do mặt trái của nền kinh tế thị trường gây ra, nhất là do ảnh hưởng của dòng văn hóa phẩm ngoại lai không được kiểm duyệt chặt chẽ trên các nền tảng mạng xã hội”.

Ông phân tích thêm, trẻ em, người chưa thành niên dễ bắt chước hành vi vi phạm pháp luật của những người nổi tiếng được lan truyền trên mạng. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật chưa thực sự phát huy được hiệu quả tối đa, hình thức và đối tượng tuyên truyền có lúc còn chưa phù hợp, khung xử lý và biện pháp xử lý chưa thể hiện được tính nghiêm minh, răn đe.

Theo Bộ trưởng Lương Tam Quang, nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật trong thời gian tới rất nặng nề, khó khăn, cần có sự vào cuộc quyết liệt, chủ động và sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các bộ, ngành, địa phương. Bên cạnh đó, Bộ Công an cũng sẽ tiếp tục kiến nghị xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật để quản lý và đấu tranh hiệu quả hơn với những vi phạm trên mạng xã hội.

Minh Quang