Anh phát hiện bệnh nhân COVID-19 có nguy cơ bị teo chất xám

Ông Gwenaelle Douaud - Phó giáo sư của Phòng Khoa học thần kinh lâm sàng Nuffield thuộc Đại học Oxford (Anh) và các đồng nghiệp đã dựa trên đánh giá về một nghiên cứu dữ liệu quét não từ Biobank với hơn nửa triệu người trưởng thành ở Anh được công bố trên tạp chí Nature hôm 8/3.

Nghiên cứu cho thấy tác động “đáng kể và có hại” của SARS-CoV-2 đến chất xám trong não

Từ dữ liệu của Biobank, các nhà nghiên cứu đã xác định được 401 người tham gia chụp MRI não cách nhau trung bình 38 tháng, và có lịch sử sức khỏe cho thấy đã bị nhiễm SARS-CoV-2 (nhóm thử nghiệm).

Các nhà nghiên cứu cũng đã tập hợp thêm một nhóm kiểm soát (còn gọi là nhóm đối chứng, tức không có thêm bất cứ điều kiện gì so với nhóm đang được thử nghiệm) gồm 384 người tham gia ở độ tuổi tương đối lớn, và trải qua cùng một thủ tục chụp MRI tương tự, nhưng có kết quả xét nghiệm âm tính với COVID-19.

Những người thuộc nhóm thử nghiệm (đối tượng nghiên cứu chính) trong độ tuổi từ 51 đến 81, và đại đa số là những người đã bị nhiễm COVID-19 nhưng ở mức độ nhẹ, có thể không có các triệu chứng, và chưa phải nhập viện. Nhóm bệnh nhân này bị nhiễm từ tháng 3/2020 đến tháng 4/2021, khi các biến thể khác nhau chiếm ưu thế ở Anh.

Nghiên cứu cho thấy tác động “đáng kể và có hại” của SARS-CoV-2 đến hệ thống limbic (bộ não cảm xúc) và khứu giác, tức những vùng chức năng về cảm xúc, trí nhớ và khứu giác.

Cụ thể, nhóm bị nhiễm SARS-CoV-2 bị mất 1,3 - 1,8% chất xám trong não, so với tỷ lệ 0,2 - 0,3% mỗi năm ở những người trung niên bình thường.

Các nhà nghiên cứu cũng xác định rằng, kích thước tổng thể của tiểu não, một vùng não liên quan đến nhận thức, đã bị thu hẹp nhiều hơn ở nhóm những người đã bị nhiễm COVID-19.

Những thay đổi này có liên quan đến sự suy giảm nhận thức, có thể dẫn đến việc một người phải mất nhiều thời gian hơn để trả lời các câu hỏi trong các bài kiểm tra nhận thức chuẩn.

Các nhà nghiên cứu cũng đưa những người đang bị bệnh viêm phổi vào nhóm đối chứng, và kết luận những bệnh nhân nhiễm COVID-19 thường bị thay đổi não sau khi hồi phục.

Những bệnh nhân bị COVID-19 kéo dài cũng có khả năng cao bị chứng bệnh Alzheimer hoặc các dạng sa sút trí tuệ khác

“Các nghiên cứu trước đây đã cho thấy, tình trạng mất khứu giác lập đi lập lại sẽ dẫn đến mất chất xám ở các vùng não liên quan đến khứu giác”, Douaud cho biết trong một thông cáo, đồng thời nói thêm rằng nghiên cứu không có thông tin về các triệu chứng của những người tham gia bị nhiễm bệnh, chẳng hạn như mất khứu giác.

“Theo một cách giải thích khác, hiện tượng nói trên có thể do tác động của chính virus SARS-CoV-2, hoặc vì nó xâm nhập vào não, hoặc vì nó gây ra các phản ứng viêm hoặc miễn dịch. Vẫn chưa rõ lý do tại sao các phản ứng xâm lấn, hoặc viêm, hay miễn dịch như vậy chủ yếu xảy ra ở một số vùng cụ thể của não, mà không xuất hiện ở những vùng khác”, Douaud chia sẻ.

Cô cũng cho biết, những dấu hiệu bất thường về não này có thể ít rõ rệt hơn theo thời gian, nếu khứu giác được phục hồi.

“Có khả năng là tác hại của virus, dù trực tiếp hay gián tiếp qua phản ứng viêm hoặc phản ứng miễn dịch, sẽ giảm dần theo thời gian sau khi nhiễm bệnh. Các nghiên cứu nhỏ trước đây đã đem đến một số dấu hiệu, cho thấy các vấn đề liên quan đến chức năng của não có thể đươc cải thiện một phần sau hơn 6 tháng bị nhiễm bệnh”, Douaud cho biết.

Anthony Hannan - giáo sư tại Viện Khoa học thần kinh và sức khỏe tâm thần Florey, Đại học Melbourne - cũng cho biết có những nguyên nhân tiềm ẩn khác gây ra những thay đổi trong cấu trúc não ở những người tham gia bị nhiễm bệnh.

“COVID-19 có thể gây ra sự căng thẳng cao độ, và chúng ta biết rằng, một người bị căng thẳng mãn tính có thể bị giảm khối lượng một số vùng não. Ngoài ra, những người bị nhiễm SARS-CoV-2 cũng chia sẻ một số trải nghiệm, chẳng hạn như giảm hoạt động thể chất trong và sau khi bị bệnh, vốn có liên quan đến hiện tượng “teo” một số vùng não”, giáo sư Hannan giải thích.

SARS-CoV-2 đã được chứng minh làm thay đổi đáng kể các chức năng liên quan đến mùi và trí nhớ của các vùng não theo thời gian, vì vậy những bệnh nhân bị COVID-19 kéo dài cũng có khả năng cao bị chứng bệnh Alzheimer hoặc các dạng sa sút trí tuệ khác.

Nhất Nguyên (theo SCMP)