PNO - 3 nhà khoa học đoạt Giải thưởng Nobel Vật lý năm 2021 cho các nghiên cứu của họ về những hiện tượng hỗn loạn và có vẻ ngẫu nhiên.
Các hệ thống phức tạp, đặc trưng bởi tính ngẫu nhiên và rối loạn - giải thưởng Nobel Vật lý năm 2021 công nhận các phương pháp mới để mô tả và dự đoán thay đổi lâu dài của các hệ thống này.
Trong đó, nhà khí tượng học Syukuro Manabe (Đại học Princeton, Mỹ), nhà hải dương học và điều biến khí hậu Klaus Hasselmann (Viện Khí tượng Max Planck, Đức) sẽ chia nhau một nửa giải thưởng Nobel Vật lý 2021. Họ đã đặt nền tảng kiến thức của nhân loại về khí hậu Trái đất và cách loài người ảnh hưởng đến nó.
Một nửa giải thưởng còn lại thuộc về giáo sư Giorgio Parisi (Đại học Sapienza, Ý), đã đem đến những đóng góp mang tính cách mạng đối với lý thuyết về các vật liệu bị xáo trộn và các quá trình ngẫu nhiên.
 |
| 3 nhà khoa học từ Mỹ, Đức và Ý cùng chia nhau giải Nobel Vật lý 2021 |
Một hệ thống phức tạp có tầm quan trọng thiết yếu đối với loài người là khí hậu Trái đất. Syukuro Manabe đã chứng minh mức độ tăng carbon dioxide trong khí quyển dẫn đến nhiệt độ bề mặt Trái đất tăng lên như thế nào.
Vào những năm 1960, ông đã dẫn đầu trong nghiên cứ sự phát triển của các mô hình vật lý về khí hậu Trái đất và là người đầu tiên khám phá sự tương tác giữa cân bằng bức xạ và sự vận chuyển thẳng đứng của các khối khí. Công việc của ông đã đặt nền móng cho sự phát triển của các mô hình khí hậu hiện nay.
Khoảng 10 năm sau, Klaus Hasselmann đã tạo ra một mô hình liên kết thời tiết và khí hậu với nhau, do đó trả lời câu hỏi tại sao các mô hình khí hậu có thể đáng tin cậy mặc dù thời tiết luôn thay đổi và hỗn loạn.
Ông Hasselmann cũng phát triển các phương pháp xác định các tín hiệu cụ thể, chỉ dấu, mà các hiện tượng tự nhiên và hoạt động của con người đều in dấu trong khí hậu. Các phương pháp của ông đã được sử dụng để chứng minh rằng nhiệt độ tăng lên trong khí quyển là do con người thải ra khí cacbonic.
Vào khoảng năm 1980, Giorgio Parisi đã phát hiện ra các mẫu ẩn trong các vật liệu phức tạp bị xáo trộn. Khám phá của ông là một trong những đóng góp quan trọng nhất cho lý thuyết về hệ thống phức tạp. Chúng giúp chúng ta có thể hiểu và mô tả nhiều vật liệu và hiện tượng khác nhau theo cách dường như hoàn toàn ngẫu nhiên, không chỉ trong vật lý mà còn trong các lĩnh vực khác, chẳng hạn như toán học, sinh học, khoa học thần kinh và học máy.
Thors Hans Hansson, chủ tịch Ủy ban Nobel Vật lý phát biểu: “Những khám phá được công nhận trong năm nay chứng minh rằng kiến thức của chúng ta về khí hậu dựa trên một nền tảng khoa học vững chắc, dựa trên sự phân tích chặt chẽ các quan sát. Qua đó góp phần giúp chúng ta có cái nhìn sâu sắc hơn về các đặc tính và sự tiến hóa của các hệ thống vật lý phức tạp”.
Linh La (theo Nobel Prize)
| Chia sẻ bài viết: |
Cơ quan Giảm nhẹ thiên tai quốc gia Indonesia (BNPB) cho biết núi lửa phun trào nghiêm trọng đã khiến ít nhất 10 người thiệt mạng.
Ngày 4/11, Bộ trưởng Xây dựng, Giao thông vận tải và Cơ sở hạ tầng Serbia Goran Vesic tuyên bố từ chức sau vụ sập mái nhà ga xe lửa Novi Sad.
Theo một cuộc khảo sát ở châu Á, 60% thanh thiếu niên cho biết luôn cô đơn nhưng khó chia sẻ với ai.
Pakistan phải đóng cửa các trường tiểu học ở thủ phủ của tỉnh giáp biên giới với Ấn Độ, do tình trạng ô nhiễm không khí rất nguy hiểm.
Với dân số thừa cân, béo phì ngày càng nhiều, hiện nay trên khắp Trung Quốc không khó để tìm những trại giảm cân từ cấp tốc đến hành trình dài.
Theo điều tra của ChemForward - một tổ chức phi lợi nhuận - thì các chất độc hại thường thấy trong các sản phẩm mỹ phẩm.
Bất kể giờ làm việc, nhiều người đàn ông đã kết hôn tại Nhật Bản hầu như không bao giờ làm việc nhà phụ vợ.
Ít nhất 20 người thiệt mạng khi xe buýt rơi xuống hẻm núi ở quận Almora, bang Uttarakhand, Ấn Độ.
Giữa những bất ổn địa chính trị khắp thế giới, cuộc bầu cử là yếu tố quan trọng quyết định tương lai thế giới trong 4 năm tới.
Trong ngày 3/11, hàng ngàn người đã tuần hành qua trung tâm London, để yêu cầu hành động làm sạch các con sông và biển ở Anh.
Ngày 3/11, truyền thông Tây Ban Nha cho biết người phụ nữ bị mắc kẹt trong xe hơi của mình, tại một đường hầm ngập nước trong 72 giờ được cứu sống.
Năm 2023, số lượng người bị bạo hành, lạm dụng tình dục và xung đột gia đình ở Hàn Quốc đạt mức cao nhất từ trước đến nay.
Ngày 2/11, cảnh sát Malaysia cho biết, một chàng trai 18 tuổi được phát hiện đã tử vong do bị điện giật khi đang sạc pin trên xe buýt tốc hành.
Ngày 2/11, các nhà chức trách cho biết tổng cộng 198 người đã thiệt mạng và 111 người khác bị thương, trong các vụ tấn công khủng bố riêng biệt ở Pakistan.
Văn phòng Tổng thống Áo Alexander Van der Bellen bất ngờ thông báo, ông sẽ trải qua một ca phẫu thuật đĩa đệm đốt sống trong vài ngày tới.
Một bảo tàng nghệ thuật hiện đại và đương đại mới do tư nhân tài trợ mang tên PoMo dự kiến mở ở Na Uy vào ngày 15/2/2025.
Tỷ lệ nam giới và phụ nữ độc thân ở tuổi 30 tại Hàn Quốc chưa từng kết hôn đã vượt quá một nửa nhóm tuổi này vào năm ngoái, đạt 51,3%.
Con cá sấu nuôi nhốt lớn nhất thế giới đã chết tại một khu bảo tồn động vật hoang dã ở Úc.
