Áo dài thêu: màu hoa bền bỉ cùng thời gian

Kể từ khi chiếc áo dài đầu tiên - áo dài năm thân - xuất hiện, được sử dụng như trang phục chính của triều đại nhà Nguyễn tại Huế, cũng là thời điểm ghi nhận những chiếc áo dài thêu đầu tiên trong lịch sử với những họa tiết cầu kỳ chỉ dành cho tầng lớp hoàng gia, quý tộc, đòi hỏi đôi tay của những nghệ nhân lành nghề bậc nhất.

Khi ấy, người thợ may phải mất từ vài ngày, có khi vài tuần tùy theo mức độ phức tạp của họa tiết, mới hoàn thành xong một chiếc áo dài hoàn hảo. Áo dài thêu thời xưa cho nữ giới tầng lớp thượng lưu còn đi kèm với những món trang sức và một chiếc mấn đội quanh đầu. Họa tiết thêu càng cầu kỳ chứng tỏ địa vị của người mặc trong xã hội càng cao.

Qua không ít thăng trầm, áo dài Việt Nam không ngừng thay đổi để thích nghi với thời cuộc, nhưng vẫn khéo léo giữ lại những gì thuần túy nhất. Số tà của áo dài giảm dần còn ba, rồi đến hai tà trước sau như áo dài mà chúng ta thường thấy ngày nay.

Theo đa số ghi chép, áo dài thêu thịnh hành trở lại trong khoảng thời gian từ năm 1950 đến 1960 và tất nhiên đã giản lược đi khá nhiều so với họa tiết trên trang phục của vua chúa. Những chiếc áo dài thêu lúc này, tuy không rườm rà hay sắc sảo, nhưng vẫn ghi một dấu ấn đặc biệt. Đó là những chiếc áo được may bằng chất liệu cotton thoáng mát, ít nhàu, màu nhẹ như trắng, kem, xanh lơ… và được điểm xuyết bởi những cành hoa rất mảnh ở phần ngực và chân tà. Giản đơn, gọn nhẹ nhưng vẫn bừng sáng.

Trong những năm gần đây chứng kiến sự thịnh vượng của chiếc áo dài truyền thống với những kiểu dáng xưa trở lại cùng không ít nét chấm phá mang tính cách tân của thời đại mới. Bên cạnh “cơn sốt” còn gây nhiều tranh cãi mang tên áo dài cách tân, áo dài thêu cũng đã có một màn tái xuất, tuy không quá ồn ào nhưng vẫn “trụ” lâu cùng thị hiếu người dùng kể từ năm 2016 cho đến nay.

Không chỉ xúng xính bát phố dăm ngày tết cổ truyền, áo dài thêu xuất hiện với tần suất ngày một dày hơn trong đời sống của người phụ nữ hiện đại, từ các dịp trọng đại của đời người như lễ cưới đến những sự kiện lớn trong sự nghiệp, rồi ghi dấu qua những thước phim tuyệt đẹp được mang ra trường quốc tế. Nổi bật trong số đó, có thể kể đến áo dài thêu ruy-băng - một lựa chọn đầy dịu dàng mà vẫn thời thượng cho phái đẹp.

Vì bản thân ruy-băng đã nổi bật với chất liệu bóng, màu sắc tươi sáng, sinh động nên chỉ cần “sóng đôi” cùng những chiếc áo dài màu trơn hoặc chỉ phối màu ở cánh tay. Mẫu thêu ruy-băng trên áo dài rất đa dạng, nhưng thịnh hành nhất vẫn là những cành hoa rơi về một phía hoặc quanh khu vực xương quai xanh, trải dài xuống đến tận chân ngực.

Với tất cả sự tỉ mỉ và khéo léo, người thợ may kết những chiếc hoa e ấp từ một sợi dây ruy-băng thẳng đơn giản, rồi vận dụng mọi sự sáng tạo để sắp xếp hoa, lá thật hài hòa, thổi sinh khí vào tà quốc phục. Dẫu hoa ruy-băng cầu kỳ hay đơn giản thì đó cũng là tất cả mọi sự tinh tế trong kết hợp giữa truyền thống và hiện đại nhằm tôn vinh vẻ đẹp bất diệt của áo dài lên một tầm cao mới.

Nếu như trước đây, chất liệu vải, màu sắc của chiếc áo dài phần nào định tuổi của người mặc thì nay, với những đường ruy băng thêu nhẹ nhàng, mọi ranh giới đều bị xóa bỏ. Bởi một khi mặc chiếc áo với những nụ hoa tươi thắm e ấp một bên ngực áo, người mặc sẽ mang một vẻ đẹp bất chấp thời gian, và rồi mọi thứ chợt trở nên hòa hợp đến lạ.
Vậy đấy, không lấp lánh như áo dài đính cườm, không năng động như áo dài cách tân, áo dài thêu - nét đẹp tái sinh từ ngàn xưa - có nét duyên rất riêng, nhẹ nhàng mà sang trọng. Đó là sự kết tinh của nghệ thuật, thủ công và sự tỉ mỉ trên từng đường kim mũi chỉ và nhờ đó mà áo dài thêu luôn mang lại một sự quyến rũ thật khác biệt. 

Phương Hà