'90% nạn nhân bị mua bán là phụ nữ và trẻ em'

Thượng tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết nạn nhân bị mua bán người chủ yếu là phụ nữ, trẻ em chiếm trên 90% và đa số thuộc các dân tộc thiểu số (chiếm trên 80%), thường tập trung ở những vùng nông thôn, miền núi, nhất là vùng sâu, vùng xa, phần lớn có hoàn cảnh kinh tế khó khăn.

Thượng tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an.

Bán sang Trung Quốc chiếm trên 90%

Báo cáo về tình trạng mua bán người trong thời gian qua, Thượng tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, cơ quan điều tra đã khởi tố 1.021 vụ án, 2.035 bị can (chiếm trên 97% số tin báo, tố giác đã tiếp nhận, xử lý). Đã kết luận điều tra, chuyển VKSND các cấp đề nghị truy tố 812 vụ, 1.821 bị can.

Số nạn nhân bị mua bán và nghi vấn bị mua bán là 3.090 người. Số nạn nhân đã trở về 2.571 người, trong đó số nạn nhân được trao trả và giải cứu là 1.334 người, số nạn nhân tự trở về là 1.237 người. Số nạn nhân chưa trở về là 519 người.

“Nạn nhân bị mua bán chủ yếu là phụ nữ, trẻ em chiếm trên 90% và đa số thuộc các dân tộc thiểu số (chiếm trên 80%), thường tập trung ở những vùng nông thôn, miền núi, nhất là vùng sâu, vùng xa, phần lớn có hoàn cảnh kinh tế khó khăn...”, Thứ trưởng Bộ Công an nhấn mạnh.

Ông thông tin thêm, nạn nhân bị bán ra nước ngoài chiếm trên 98%, trong đó chủ yếu là sang Trung Quốc, chiếm trên 90%. Đa số nạn nhân là phụ nữ khi bị lừa bán ra nước ngoài bị cưỡng ép kết hôn làm vợ người dân bản địa và bị bóc lột tình dục (chiếm gần 80%), cưỡng bức lao động.

Báo cáo của Ủy ban Tư pháp bổ sung thêm một số trường hợp nạn nhân là nam giới, bị lừa qua Trung Quốc để bán thận. Cụ thể, theo báo cáo của các cơ quan hữu quan của TP. Cần Thơ, có 8 trường hợp nạn nhân là nam giới bị lừa qua Trung Quốc bán thận.

Theo Thượng tướng Lê Quý Vương, đối tượng phạm tội chủ yếu là số lưu manh chuyên nghiệp, có tiền án, tiền sự về tội mua bán người. Ngoài ra, còn có một số trường hợp là người nước ngoài thông qua công ty môi giới vào Việt Nam dưới dạng tham quan, du lịch, hoạt động kinh doanh rồi móc nối, câu kết với các đối tượng người Việt Nam. Từ đó hình thành những đường dây mua bán người xuyên quốc gia. Tuy nhiên, cũng có trường hợp đối tượng phạm tội ban đầu là nạn nhân nhưng sau đó trở thành đối tượng phạm tội mua bán người.

Karaoke, massage ngay biên giới Việt – Trung kéo theo tệ nạn

Nguyên nhân cơ bản của tội phạm mua bán người, theo báo cáo của Bộ Công an, về khách quan có phần do tác động từ mặt trái của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, phân hóa giàu nghèo, chênh lệch phát triển giữa thành thị và nông thôn, nhất là vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn.

Ngoài ra, những năm gần đây, Trung Quốc đang thực hiện nhiều cơ chế thúc đẩy  phát triển kinh tế biên mậu và xây dựng hạ tầng ở khu vực biên giới đối diện, như nhà hàng, khách sạn, khu vui chơi giải trí, chợ biên giới... hình thành nhiều loại hình dịch vụ như karaoke, tẩm quất, massage.

Thực trang đó kéo theo các tệ nạn xã hội nảy sinh khó kiểm soát, phát sinh nhiều người tham gia và thu hút người dân sang lao động làm thuê. Việc cưới vợ ở Trung Quốc còn nhiều hủ tục, chính sách dân số của Trung Quốc dẫn đến tình trạng mất cân bằng về giới tính.

Bên cạnh đó là sự tác động xấu đến đạo đức xã hội từ sự phát triển của internet, mạng xã hội, điện thoại thông minh tạo điều kiện thuận lợi cho tội phạm mua bán người hoạt động.

Về nguyên nhân chủ quan, Tướng Vương cho rằng, việc giáo dục đạo đức và truyền thống văn hóa, dân tộc ở phạm vi gia đình cũng như toàn xã hội còn hạn chế, làm cho một bộ phận dân cư sa vào lối sống vật chất, xem thường đạo lý, bất chấp pháp luật.

Trong khi đó, quản lý nhà nước, quản lý xã hội ở một số lĩnh vực còn bất cập, sơ sở, để tội phạm lợi dụng hoạt động, nhất là quản lý người nước ngoài, nhân khẩu, hộ khẩu, biên giới, cửa khẩu, xuất nhập cảnh, hôn nhân (xác nhận trạng độc thân để phụ nữ kết hôn với người nước ngoài), cho nhận con nuôi có yếu tố nước ngoài... Lực lượng chức năng trực tiếp, chủ công, nòng cốt phòng, chống mua bán người (công an, biên phòng) mỏng, chủ yếu kiêm nhiệm, chưa có lực lượng chuyên trách.

T. H.