Art Paris 2023: kinh đô ánh sáng liệu có vụt tắt?

Tất nhiên, ánh sáng ấy khi mờ khi tỏ trước những chiếc nôi khác cũng không kém cạnh như Venice hay Rotterdam. Tuy nhiên, dư âm của Paris mạnh mẽ đến mức ngày nay những ai yêu nghệ thuật mà chưa một lần đặt chân đến Paris xem như vẫn chưa lĩnh hội được hết vẻ đẹp và lịch sử đầy kiêu hãnh của nó.

Một góc không gian Art Paris 2023 - ẢNH: CDA

Cho dù thời gian trôi đi với biết bao biến động, thăng trầm, ánh hào quang của Paris vẫn tiếp tục phát lộ trong bối cảnh đương đại. Nơi đây đã chứng kiến và chắp cánh biết bao tên tuổi của các loại hình nghệ thuật mới nổi, từ sắp đặt, thể nghiệm đến những bức tranh nguệch ngoạc trên tường (graffiti) nay được định giá triệu USD.

Có lẽ hiếm nơi nào những sáng tạo của các nghệ sĩ mới nổi được đặt bên cạnh tác phẩm của những nghệ sĩ có tên tuổi, đầy kiêu hãnh và xóa nhòa mọi ranh giới, định kiến để tựu lại dưới một góc nhìn. Sự kiện Art Paris (Hội chợ Nghệ thuật Paris) cũng cho thấy tinh thần và trách nhiệm của giới lao động nghệ thuật khắp nơi, rằng họ không đứng ngoài những chuyển động, thậm chí biến động của thời cuộc.

Thật thú vị khi ở phiên bản 2023, Art Paris tròn 25 tuổi, những chủ đề nóng hổi nhất, thời sự nhất được đưa ra bàn luận, tất nhiên là qua nghệ thuật. Nghệ sĩ đóng vai trò gì khi đối diện với hàng loạt khủng hoảng toàn cầu đang gia tăng? Làm thế nào để có thể tiếp tục sáng tạo dưới cái bóng của chiến tranh, của thảm họa, của những cuộc tha hương, đàn áp vì giới tính về quyền của phụ nữ hay chỉ là được sống thật với giới tính của bản thân?

Người xem có thể đặc biệt đồng cảm với các họa phẩm dệt bằng vải của Tirdad Hashemi - một nghệ sĩ người Iran buộc phải rời khỏi quê hương vì giới tính. Người xem cũng có thể rung động trước loạt sắp đặt của Matthias Bitzer khi họa sĩ đặt câu hỏi về bản sắc và nơi chốn thuộc về.

134 phòng trưng bày nghệ thuật hiện đại và đương đại của 25 quốc gia đại diện cho 900 nghệ sĩ, trong đó khoảng 60% là của Pháp, 40% từ các nước - tỉ lệ nhiều nhất từ trước đến nay.

Chính sự đa dạng về sắc tộc, góc nhìn cởi mở trước các vấn đề xã hội đặt cạnh yếu tố thẩm mỹ đã khiến những bộ sưu tập được trưng bày ở Art Paris luôn đặc biệt và ít bị chi phối giá trị so với các thị trường khác, điển hình như tại Mỹ hay Trung Quốc.

Một dấu ấn nổi bật khác của Art Paris 2023, tiếp nối tinh thần của năm trước, là các nghệ sĩ đặc biệt lưu tâm đến việc sử dụng các vật liệu sáng tác từ tự nhiên và hữu cơ. Từ điêu khắc trên gỗ phế liệu đến vật liệu mỹ thuật tổng hợp đều cho thấy sức sáng tạo không ngừng của nghệ sĩ.

Trong bối cảnh các nhà sưu tập châu Á nổi lên và không tiếc tiền đầu tư cho tác phẩm nghệ thuật, các nghệ sĩ châu Á cũng đang dần chứng minh được sức hút và tài năng của họ, nỗ lực này của Art Paris sẽ góp phần tăng thêm tiếng nói đa dạng cho cuộc chơi nghệ thuật toàn cầu. Đáng lưu ý là, năm 2025, khi Pháp bắt đầu áp mức thuế nghệ thuật mới lên 20% (thay vì miễn phí như trước đây), ánh sáng của Paris liệu có lụi tàn để nhường chỗ cho những kinh đô mới ở châu Á?

Thư Hiên