Amores perros (Tình yêu đau khổ): Góc khuất của một xã hội

Trong khu vực châu Mỹ Latinh, Mexico được đánh giá là quốc gia có nền điện ảnh phong phú. Đây cũng là quê hương của nhiều nhà làm phim tên tuổi, nổi tiếng nhất gần đây là bộ 3 Guillermo del Toro, Alfonso Cuarón và Alejandro Iñárritu. Họ thường được gọi chung bằng cái tên Three Amigos of Cinema (3 người bạn điện ảnh). Cả ba là bạn thân đồng trang lứa, đạt thành công ở cả những phim nói tiếng Anh và Tây Ban Nha với vô số giải thưởng.

Người giàu và người nghèo đều có những góc khuất trong phim

Trong bộ 3 này, Alejandro González Iñárritu được biết đến với phong cách hiện thực, tập trung vào sự chịu đựng của con người, thường là phản chiếu mâu thuẫn nội tâm giữa thế giới. Những bộ phim của ông thường được xem là ví dụ tiêu biểu cho điện ảnh Mexico đương đại. Tác phẩm đầu tay của ông - Amores Perros (2000, tạm dịch: Tình yêu đau khổ) - thường xuyên nằm trong danh sách phim hay nhất mọi thời đại của nước này.

Thế giới của tình yêu đau khổ

Tác phẩm khám phá thực tế đau buồn và bi thảm của cuộc sống thông qua 3 câu chuyện riêng biệt nhưng đan xen, tất cả đều lấy bối cảnh ở Mexico City và gắn kết với nhau bởi một vụ tai nạn xe hơi.

Chàng trai trẻ Octavio (Gael García Bernal) sống trong cảnh nghèo khó, say mê Susana (Vanessa Bauche) - vợ của người anh trai ngược đãi anh. Muốn kiếm tiền và bỏ trốn cùng Susana, Octavio tham gia trò chọi chó, sử dụng chính con chó của mình. Những thắng lợi ban đầu mang đến hy vọng cho anh nhưng rủi ro dần tăng lên và khiến cuộc sống của anh vượt khỏi tầm kiểm soát. Trong một cuộc rượt đuổi bằng xe hơi, Octavio gặp tai nạn và chấn thương nặng.

Trailer phim Amores Perros:

Nữ người mẫu Valeria (Goya Toledo) vừa chuyển đến sống cùng người tình tên Daniel (Álvaro Guerrero) - một biên tập viên tạp chí đã kết hôn và đã bỏ gia đình vì cô. Trong vụ tai nạn xe hơi kể trên, Valeria bị thương nặng, gần như đánh mất sự nghiệp. Khi cô vật lộn với tổn thương về thể chất và tinh thần, con chó cưng của cô bị mắc kẹt dưới sàn nhà, dẫn đến rạn nứt trong mối quan hệ của cô với Daniel.

El Chivo (Emilio Echevarría) là một cựu chiến binh du kích trở thành sát thủ. Ông cố gắng hàn gắn quan hệ với con gái tên Maru - người luôn ghẻ lạnh cha. Bị ám ảnh bởi quá khứ và tìm kiếm sự cứu chuộc, El Chivo phải tìm cách thích nghi với cuộc sống tàn bạo trong thành phố. Sau vụ tai nạn xe hơi, ông cứu được con chó Cofi của Octavio và nuôi dưỡng nó.

Mỗi câu chuyện đều có sức hấp dẫn riêng nhưng chúng cùng nhau tạo thành một câu chuyện gắn kết, vẽ nên chân dung phức tạp về các tầng lớp xã hội khác nhau của Mexico. Iñárritu mang đến một cuộc khám phá tuyệt vời về tình yêu, sự mất mát và mối liên hệ giữa con người, trong bối cảnh thành phố Mexico đầy phức tạp. Thông qua 3 câu chuyện liên kết với nhau bởi một sự kiện bi thảm, Amores Perros đi sâu vào sự phức tạp của bản chất con người, tiết lộ cách tình yêu có thể thúc đẩy, tàn phá và hồi sinh chúng ta ra sao.

Đạo diễn (thứ hai từ trái sang) và các diễn viên

Nhan đề phim là một cách chơi chữ trong tiếng Tây Ban Nha. Từ “perros” nghĩa đen là “chó”, cũng có thể được dùng để chỉ sự khốn khổ. Do đó tên phim có thể được hiểu là “Tình yêu đau khổ”. Tình yêu trong phim được miêu tả như một con dao 2 lưỡi, giống như sức mạnh có thể truyền cảm hứng và hủy diệt ở mức độ ngang nhau.

Trong từng câu chuyện, tình yêu đẩy nhân vật đến những hành động cực đoan, thậm chí hủy hoại bản thân. Vì yêu người không nên yêu, Octavio mạo hiểm mọi thứ trong đời anh. Daniel hy sinh cuộc hôn nhân của mình vì Valeria nhưng rồi phải đối diện thực tế rằng thứ anh nghĩ là “tình yêu” không thể chịu đựng được những thử thách của cuộc sống. Còn El Chivo, người từng bỏ rơi gia đình vì lý tưởng của mình, nhận ra cái giá khi bỏ bê những người mình yêu thương. Qua đó, Amores Perros mô tả trạng thái dường như không thể tách rời của nỗi đau và tình yêu.

Lăng kính hiện thực xã hội

Ngoài những lát cắt cá nhân, Amores Perros mang đậm tính hiện thực xã hội. Bộ phim không ngại miêu tả sự phân chia kinh tế xã hội rõ ràng ở Mexico, từ đó dẫn đến sự lựa chọn của các nhân vật. Câu chuyện của Octavio và El Chivo nhấn mạnh vào sự nghèo đói và bạo lực của tầng lớp dưới, cũng như thiếu cơ hội vươn lên. Trò đấu chó tàn nhẫn được xem là con đường dễ dàng nhất để những người như Octavio có thể kiếm được tiền nhanh chóng.

Những con chó xuất hiện xuyên suốt phim

Trong khi đó, câu chuyện còn lại phản ánh sự hời hợt của tầng lớp thượng lưu, những người có quá nhiều thứ nhưng không trân trọng nó. Qua số phận của Valeria, đạo diễn cũng muốn nêu vấn đề về sự phù du của danh tiếng và sắc đẹp. Thông qua 3 góc nhìn, Iñárritu gợi ý rằng chúng ta thực chất đều bị định hình bởi hoàn cảnh sống của mình và nhiều hậu quả trong đời xuất phát từ việc đưa ra sự lựa chọn mà thiếu cân nhắc.

Trong một tác phẩm có nhiều sự phản bội, Iñárritu tạo sự tương phản khi dùng những con chó - biểu tượng của lòng trung thành - làm sợi dây xuyên suốt trong cả 3 cốt truyện. Chuyện thứ nhất, chó là công cụ để vươn lên trong xã hội. Chuyện thứ hai, chó là vật cưng nhưng cũng là nguồn cơn của bất hòa. Còn ở chuyện thứ ba, chó là chất xúc tác cho sự thức tỉnh về đạo đức của con người.

Amores Perros từng gây tranh cãi bởi những cảnh đấu chó nhưng đạo diễn khẳng định những gì diễn ra trên phim chỉ là thủ thuật điện ảnh. Những con chó được mang thiết bị bảo hộ, còn các đúp quay đánh nhau thật ra được ghi hình khi chúng đang chơi đùa, sau đó dùng cách cắt cảnh nhanh để tạo kịch tính. Trong những cảnh quay chó mất mạng, thực ra chúng được tiêm thuốc mê.

Sự hợp tác của Iñárritu với nhà quay phim Rodrigo Prieto tạo ra một phong cách hình ảnh đặc biệt, gần giống phim tài liệu, khiến người xem đắm chìm trong chủ nghĩa hiện thực xã hội. Ông sử dụng máy quay cầm tay với nhiều cảnh cận mang lại cho bộ phim cảm giác thô sơ, đôi khi gai góc.

Cách lựa chọn phối màu và ánh sáng cũng có chủ ý giúp phân biệt thế giới của các nhân vật. Không gian liên quan đến Octavio đa phần tối tăm và hỗn loạn, phản ánh cuộc theo đuổi tình yêu tuyệt vọng của anh. Thế giới thượng lưu của Valeria ban đầu tươi sáng, dễ chịu và được kiểm soát nhiều hơn nhưng rồi hình ảnh bắt đầu hỗn loạn khi cuộc sống đó tan vỡ…

Tình yêu khiến nhiều nhân vật hành xử mù quáng

Mỗi diễn viên trong phim mang đến một vai diễn chân thực, giàu cảm xúc. Ở một trong những vai đầu tiên của mình, Gael García Bernal hóa thân Octavio một cách quyến rũ. Tài tử mang đến cả 2 khía cạnh của nhân vật là sự bồng bột tuổi trẻ và nguồn năng lượng mãnh liệt. Hành động của Octavio nửa đúng nửa sai, mang đến cả sự cảm thông và phê phán.

Valeria của Goya Toledo cũng rất đáng nhớ khi phản ánh nỗi đau khổ của một phụ nữ đang vật lộn về thể xác và tinh thần.

Ở câu chuyện thứ ba, diễn xuất của Emilio Echevarría trong vai El Chivo có lẽ phức tạp và giàu kinh nghiệm nhất. Ông truyền tải thành công chân dung một người đàn ông bị giày vò bởi quá khứ và khao khát được cứu chuộc.

Amores Perros được chọn trình chiếu ở Liên hoan phim Cannes (Pháp) năm 2000, nơi phim nhận về nhiều lời khen. Tác phẩm đã thắng lớn cả về doanh thu và chất lượng nghệ thuật, khi được đại diện Mexico dự giải Oscar cho phim nước ngoài năm 2000. Màn ra mắt đầy tiếng vang này ngay lập tức định vị Iñárritu như một tiếng nói táo bạo trong điện ảnh, giúp ông thực hiện nhiều bộ phim nổi tiếng về sau như Babel (2006), Birdman (2014) và The Revenant (2015).

Đặc biệt, bộ phim gây được tiếng vang về xã hội, khiến công chúng lên án bộ môn đấu chó ở Mexico. Nữ diễn viên Vanessa Bauche đã cổ vũ phong trào bảo vệ quyền động vật trong nhiều năm. Đến năm 2017, Chính phủ Mexico chính thức cấm bộ môn nhiều tai tiếng này.

Ân Nguyễn - Nguồn ảnh: Internet