Ăn nhờ điện thoại, ti vi - thói quen nhỏ, tác hại lớn

Điện thoại, máy tính bảng, ti vi như “vú nuôi điện tử” của trẻ - Ảnh: Nhã Chân

Khi điện thoại, ti vi trở thành “vú nuôi điện tử”

Mỗi lần con trai ăn cơm là mỗi lần chị Hằng Nguyễn - ngụ quận 8, TPHCM - phải rầy la đến rát cả họng. Bé lớn nhà chị năm nay đã 11 tuổi, nhưng hễ đến giờ cơm là chị phải kêu năm lần bảy lượt, nhiều khi dọa đánh bé mới chịu tắt điện thoại, ti vi. Những hôm bé đi học về tự ăn là y như rằng: tay cầm tô cơm, mắt thì “dán chặt” vào màn hình điện thoại, ti vi.

Chị Hằng Nguyễn ngao ngán chia sẻ: “Nhắc thì bé múc ăn, còn không nhắc là cứ cầm tô cơm miết. Mỗi lần con chị tự ăn là xác định 1 tiếng đồng hồ mới xong. Chị tịch thu điện thoại hoài đó chứ, nhưng hễ buông ra là đâu lại vào đấy”.

Dù cháu đã 6 tuổi, nhưng mỗi lần về chơi là bà Cẩm Tú - ở huyện Hòa Bình, tỉnh Bạc Liêu - phải đút từng muỗng cơm cho cháu. Cháu của bà Tú cũng “mắc bệnh” nghiện YouTube, TikTok, đến nỗi lúc ăn mắt cũng không rời điện thoại. Bà rất lo, nhưng mỗi lần không cho mượn điện thoại, mặt bé cứ bí xị rồi đeo theo bà nài nỉ, thế là bà lại xiêu lòng…

Bà Tú thở dài, nói: “Không cho coi điện thoại là không chịu ăn. Thấy nó không ăn thì mình xót. Nhắc mới chịu nhai, còn không thì cứ ngậm cơm trong miệng. Nhắc hoài mệt quá, nên thôi tôi đút luôn cho nhanh”.

Bà Tú cho biết thêm, lúc còn nhỏ, mỗi lần bé nghe lời, cha mẹ bé thường lấy việc cho xem điện thoại, ti vi ra làm phần thưởng. Sau này, khi nhờ những chuyện lặt vặt, bé đều mang việc cho xem điện thoại, ti vi ra làm điều kiện trao đổi.

Tình trạng ăn nhờ điện thoại, ti vi của trẻ không chỉ khiến ông bà, cha mẹ đau đầu mà còn gây không ít khó khăn cho những người trông trẻ. Chị Phùng Thị Mỹ Duyên - giáo viên Trường mầm non Ánh Bình Minh, quận 8, TPHCM - cho biết, những trường hợp khó ăn khi không được xem điện thoại thường gặp nhất là ở các bé mới đi học, chưa thích nghi được với trường, lớp.

Việc này gây rất nhiều khó khăn cho giáo viên, vì khi đến trường bé không chịu ăn, khóc nhiều, không chịu hợp tác với cô, dẫn đến tình trạng sợ đi học.

Vì vậy, chị Duyên phải vắt óc suy nghĩ, tìm cách làm sao cho vẹn cả đôi đường: “Mình phải nói chuyện nhẹ nhàng, dỗ các con bằng nhiều cách như: lấy đồ chơi, cho con kẹo, bánh hoặc dụ các con ăn đua cùng nhau, bạn nào ăn nhanh cô sẽ thưởng… để các con quên điện thoại và ăn ngoan hơn. Mình tập từ từ rồi các con sẽ theo nền nếp của lớp” - chị Duyên tâm đắc nói.

Đa phần các bé đều mê chơi hơn mê ăn nên chị Duyên cũng mong rằng, khi ở nhà, phụ huynh nên dùng lời khen, phần thưởng để giúp bé có động lực ăn chứ không nên phụ thuộc vào ti vi, điện thoại.

Không chỉ con trẻ, nhiều người lớn cũng có thói quen vừa ăn vừa “cày” video trên điện thoại. Dù ngăn cản con, chị Thanh Huyền - ngụ quận 7, TPHCM - cho biết, chị cũng thường xem YouTube, TikTok trong những lúc ăn cơm một mình. “Biết rằng việc này không tốt, nhưng ăn một mình chán lắm. Mở điện thoại nhưng chỉ nghe cho vui tai thôi, chứ tốc độ ăn vẫn như thường” - chị Huyền cười.

Vì ở một mình nên mỗi khi ăn cơm, chiếc điện thoại trở thành người bạn không thể thiếu của chị Khánh Vy - quận Bình Thạnh, TPHCM. Chị chia sẻ: “Bây giờ ăn cơm mà không mở YouTube là thấy thiếu thiếu. Mình thì không thích nhạc, chỉ thích phim, các chương trình giải trí. Nhiều khi nấu ăn, quét nhà cũng mở video lên để… nghe”.

Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động giải trí lành mạnh nhằm hạn chế xem điện thoại, ti vi - Ảnh minh họa do nhân vật cung cấp

Tưởng không hại mà hại không tưởng

Trao đổi với phóng viên Báo Phụ nữ TPHCM, thạc sĩ tâm lý Trần Quang Trọng - Khoa Tâm lý lâm sàng, Bệnh viện Lê Văn Thịnh - cho hay, hiện nay Khoa Tâm lý lâm sàng tiếp nhận khá nhiều trường hợp cha mẹ bức xúc trước những hành vi bất thường của trẻ như: hiếu động, thích bạo lực, thức giấc nửa đêm, không chịu ăn khi tới giờ cơm…

Theo thạc sĩ Trần Quang Trọng, ở lứa tuổi mẫu giáo, trẻ có thể được tiếp cận với chữ cái, con số và âm nhạc thông qua các chương trình, video dành cho thiếu nhi, với điều kiện có sự hiện diện của người lớn để giao tiếp, hướng dẫn cho trẻ. Tuy nhiên, không thể xem các chương trình, video là phương tiện thay thế các hoạt động học tập, vui chơi của trẻ nhỏ.

Ngày nay, mạng xã hội tràn lan những video có nội dung bạo lực, nếu trẻ xem thì rất có khả năng trẻ sẽ bắt chước và có những hành vi bạo lực như: đánh, đấm, cắn cha mẹ, anh chị em, bạn bè.

Thạc sĩ Trần Quang Trọng lưu ý thêm: “Các video trên YouTube, Facebook, TikTok… thường có rất nhiều quảng cáo về các loại thực phẩm, nước ngọt, thậm chí là bia… vô tình trẻ sẽ tiếp thu, để rồi có khuynh hướng cho rằng những món được quảng cáo này là tốt cho sức khỏe, từ đó không quan tâm đến tầm quan trọng của rau, quả (những loại thực phẩm thường không được quảng cáo) trong chế độ ăn. Việc này rất tai hại”.

Còn theo bác sĩ Trần Thị Hường - Khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện 30-4 - việc dỗ con ăn bằng thiết bị điện tử lâu ngày sẽ hình thành nên thói quen không tốt, tiềm ẩn nguy cơ khôn lường cho sự phát triển toàn diện của trẻ.

Cụ thể, khi vừa ăn vừa xem, trẻ sẽ không chú ý tới lượng thức ăn nạp vào cơ thể, không nhai kỹ và ăn một cách thụ động cũng như không nhận biết được các phản xạ no. Thức ăn không được tiêu hóa một phần kỹ ở khoang miệng trước khi xuống dạ dày, làm cơ thể khó hấp thu chất dinh dưỡng; lâu dần hệ tiêu hóa sẽ bị rối loạn, trẻ sẽ có nguy cơ bị thiếu dưỡng chất hoặc mắc các bệnh lý như: viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày, thực quản…

Không những vậy, khi trẻ xem điện thoại, ti vi nhiều sẽ ít có thời gian vận động, dẫn đến dễ tăng cân, béo phì, tăng động. Song song đó, việc tập trung nhìn màn hình trong thời gian dài cũng ảnh hưởng đến thị lực, hệ thần kinh, làm mất khả năng tập trung và suy yếu hoạt động não bộ ở trẻ.