Ai gây ra "hội chứng rich kid”?

“Chúng tôi đã cho con mọi thứ và bây giờ điều quan trọng nhất với con là tiền bạc, danh tiếng và lượt “like” trên Instagram, Facebook. Chúng không quan tâm để ý gì tới người khác. Đây rõ ràng không phải là những gì chúng tôi muốn”, một phụ huynh than thở.

Muốn gì có đó

Cha mẹ nào cũng muốn những điều tốt nhất cho con. Nhưng sự nuông chiều quá mức của cha mẹ vô tình làm con cái sớm bị thôi thúc bởi những khát vọng bên ngoài bản thân như tiền bạc, danh tiếng và hình ảnh.

Lớn lên trong một môi trường được bảo bọc quá mức và thường được đền bù bằng vật chất thay cho tình yêu thương, thời gian và sự quan tâm, trẻ dễ mắc phải “hội chứng rich kid”. Chuyện này không nhất thiết xảy ra trong các gia đình giàu mà cả ở những gia đình trung lưu nếu cha mẹ lạm dụng các giá trị vật chất trong nuôi dạy con cái.

Các nghiên cứu tâm lý, xã hội học đã cho thấy, khả năng chịu đựng thất vọng của các rich kid rất thấp. Rich kid cũng có xu hướng bạo lực và thể hiện sự giận dữ khi không có được thứ mình mong muốn.

Hậu quả là trẻ sẽ đối mặt với một số vấn đề về phát triển cá tính:

- Lòng tự trọng thấp. Những đứa trẻ này không thể phát triển được tiềm năng vì đã được cho mọi thứ mà không cần nỗ lực.

- Khả năng quản lý cảm xúc kém. Không ai dạy trẻ phải làm gì khi buồn, giận hay vui và trẻ không biết phải làm gì với cảm xúc của mình.

- Khả năng kiềm chế thấp và hung hăng. Trẻ không thể hiểu rằng có những lúc bạn không thể có được thứ mà mình muốn và mọi thứ không phải lúc nào cũng như mong đợi.

- Lạm dụng rượu và chất kích thích. Các rich kid có nguy cơ lạm dụng rượu và chất kích thích cao hơn trẻ bình thường.

- Kết quả học tập kém. Rich kid thường không có khả năng hình dung các mục tiêu trong cuộc sống và có kết quả học tập kém.

Trong nhiều trường hợp, chính cha mẹ tạo ra các rich kid như vậy. Con muốn đồ chơi, có đồ chơi. Con muốn điện thoại xịn xò nhất, có ngay. Con muốn quần áo hàng hiệu, có luôn. Nhiều cha mẹ muốn dùng vật chất đền bù cho sự vắng mặt thường xuyên của họ. Có người quá dễ dãi và thiếu kỷ luật đối với trẻ.

Cũng có phụ huynh muốn sớm đặt con vào “đẳng cấp cao” và kỳ vọng trẻ đạt đến thành công toàn diện càng sớm càng tốt. Họ không để con phát triển tự nhiên, được chọn thứ mình thật sự thích, mà lại tạo điều kiện cho con tiếp cận thế giới người lớn ở độ tuổi quá nhỏ.

Nội dung tuyển hội viên của một nhóm rich kid trên mạng xã hội đã gây xôn xao cộng đồng

Cha mẹ có thể làm gì?

Theo tôi, cha mẹ nghèo dạy con đã khó, cha mẹ giàu dạy con còn khó hơn gấp bội, và đây là những lời khuyên quý báu từ các chuyên gia:

- Dù bận rộn, nhưng hãy dành thời gian cho con. Và đó nên là thời gian “có chất lượng”, cùng chơi đùa hay làm bài tập cùng con. Không gì có thể thay thế được cảm giác tự tin, thoải mái mà sự hiện diện của cha mẹ mang lại cho con.

- Cha mẹ có lúc phải nói “không” để trẻ biết cái gì đúng, cái gì sai. Nếu cha mẹ quá nuông chiều, con trẻ có “cảm giác được hưởng đặc quyền”, “Tớ có thể làm bất cứ gì tớ thích.”

- Dạy trẻ những điều căn bản về chi tiêu. Chẳng hạn, đưa ra định mức tiền tiêu vặt hàng tháng cho trẻ dưới 10 tuổi và ngân quỹ dài hạn hơn cho trẻ tuổi teen dựa trên những nhu cầu sinh hoạt cơ bản, thiết yếu, muốn tiêu ngoài danh mục thiết yếu này, trẻ phải xin phép cha mẹ.

- Thưởng cho những nỗ lực của trẻ. Hãy để trẻ trải nghiệm rằng chúng có thể đạt được mục tiêu bằng sự nỗ lực. Qua đó, trẻ có thể khám phá những phẩm chất riêng và trở nên mạnh mẽ hơn. Bạn có thể thưởng món quà cần thiết, phù hợp với lứa tuổi, không thưởng những món quà sang chảnh, khiến con có thể khoe khoang, thể hiện "đẳng cấp".

- Tìm các hoạt động tình nguyện, hoạt động cộng đồng phù hợp với lứa tuổi của trẻ và khuyến khích trẻ tham gia. Đây là cách giúp trẻ nhìn rộng ra xung quanh, xây đắp lòng nhân ái và có những bài học thực tế trong cuộc sống.

An Bình (TP.HCM)