Ai vẫn mua những chiếc đèn dầu?

Mỗi lần mưa to, khu vực nhà tôi hay bị cúp điện. Dù chỉ mất điện trong ít phút nhưng cái cảnh tối tăm rồi loay hoay thắp nến cho sáng bỗng nhắc tôi nhớ về những chiếc đèn dầu ngày tôi còn nhỏ. 

Thế hệ 8X trở về trước hẳn không ai không biết đến chiếc đèn dầu hột vịt xài dầu hôi (dầu hỏa) cũng như một vài loại đèn dầu khác. Nguồn cung cấp điện lúc ấy chưa dồi dào được như bây giờ, điện bị cúp suốt chứ không chỉ lúc mưa bão, nên nhà nào cũng phải thủ sẵn vài chiếc đèn dầu. 

Quanh chuyện sử dụng đèn dầu cũng có nhiều điều để học. Lúc thay tim (bấc) cho đèn phải để ý, vặn bấc cao quá dễ bị cháy tim hoặc ám khói làm đen bóng đèn, vặn thấp quá dễ bị thụt tim, dễ tắt.

Có lúc nhà hết dầu mà không đi mua được, mẹ dạy bọn tôi đổ ít nước vô bình dầu sót lại một ít, dầu nhẹ hơn nước nên nổi lên trên, đèn vẫn leo lét cháy thêm được một lúc nữa. 

Ảnh minh họa

Bên ánh đèn dầu, ba tôi còn bày trò vui cho đám con lít nhít bằng cách tạo cái bóng bằng hai bàn tay. Từ mười ngón tay ông tạo thành hình con thỏ, con chó, con vịt, con rắn in trên tường. Ông còn làm cho bóng của chúng tôi in trên tường khi to khi nhỏ khiến đứa nào cũng há hốc mồm ngạc nhiên mà không hiểu tại sao. 

Lớn lên, được học thêm về câu chuyện người thiếu phụ Nam Xương, tôi càng hiểu thêm vài điều thú vị về những chiếc bóng trên tường.

Cũng bên ánh đèn dầu lập lòe khi mờ khi tỏ, mẹ đã kể cho chị em tôi nghe biết bao câu chuyện ngày mẹ còn nhỏ, miệng mẹ kể, tay mẹ quạt không biết mỏi, cả đám con nằm lắng nghe mê mệt, có đứa ngủ thiếp đi ngon lành. 

Cây đèn dầu một thuở còn chứng kiến bao nhiêu trò vui của chị em tôi. Với chiếc chăn con rồng phổ biến dạo ấy, bọn tôi chế đủ trò: múa lân, chơi nhà chòi, trốn tìm (cả đám trùm chăn bên trong, đứa bị ở bên ngoài sẽ mò, nếu đoán trúng tên đứa nào, đứa đó bị ra thay).

Ngoài trời những đêm mưa như trút nước lạnh lẽo, nhưng trong nhà vẫn ấm áp nhờ ánh đèn dầu và tiếng cười đùa vang nhà của lũ trẻ. Rồi không nhớ từ khi nào, kinh tế đất nước bắt đầu phát triển hơn, đường dây 500kV kéo dài khắp hai miền Nam Bắc, điện được dùng thoải mái hơn, những chiếc đèn dầu dần lui vào ký ức.

Giờ, mỗi khi cúp điện, người ta dùng đèn sạc sáng không thua gì đèn điện, có người dùng nến thơm vừa thắp sáng vừa để trang trí, lại tỏa mùi dễ chịu. Các con tôi lại thích bật đèn pin trên điện thoại như một món đồ chơi. 

Anh bạn kinh doanh thiết bị điện gia dụng ở một vùng hay bị lũ lụt miền Trung kể, mỗi mùa lũ đến, người ta mua đèn pin, đèn sạc về để dành, chứ quê anh chẳng còn ai xài đèn dầu.

Dẫu vậy, tôi vẫn thấy những chiếc đèn dầu hột vịt thân thương thuở nào bày bán trên các trang thương mại điện tử, dù không chắc thế hệ trẻ mua nó về sử dụng (hoặc có khi họ cũng chẳng biết đến loại đèn này).

Tôi nghĩ, những người vẫn mua chiếc đèn dầu hột vịt bây giờ nếu không phải các hàng quán dùng để trang trí theo phong cách cổ xưa, thì chỉ có thể là những người thích sống hoài niệm, thích dỗ dành tâm hồn bằng những dấu yêu ngày cũ.

Đó cũng là cách để có sức mạnh tinh thần vượt qua những thời khắc khó khăn hiện tại, hệt như tôi bây giờ… 

Lê Thị Ngọc Vi