725 tỷ đồng trên cao tốc TPHCM - Trung Lương đã bị giấu bớt để bỏ túi riêng như thế nào?

Theo cáo trạng công bố ngày 14/12/2020 tại phiên tòa xét xử ông Đinh La Thăng và các bị cáo, trong gần 5 năm từ tháng 1/2014 đến tháng 12/2018, tổng số tiền thu phí trên tuyến cao tốc TPHCM - Trung Lương lên đến trên 3.266 tỷ đồng. Tuy nhiên, Đinh Ngọc Hệ cùng đồng phạm chỉ kê khai có 2.541 tỷ đồng, bỏ túi trên 725 tỷ đồng. Theo công tố viên, hành vi gian dối của Đinh Ngọc Hệ và đồng phạm được thực hiện xuất phát từ hành vi vi phạm quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước của Đinh La Thăng, Nguyễn Hồng Trường và nhóm các đồng phạm thuộc Bộ Giao thông Vận tải (GT-VT).

Cao tốc TPHCM - Trung Lương đoạn qua địa phận tỉnh Tiền Giang - Ảnh: Hoài An

Chuyển làn xe vào thành xe ra để thu phí ngoài phần mềm

Theo Hợp đồng mua bán quyền thu phí, Tổng công ty Cửu Long bàn giao lại nguyên trạng toàn bộ cơ sở vật chất kỹ thuật, trang thiết bị thu phí cho Công ty Yên Khánh của Đinh Ngọc Hệ; đồng thời Công ty Yên Khánh tiếp nhận toàn bộ bộ máy quản lý và lao động thu phí hiện có của trạm thu phí kể từ 00 giờ 00 phút ngày 1/1/2014. Trong quá trình thu phí Công ty Yên Khánh không được tự ý cải tạo, sửa chữa cơ sở vật chất trạm thu phí, cải tạo nâng cấp công nghệ thu phí; định kỳ mỗi năm 2 lần (6 tháng và 12 tháng hàng năm).

Công ty Yên Khánh có nghĩa vụ báo cáo Tổng công ty Cửu Long về doanh thu thu phí, về tình hình bảo quản, sử dụng cơ sở vật chất, tài sản và thiết bị đã nhận bàn giao của Tổng công ty Cửu Long, cung cấp các số liệu về lưu lượng xe, số liệu cân xe, số liệu thu phí và các số liệu phục vụ quản lý đến Tổng cục Đường bộ Việt Nam.

Biết rõ quy định này, tuy nhiên với mục đích chiếm đoạt tài sản, Đinh Ngọc Hệ đã chỉ đạo các bị cáo thuộc Công ty Yên Khánh thực hiện những hành vi, thủ đoạn gian dối để cắt giảm, che giấu doanh thu, chiếm đoạt tiền thu phí.

Bị cáo Đinh Ngọc Hệ tại phiên tòa sáng 14/12/2020

Trong giai đoạn đầu thu phí (năm 2014), Công ty Yên Khánh chỉ sử dụng phần mềm thu phí ITD đã được cài đặt sẵn. Vào những ngày lễ, tết, cuối tuần và những ngày có nhiều phương tiện qua trạm thu phí, lãnh đạo chi nhánh Công ty Yên Khánh tại Long An chỉ đạo nhân viên trạm Chợ Đệm, trạm Thân Cửu Nghĩa chuyển làn xe vào thành làn xe ra và thực hiện việc thu phí không qua hệ thống phần mềm quản lý ITD (gọi là thu phí thủ công). Số tiền thu thủ công, Công ty Yên Khánh không đưa vào báo cáo doanh thu để báo cáo với cơ quan thuế và Tổng công ty Cửu Long.

Thuê người viết phần mềm để “tận thu”

Khoảng cuối năm 2014 đầu năm 2015, sau khi được báo cáo số liệu thu phí thực tế rất cao, việc giảm doanh thu bằng phương pháp thủ công không hiệu quả, doanh số giảm không nhiều, Đinh Ngọc Hệ đã tổ chức buổi họp tại Công ty Yên Khánh, gồm: Đinh Ngọc Hệ, Phạm Văn Diệt, Tô Phước Hùng và một số người. Tại cuộc họp này, Đinh Ngọc Hệ chỉ đạo: "Tại 4 trạm thu phí cao tốc TPHCM  - Trung Lương phải làm giảm doanh thu đi, chứ không để doanh thu thực tế vì doanh thu thực tế đang quá cao, các bộ phận triển khai đi...".

Mục đích làm giảm doanh thu là để chiếm đoạt tiền thu phí, sử dụng theo các mục đích cá nhân của Đinh Ngọc Hệ, đồng thời sau khi hết thời gian thu phí 5 năm, Công ty Yên Khánh báo cáo việc thu phí thua lỗ để tiếp tục xin được gia hạn thời gian thu phí hoặc được tiếp tục ký hợp đồng mua quyền thu phí với giá mua thấp.

Công ty Xuân Phi đã nhận lời viết phần mềm nhằm can thiệp vào phần mềm thu phí ITD mà trạm thu phí đang sử dụng để can thiệp tại giai đoạn in vé, nhằm in vé có số seri của các vé thu phí cũ trước đó.

Ông Đinh La Thăng bị đưa ra xét xử tại phiên tòa ở TPHCM sáng 14/12/2020

Khoảng tháng 4/2017, do doanh thu thu phí tăng cao, chỉ tiêu cắt giảm doanh thu phí đường cao tốc TPHCM - Trung Lương từ Công ty Yên Khánh giao cho chi nhánh Long An rất lớn, trong khi đó lượng vé thu phí do lái xe bỏ lại trạm thu phí gom nhặt được không đủ để dùng vào việc cắt giảm. Lý do là phần mềm thu phí do Công ty Xuân Phi cài đặt chỉ có chức năng in vé có số seri của vé đã qua sử dụng. Phần mềm của Công ty Xuân Phi được nâng cấp để xâm nhập vào máy chủ, thực hiện các thao tác cắt giảm số liệu tiền thu phí của tháng trước; điều chỉnh quãng đường đi của phương tiện từ chặng dài thành chặng ngắn; thay đổi các loại phương tiện chịu mức phí cao xuống loại phương tiện chịu mức phí thấp; đồng thời thay đổi mệnh giá vé cao xuống mệnh giá thấp.

Để che giấu hành vi gian dối cắt giảm doanh thu chiếm đoạt tiền thu phí, các bị cáo tìm cách xóa dữ liệu trên hệ thống máy chủ lưu trữ dữ liệu về việc thu phí thực tế của Công ty Yên Khánh. Các bị cáo đã tiến hành xóa dữ liệu lưu trữ trong phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu SQL (dữ liệu lưu trữ dạng text) với tổng dung lượng dữ liệu đã xóa khoảng 20 GB, trên tổng số 10 máy chủ (mỗi trạm thu phí có 2 máy chủ, ngoài ra còn có 2 máy chủ trung tâm đặt tại trạm Chợ Đệm).

Tuy nhiên, trước khi xóa dữ liệu, các bị cáo đã thực hiện sao lưu dữ liệu vào trong 4 ổ đĩa và để tại phòng làm việc. Ngày 26/12/2018, khi khám xét khẩn cấp, Cơ quan điều tra đã thu giữ 4 ổ đĩa này. 

Hiếu Nguyễn - Hoài An