Ấp Ánh Sáng Đà Lạt - bún bò và hoa

Con đường nhỏ rí với các quán bún bò đặt tên theo kiểu gọi người Huế: “o, mệ”, quán nào cũng đông, khách phải đứng đợi có ghế trống để ngồi. Trên các bàn luôn có 2 món gia vị để cho tô bún thêm ngon là ớt bột sa tế và mắm ruốc. Chủ quán nói cái ngon của tô bún bò chính là 2 món gia vị này. Những quán bún bò ở ấp Ánh Sáng do chính những phụ nữ Huế trên bước đường đến Đà Lạt lập nghiệp đã tạo nên một dấu ấn riêng, để khi đến đây, du khách sẽ tìm thấy nó bên cạnh những món ăn vốn đã rất quen ở thành phố sương mù như: món nướng, bánh tráng nướng, lẩu gà lá é…

Bún bò Huế ở Đà Lạt

Bún bò luôn kèm theo chữ Huế thành bún bò Huế như nhắc nhớ xuất xứ của món ăn. Chắc chắn bạn đã ăn bún bò ở nhiều tỉnh, thành trên cả nước, thậm chí ăn tại Huế, đủ để nhận ra không hàng nào giống hàng nào. Tô bún bò ở các quán nổi danh Huế cũng khác biệt, dẫu chủ đạo là thịt bò nạm, chả và giò heo nấu mềm... Huế vẫn là nơi có tô bún bò Huế không nơi nào sánh bằng. Nhiều quán bún bò Huế được đưa vào danh sách ẩm thực như: Bà Tuyết (Nguyễn Công Trứ), O Phụng (Nguyễn Du), Cẩm (Lê Lợi), Mệ Kéo (Bạch Đằng)… Có người nói vui bún bò Huế ngon đặc trưng bởi nấu bằng nước sông Hương và đậm đà ớt Huế.

Buôn Ma Thuột nổi danh với món bún chìa. Bún chìa Buôn Ma Thuột còn được biết đến với cái tên khác là bún giò chìa, bởi nó có nước dùng khá giống với bún bò Huế. Tuy nhiên, nguyên liệu khác biệt hoàn toàn. Người ta không dùng thịt bò mà dùng thịt phía sau chân con heo, nó đặc biệt ngon và cũng thích hợp để nấu bún.

Đến Đà Lạt, du khách thường chú ý đến công viên hoa đường Nguyễn Văn Cừ. Đây là vườn hoa rộng, luân phiên trồng các loại hoa: xác pháo, cẩm tú cầu, sao nhái, tam giác mạch, thanh anh, cúc... Mảnh đất trồng hoa này ngày xưa là nơi trồng rau xanh của khu dân cư còn đó, bên cạnh, nổi tiếng với tên gọi ấp Ánh Sáng.

Năm 1971, tôi lên Đà Lạt học, ở nhà người cô trên đường Bà Triệu, thường đi bộ qua bậc thang lên đường Nguyễn Chí Thanh hay có khi đi xuyên qua ấp Ánh Sáng ra bờ Hồ Xuân Hương. Con hẻm nhỏ rộng chừng 2m, người và xe cộ chen nhau, khi đó buôn bán chưa thịnh. Theo lời kể, ấp Ánh Sáng hình thành từ khi những người dân Huế đến đây sinh sống vào khoảng năm 1952.

Ăn bún bò bên vườn hoa

Thực ra con đường chừng 200m, nhỏ rí ấy lại có rất nhiều hàng quán: cơm, phở, bánh bèo, bún bò, hến xúc bánh tráng… Vào những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ XX, Đà Lạt bừng tỉnh, du lịch phát triển mạnh mẽ, món bún bò Huế ở ấp Ánh Sáng cũng nổi danh theo. Thời đó, ấp có gần 10 hộ bán bún bò, với những cái tên rất Huế: Út Vân, O Thy, O Thúy, Mệ An... Khởi đầu là các hướng dẫn viên đưa du khách đi trải nghiệm, sau đó cứ thế tiếng lành đồn xa.

Ngày trước, khách dạo chơi ở khu Hòa Bình, sau đó thường rẽ vào đây để ăn bún bò. Thật ra, quán bún bò nào ở đây cũng đặc sắc nên… khỏi cần chọn lựa. Vì nơi bán hàng diện tích chừng 20 - 30m², chỉ có dăm chiếc bàn để chông chênh nên khách đứng đợi là bình thường. Mọi người nói vui là bún bò ở Huế nấu bằng nước sông Hương còn bún bò ở Đà Lạt nấu bằng nước Hồ Xuân Hương (đều có chữ Hương). Con đường không có đèn đường, ngoài hàng bún bò còn có nhiều hàng khác gọi mời khách. Không gian toát ra mùi thơm bún bò càng hấp dẫn mọi người. Khách ăn xong đứng dậy, khách đang chờ lập tức ngồi xuống, mặc kệ trên bàn còn lộn xộn.

Tô bún bò gây ấn tượng với thịt bò nạm mềm, giò heo cũng mềm và nhừ, nước dùng thanh cảnh. Dĩ nhiên là ớt rất cay, đúng kiểu ớt Huế để khách tận hưởng cảm giác hít hà.

Năm 2002, Đà Lạt đưa khu vực vườn hoa ấp Ánh Sáng vào quy hoạch. Tuy nhiên, mãi đến năm 2024 vẫn chưa triển khai và nơi này trở thành vườn hoa ấp Ánh Sáng, còn gọi là vườn hoa Nguyễn Văn Cừ. Ở Đà Lạt, trên mọi nẻo đường đều có hoa, trước mỗi ngôi nhà đều trồng hoa nhưng vườn hoa ấp Ánh Sáng lại trở thành nơi tìm đến của du khách bởi vị trí thuận lợi ngay phố, dọc 2 bên đường Nguyễn Văn Cừ lại trồng 2 hàng phượng tím, đến mùa hoa, cảnh quan thật rực rỡ. Đặc biệt, tại đây còn có bến xe buýt 2 tầng tham quan Đà Lạt, nên sau khi ngắm hoa, khách có thể lên xe để ngắm Đà Lạt.

Từ ngày vườn hoa mở ra, diện tích các quán bún bò cũng thoải mái hơn một chút nhờ khoảnh đất cạnh vườn hoa đã được giải tỏa. Các quán bún bò một phần bán ở trong nhà, một phần bày bàn ghế cạnh vườn hoa. Thế là đến Đà Lạt, đi ăn bún bò lại được ngắm hoa.

Hè này, Đà Lạt chọn hoa xác pháo trồng ở vườn hoa ấp Ánh Sáng. Trong các loài hoa, xác pháo bung nở đỏ cả không gian xanh trong. Buổi sáng, tôi rủ nhóm bạn đi ăn bún bò và ngắm hoa nở.

Đà Lạt có rất nhiều con đường xoắn xít nối nhau với những vòng ôm cua và những con dốc. Đà Lạt cũng có rất nhiều bậc thang len lỏi trong các khu dân cư, để nếu đi bộ, bạn có thể đi tắt cho đỡ mỏi chân. Chỉ có người địa phương hoặc từng tới Đà Lạt mới biết điều đó. Và dĩ nhiên, 5 năm trời học ở Đà Lạt, đi bộ khắp Đà Lạt, tôi rất quen với những bậc thang đi tắt. Trải qua dễ chừng hơn 50 năm, những bậc thang nối những con đường ở Đà Lạt thường làm bằng đá vẫn bền vững đón những bước chân qua.

Một hàng bún bò ở ấp Ánh Sáng, Đà Lạt

Đà Lạt sáng mùa hè trời trong veo, không sương mù. Du khách thức dậy rất sớm để… đi ăn bún bò Huế và ngắm hoa ở ấp Ánh Sáng. Ngay đối diện khách sạn TTC ở đường Nguyễn Chí Thanh, thời tôi trọ học có một cây mai anh đào thật đẹp, nay được thay thế bằng một cây hoa phượng đang nở hoa. Bên cạnh cây phượng là những bậc thang tắt đi xuống ấp Ánh Sáng. Đi hết các bậc thang sẽ gặp các hàng bún bò, kê bàn ghế sát vườn hoa. Không ai vội ngồi vào bàn mà len ra vườn chụp ảnh lưu niệm với vườn hoa xác pháo đang đỏ rực cả một khoảng trời Đà Lạt. Và như đã quen, chủ quán giới thiệu món bún bò của quán, hướng dẫn bỏ nhiều ớt sa tế cho ngon, rau sống để một dĩa đầy cho khách thoải mái dùng.

Tô bún bò Huế do chính các o, các mệ từ Huế mang theo khi đến Đà Lạt lập nghiệp đã trở thành một món ăn ngon. Cọng bún lớn và mềm, nước dùng ngọt, thịt bò mềm, giò ngon... Dẫu khó tính cách mấy, bạn không thể nào không khen bún bò nơi đây ngon và cũng không thể nào không cảm thấy phơi phới trong lòng khi ăn tô bún bò Huế giữa một thảm hoa đỏ rực. Chuyện bún bò và hoa tưởng chừng không liên quan nhưng ăn tô bún bò Huế giữa vườn hoa Đà Lạt quả là một trải nghiệm vô cùng thú vị.

Khuê Việt Trường