Ẩn họa từ khăn ướt giá rẻ

Hai loại khăn ướt được bán ở chợ không rõ xuất xứ - Ảnh: Phùng Huy

Nhái lấn át thật

Tại một điểm bán khăn ướt trên vỉa hè đường Phan Văn Trị (Q.Gò Vấp, TP.HCM), sản phẩm (SP) Baby care được bán với giá 18.000đ/gói 80 miếng, rẻ hơn SP cùng loại bán trong các siêu thị khoảng 8.000 - 10.000đ. Giải thích vì sao giá rẻ hơn, người bán cho biết do lấy trực tiếp từ công ty, không qua đại lý, không tốn tiền mặt bằng. Tuy nhiên, khi đem về đối chiếu với SP cùng loại mua trong siêu thị, chúng tôi thấy SP ngoài vỉa hè là hàng nhái với nhiều khác biệt. Số lượng bên ngoài bao bì ghi 80 miếng nhưng bên trong chưa đầy 70 miếng, kích cỡ khăn ướt nhỏ hơn so với hàng thật, chất liệu không đồng đều…

Khu vực bày bán nhiều khăn giấy ướt nhái nhất phải kể đến là xung quanh các bệnh viện (BV). Các quầy tạp hóa bên hông BV Từ Dũ bán rất nhiều loại khác nhau về nhãn hiệu, kích cỡ. Chủ một quầy hàng nhanh nhảu: “Dùng cho bé hả, loại B. này là cao cấp nhất rồi, bảo đảm mềm mại, dịu dàng”. Vỏ của gói khăn giấy ướt mà người bán giới thiệu có hai màu trắng đỏ thường gặp của nhiều mẫu khăn giấy ướt có thương hiệu trên thị trường. Hình thức bao bì cũng "chuyên nghiệp" với chi chít các thông tin về định lượng giấy, công dụng, hướng dẫn sử dụng, mã vạch. Tuy nhiên, hai thông tin quan trọng nhất là nguồn gốc và thành phần của SP thì không có. Thông tin về ngày sản xuất và thời hạn sử dụng được in lem nhem.

Tương tự, tại một số quầy khác xung quanh BV này cũng bán một loạt các nhãn khăn giấy ướt khác như Teen Wipes, Love. Xét về hình thức, những loại khăn giấy đều đẹp mắt với rất nhiều thông tin về SP, thậm chí còn có cả thành phần, song tất thảy đều không rõ đơn vị nào, nơi nào sản xuất ra chúng. Khi chúng tôi thắc mắc, người bán tỏ vẻ khó chịu và ậm ừ trả lời “là hàng ngoại nhập, công nghệ Úc!”.

Tại một tiệm tạp hóa trên đường Trần Quốc Toản, Q.3, TP.HCM, khi hỏi mua khăn ướt, chúng tôi được chủ tiệm bán cho loại khăn ướt Body Care, 80 miếng với giá 20.000đ. Trên bao bì SP có ghi rõ là “dùng cho em bé”, có thông tin nhà sản xuất tại phường An Lạc, quận Bình Tân, tuy nhiên, SP chỉ có ngày sản xuất mà không ghi hạn sử dụng, thành phần hóa chất trong SP cũng không được công bố.

Ông Lê Quang Được, Chủ tịch hội đồng quản trị, Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ Việt Úc, đơn vị sản xuất và kinh doanh nhãn hiệu khăn giấy ướt Baby care cho biết, lượng hàng nhái SP này xuất hiện quá nhiều. Nếu như trước đây hàng nhái chỉ bán cho các điểm ở vỉa hè, tạp hóa thì nay xuất hiện cả trong nhà thuốc, đại lý lớn. “Gian lận về số lượng, chất liệu, kích cỡ... chỉ gây thiệt hại về kinh tế, nhưng SP nhái tiềm ẩn quá nhiều rủi ro vì với công nghệ làm nhái, lượng hóa chất đưa vào khăn ướt không được kiểm soát, dễ gây hại cho người sử dụng”, ông Được nói.

Đại diện một nhãn hiệu khăn ướt cho biết: Nếu chỉ sử dụng màu đơn sắc để in bao bì thì SP rất dễ bị làm nhái. Việc ứng dụng công nghệ in cao cấp, kết hợp với lựa chọn màu có thông số kỹ thuật riêng, sắc độ khó mô phỏng, cùng với các tiểu tiết phức tạp trên kiểu chữ, hình ảnh... sẽ giảm thiểu tình trạng hàng giả, nhái.

Ẩn họa khôn lường

Khăn ướt thật được làm từ sợi bông, mềm, có độ thấm ướt tốt, trong khi hàng giả làm bằng chất liệu pha ni lông. Các đơn vị làm nhái thường ăn gian kích cỡ, số lượng nên dù giá có rẻ hơn hàng thật chút ít nhưng người mua chẳng lợi về mặt kinh tế. Đáng lo là, để hạn chế sử dụng các chất bảo quản chống ẩm, chống mốc thuộc nhóm paraben, các loại khăn ướt phải được sản xuất trong điều kiện vô trùng. Nhưng những vụ sản xuất khăn ướt nhái bị phát hiện gần đây, có cơ sở sản xuất ngay tại nhà vệ sinh, tự pha hóa chất trong những thùng phi lớn, khó mà kiểm soát được đã tẩm ướp những hóa chất gì.

Theo PGS-TS-BS Lê Ngọc Diệp, bộ môn Da liễu Đại học Y Dược TP.HCM, paraben là tên gọi chung của nhóm chất bảo quản hóa học được sử dụng rộng rãi trong các mỹ phẩm, dược phẩm. Đối với các SP được sản xuất trong điều kiện vệ sinh kém, nguyên vật liệu đầu vào không đảm bảo chất lượng, cơ sở sản xuất thường lạm dụng paraben vượt giới hạn cho phép gấp nhiều lần để chống nấm mốc, vi khuẩn.

Paraben có hoạt tính giống như nội tiết tố estrogen của phụ nữ, có thể làm rối loạn cân bằng nội tiết tố, đồng thời có thể gây viêm da kích ứng. Paraben còn có khả năng gây ra ung thư vú, các triệu chứng của sự mãn kinh và cả chứng loãng xương. Một số loại trong nhóm paraben như: propyparaben giảm khả năng sinh sản ở nam, methylparaben thúc đẩy quá trình lão hóa dưới ánh nắng mặt trời…

Luật sư (LS) Nguyễn Minh Hương, Phó chủ tịch Hội Chống gian lận thương mại và bảo vệ người tiêu dùng (NTD), cho biết: “Đứng trước các loại mỹ phẩm nói chung và khăn giấy ướt làm giả, làm nhái nói riêng, chính tôi cũng không biết đâu là thật, đâu là giả, bởi xét về mặt cảm quan, giả và thật gần như không có gì khác biệt. Với tình trạng hàng giả, hàng nhái tràn lan như hiện nay, nếu dùng phải SP giả, nhái, chẳng khác nào NTD đã tự đầu độc chính mình".

Cũng theo LS Minh Hương, việc lực lượng quản lý thị trường truy quét, bắt giữ hàng nhái mới chỉ giải quyết được phần ngọn. “Cần tăng mức phạt đối với những đơn vị vi phạm để đảm bảo tính răn đe. Hiện cơ chế phối hợp giữa cơ quan nhà nước và các hội bảo vệ NTD để giải quyết những khiếu nại, phản ánh của NTD còn lỏng lẻo và kém hiệu quả. Khiếu nại của NTD được Hội Bảo vệ quyền lợi NTD báo lên cơ quan quản lý nhà nước, một bộ phận chuyên môn thuộc Sở Công thương, hầu như bị tắc lại, không được giải quyết rốt ráo”.

AN HÀ - THƯ HÙNG