A Sun: Khúc ca rực rỡ của những phận đời bé nhỏ

Đài Loan đã cho chúng ta Dương Đức Xương, Hầu Hiếu Hiền, Thái Minh Lượng, Lý An - những tài năng nổi tiếng trong thế hệ của họ, và với A Sun (tên tiếng Việt: Dương quang phổ chiếu), Chung Mạnh Hoành chứng tỏ là một người thừa kế xứng đáng cho làn sóng thứ ba của điện ảnh Đài Loan. Đây là bộ phim đã “ẵm” sáu tượng vàng tại Liên hoan phim Kim Mã lần thứ 56 năm ngoái.

Bất lực vì không thể cất lời

Câu chuyện của A Sun diễn ra trong một gia đình bình thường ở Đài Loan. Người cha - A Văn - một thầy giáo dạy lái xe; người mẹ - chị Cầm - một thợ làm tóc. Họ có hai đứa con trai, tính cách trái ngược nhau: người anh A Hào tốt bụng, nhân hậu bao nhiêu thì người em trai A Hòa lại ngỗ ngược, bất trị bấy nhiêu. Khối mâu thuẫn trong gia đình được dẫn dắt từ những đối nghịch ấy. 

A Sun khắc sâu nỗi mênh mông cùng cực của con người đô thị, vùng vẫy sống, vùng vẫy yêu

Đau đớn ở đây chính là khoảnh khắc cậu con trai mà A Văn đặt toàn bộ kỳ vọng lại chọn cái chết để kết thúc cuộc sống. Không có bất kỳ động thái báo trước nào. Cậu tắm, gấp quần áo, sửa soạn sách vở - như mọi ngày; khuôn mặt tựa mặt hồ phẳng lặng. Đến cuối cùng, tâm tư của A Hào vẫn là một dấu ba chấm bỏ ngỏ. Cậu nhảy ra khỏi ngôi nhà, tựa như “mặt trời” đã hoàn toàn biến mất khỏi nơi ấy. Bóng tối phủ trùm tất thảy trong những khung hình. Lặng lẽ, nhưng thấm đẫm chất thơ, nảy lên từ chính những khắc nghiệt.

Trong buổi đưa tiễn A Hào, máy quay chiếu thẳng vào khuôn mặt của A Hòa, một giọt nước mắt từ từ chảy xuống. Từ khúc ngoặt ấy, tôi cảm thấy ánh mặt trời của gia đình đã được chuyển trao cho A Hòa. 

A Hòa trở về ngôi nhà sau những năm trong trại giáo dưỡng; rồi trở thành chồng, cha, thành người con duy nhất của gia đình. Nhưng cuộc sinh tồn của một người từng tù tội như A Hòa - giờ đây mới thực sự bắt đầu. Nó cũng thật gian nan, giữa những lằn ranh bấp bênh, ẩn chứa những mầm mống bạo lực trong đời sống đô thị Đài Loan hiện đại. 

Ai trong đời cũng cần một “bóng râm” để trú ẩn

Nỗ lực sống của A Hòa, hay sự dẫn dắt của ánh mặt trời đang len lỏi qua tán lá, chạm vào khung cửa sổ của căn tập thể cũ kỹ của gia đình ấy, đã hàn gắn tâm tư của người cha? Khuôn mặt khắc khổ của A Văn, ám ảnh như nhiều người cha nghèo nào đó trên đời - những người cha mang trong mình tình thương vô bờ nhưng không biết thể hiện ra sao. Ông nhỏ bé và vô hình trước cuộc đời, nhưng như mọi người cha, sau cùng ông vẫn là trụ cột, là người nắm chìa khóa để cởi những nút thắt chôn giấu của gia đình.

A Văn nói với vợ: “Anh không thông minh, và anh không biết làm thế nào để giúp con trai chúng ta”. Bởi thế ông lặng lẽ rời khỏi nhà, đi theo người con từ xa suốt 24 giờ/ngày. Ông phải làm thế nào nếu có ai đó cản trở nỗ lực sinh tồn của người con trai duy nhất ông có hiện tại?

Với A Sun, Chung Mạnh Hoành đã khiến câu chuyện bình thường về những người bình thường này tỏa sáng. Những màn trình diễn tinh tế, mạnh mẽ thúc đẩy sức căng thẳng và ngột ngạt bùng cháy ở những phân đoạn cuối cùng của bộ phim. Mặt trời ấm áp và duy trì sự sống, nhưng cũng có thể thiêu đốt chúng ta. Mặt trời thật đẹp, nhưng cũng thật khắc nghiệt.
Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta không thể tìm thấy bóng râm nào để trú ẩn? Chúng ta buộc phải trần trụi dưới ánh mặt trời, để mặt trời soi chiếu tận tâm can, thiêu đốt.

A Văn - một người cha mang trong mình những phức cảm, vừa tức giận, thất vọng, đau khổ; vừa yêu thương, bất lực. Ông lẩn tránh nó bằng khuôn mặt băng giá, thái độ khắc kỷ, nhưng dưới ánh mặt trời kia, lần đầu tiên ông phải đối diện với “nỗi lòng” của mình. Chúng ta - gia đình - yêu thương nhau, nhưng lại thất bại trong nỗ lực kết nối, thấu hiểu nhau.

Chúng ta - gia đình - đầy những lỗ hổng, những vênh lệch, nhưng tại sao, vẫn luôn là nơi để ngồi lại, để trở về. Và vì sao, gia đình vẫn luôn tồn tại, chắc chắn đến vậy?

Tôi tin, đó là bởi chúng ta - những con người bất toàn trong những gia đình bất toàn, luôn nỗ lực để bên cạnh nhau. Con người ai cũng chôn giấu đầy tổn thương không thể cất lời, nhưng có thể an ủi nhau, kề bên nhau, có khi không cần phơi bày, không cần hoa mỹ, đó chính là bản chất của gia đình mà tôi nhận ra khi đi theo hành trình của gia đình A Văn. 

A Sun khắc sâu nỗi mênh mông cùng cực của con người đô thị, vùng vẫy sống, vùng vẫy yêu. Tổn thương, hoang mang, bất hạnh, thậm chí bạo lực, chết chóc… đều được tái hiện bằng nỗi khắc khoải, thơ mộng. Bằng cách nào đó, chúng ta, mỗi ngày đều có thể bắt đầu một niềm hy vọng, như cách những nhân vật trong A Sun hy vọng.

Cách xử lý hình ảnh và màu sắc trong A Sun tạo nên nhiều mảng màu của đời sống. Hình ảnh mặt trời với muôn sắc trạng hiện hữu chính là biểu tượng, cũng đồng thời tạo nên nét mỹ cảm nhiều khơi gợi cho mỗi khung hình. Bản nhạc guitar mà Lin Sheng-Xiang thể hiện cũng khắc họa một cách tinh tế những cảm xúc kìm nén của các nhân vật.

Trường đoạn gần cuối phim, khi A Hòa mặt mũi đầy máu bước ra khỏi xe, và chạy trên đường cao tốc, với ánh nắng lấp lóa của mặt trời đuổi theo đẫm chất thơ. Không cần lời thoại, không cần dẫn giải, tưởng như những điều đẹp đẽ nhất của cuộc sinh tồn, chính ở giây phút đó. 

Phong Linh