Lối thoát

Chồng Nhàn hoàn thành nghĩa vụ quân sự, đang chạy tiền để học nghề chữa xe máy. Nghe người ta nói vào Ninh Bình đi cào hến kiếm được khối tiền. Thế là đi, ai ngờ lại chết đuối ở trong ấy. Nghĩ về con đường trước mặt, Nhàn cảm thấy không có lối thoát. Nhưng vẫn phải quyết tâm xa quê lên Hà Nội kiếm sống. Lần đầu tiên Nhàn đến chợ người với tư cách là “hàng hóa”. Sáng bạch rồi nhưng không thấy ai gọi đến mình. Cánh đàn ông trai tráng từng tốp vài ba người cuốc xẻng, dao búa, cưa đục đã có các ông bà chủ đến đón đi. Hay là mình không có duyên?

Chợ người vãn dần thì một bà sồn sồn mặt to, hai má núng nính đến trước mặt Nhàn. Này cô gì ơi. Giúp việc cho tôi đi. Bưng bê ở quán cơm bụi. Cơm trưa cơm tối. Triệu rưỡi một tháng. Thế là ba triệu đấy. Nhàn chưa kịp mở mồm thì một bà ăn mặc sang trọng, ngồi trên chiếc tay ga, váy phủ gót. Buông một câu, để đấy. Tôi hỏi cô ấy trước rồi. Đoạn bà vẫy Nhàn lại gần trong khi vẫn ngồi trên xe. Cô ở tỉnh lên đây lâu chưa? Dạ, mới độ vài ngày ạ. Bà nhìn lướt Nhàn từ đầu đến chân… Nước da trắng, ăn đứt con gái thành thị. Khuôn mặt chân quê nhẹ nhõm, thoáng chút duyên ngầm làm bà có phần hài lòng. Bà nói nhỏ chỉ đủ hai người nghe, đi về nhà tôi giúp việc nhà. Chủ yếu là tập động tác co duỗi tay chân cho ông nhà tôi bị tai biến nhẹ. Sẽ có bác sĩ hướng dẫn. Lương tháng ba triệu, ngày ba bữa. Cô có làm được không? Dạ. Con làm được ạ. Con với cháu gì. Tôi đã già đến thế cơ à? Cứ xưng là em… Dạ… Bà đã nói thế thì… em làm được ạ. Mọi việc diễn ra như trong mơ. Lối thoát là đây chăng? Chỉ cần vài năm chắt chiu là mình sẽ tậu lại được ruộng. Rồi còn vào Ninh Bình đưa anh ấy về quê… Nhàn lại nghĩ đến cu Tũn. Giờ này bà cháu đã chuẩn bị đi mẫu giáo chưa. Hôm đi, Nhàn dặn đi dặn lại mẹ khi dắt cháu sang đường phải cẩn thận xe cộ. Ở làng mình bây giờ xe đi không có luật nào cả.

***

Trong làng người ta kháo nhau chuyện đi giúp việc nhà ở Hà Nội. Bây giờ Nhàn mới biết. Buổi sáng, cô phải dậy từ bốn giờ dắt hai con chó đi phóng uế đúng nơi quy định. Nếu không đi đúng chỗ, bị phạt, cô bị trừ lương. Hai con chó như hai con hổ chỉ nhìn đã phát khiếp. Thế mà giờ đây cô đã có thể tắm và vuốt ve chúng một cách thân thiện. Nước hoa xịt cho chó là thứ nước hoa mua từ Cali về. Hàng ngày, mỗi con chó ăn nửa cân thịt bò với hai quả trứng. Nghe bà chủ nói mỗi con giá hơn trăm triệu. Căn nhà ba gian cộng mảnh vườn của Nhàn ở quê chưa chắc bán nổi giá ấy.

Từ chín giờ đến chín giờ rưỡi, tập liệu pháp cho ông chủ, sau khi đã thay quần áo và rửa tay bằng xà phòng thơm. Bàn tay một cô gái nhà quê, phải xoa bóp tay chân và làm động tác co duỗi nhẹ nhàng cho ông, giúp ông đi vệ sinh, đổ bô và thay bỉm… Vài hôm đầu, Nhàn đỏ mặt sượng chín người. Sau lại nghĩ đã đi làm Ôsin còn sĩ hão làm gì. Những lúc ngớt việc, Nhàn ước ao lại được về làng gặt lúa trên đồng, hít thở ngọn gió từ đầm sen thổi đến. Mùi bùn non ngai ngái, mùi rạ rơm tháng mười hăng hăng, ngầy ngậy làm nên một thứ sinh khí máu thịt của đồng quê khiến Nhàn không muốn dứt ra.

***

Như mọi hôm, tám giờ tối hôm nay chờ bà chủ ăn xong Nhàn mới dám ngồi vào mâm. Vừa xới xong bát cơm thì có chuông của ông chủ trên lầu. Nhàn buông bát chạy lên. Cô dìu ông chủ lên một cái ghế có tay vịn đã khoét sẵn lỗ ở dưới. Một cái bô sứ Trung Quốc được đặt vào. Khi những thao tác cuối cùng như đổ bô, lau rửa cho ông chủ xong thì Nhàn cũng không còn bụng dạ nào mà ăn bữa tối nữa.

Rửa bát đĩa, lau bàn xong, cô lấy quần áo đi tắm. Đứng trước gương, xoa bộ ngực săn chắc của gái một con, Nhàn lại nhớ đến chồng. Bỗng cánh cửa phòng tắm bật mở. Nhàn giật mình quay lại. Cậu Lại con bà chủ. Sao cậu lại về lúc này? Nhàn vô ý đã không bấm chốt cài cửa. Lại chẳng nói chẳng rằng, ôm nghiến lấy Nhàn. Anh yêu em. Em đáng yêu lắm. Tôi sẽ… không để em thiệt. Ôi! Không được cậu ơi. Tôi là gái đã có một đời chồng, tôi còn con dại… Thiếu gì những cô trẻ đẹp… Cậu tha cho tôi, tôi đội ơn cậu. Nhàn định ngồi thụp xuống nhưng cánh tay như sắt của Lại vẫn ghì xiết lấy cô. Lại đè Nhàn ra nhà tắm. Tôi yêu em. Tôi sẽ cho thêm tiền. Ba triệu của mẹ tôi là cái quái gì. Không! Không. Cậu tha cho tôi.

Có ai…

Lại! Ra ngay đây tao bảo. Thì ra bà chủ đã cảnh giác theo dõi Lại từ mấy hôm nay. Bà vừa về thì bắt gặp cảnh này. Lại vội mặc quần áo bước ra. Mẹ làm gì ồn lên thế. Con yêu Nhàn. Bà chủ đay nghiến. Người ta là kẻ ăn người ở trong nhà. Mày là cậu chủ, phải ra chủ chứ. Nó đã có một đời chồng, của ấy là gái sát chồng. Mày ngủ với nó cũng như chồng nó. Không khéo lại chết vì háo sắc. Đồ ngu. Đi ra công ty ngay.

Nhàn mặc quần áo rồi lặng lẽ về phòng. Nhưng bà chủ gọi giật lại, em chuẩn bị quần áo, đồ dùng đi với tôi. Làm việc khác, ở đây có ngày nó hại em. Đi đâu bà, liệu em có làm được không ạ? Không phải hỏi.

***

Chị Sen mà các cô gái trong khu cà phê sinh thái Hoàng Hoa này đều nhất nhất gọi là mẹ Mì, chỉ hơn Nhàn độ dăm tuổi. Nhàn thoáng rùng mình nghĩ đến bức tường cao ba mét cắm mảnh chai lởm chởm như răng chó. Hai cánh cổng đóng im ỉm. Khi nào có xe của khách đến thì bảo vệ lập tức mở ra. Nhàn đã nghe, có khối đứa định bỏ trốn, bị bảo vệ phát hiện bắt lại tống vào phòng, không cho ăn uống, còn bị đánh nhừ tử.

***

Người khách có mái tóc dài phủ gáy, mặt non choẹt đưa tay định giật cúc áo Nhàn nhưng anh ta khựng lại. Chị làm ở đây lâu chưa? Mới vài ngày ạ. Tôi nom mặt chị… có lẽ không phải hạng người này. Anh ta sành sỏi. Chị mặc áo vào, anh ta bảo. Ôi sao anh lại…? Tôi bảo mặc áo vào thì cứ mặc. Nom mặt chị không giống bọn con gái ở đây. Chị gái tôi cũng có nét… Có lẽ cũng ở độ tuổi như chị. Chị ấy đi lao động ở Đài Loan, bỏ anh rể và cháu tôi ở nhà, lấy chồng bên ấy. Nhưng đã bị bệnh chết ở bệnh viện, nhà chồng nó bỏ xác không nhận. Gặp chị tự nhiên tôi cứ nghĩ về chị mình. Chị nghĩ sẽ làm nghề này mãi à? Dạ, em biết làm sao bây giờ. Ra đến cổng nó bắt lại là đánh chết. Dễ thôi, anh ta nói một cách tự tin. Chị có muốn thoát khỏi đây không? Muốn lắm chứ ạ, nhưng em chả biết làm cách nào? Tôi sẽ cứu chị. Tôi chở chị về nhà trọ của tôi, chiều mai tôi đưa chị ra bến xe mà về quê.

Tuấn, anh sinh viên dắt xe ra cổng. Nhàn theo sau. Trống ngực cô đập loạn lên. Tuấn ghé vào tai gã bảo vệ mặt choắt, nói vài câu gì đó. Đoạn Tuấn dúi vào tay hắn tờ năm trăm. Tay bảo vệ giẫy lên. Không, không được đâu. Tuấn dúi thêm tờ nữa. Hắn phẩy tay ra hiệu cho đi. Chiếc xe lao ra cổng. Nhàn cứ ngỡ trong mơ, mình thoát khỏi địa ngục này thật sao. Anh ta là ai. Sao lại muốn cứu mình nhỉ…?

Chiều chạng vạng thì Nhàn về đến bến xe tỉnh. Nhưng cô nấn ná đợi gần đến tối mới bắt xe ôm để về nhà. Về đến đầu làng thì đã tối nhọ mặt người. Bỗng cô nghe có tiếng trống đám ma vọng lại từ phía nghĩa địa của làng. Có nhiều đèn đuốc cháy chập chờn từ nghĩa địa tỏa về các ngõ xóm. Nhàn cảm thấy lo âu, hồi hộp. Ai chết thế nhỉ? Cô cố đuổi kịp một tốp các bà và lên tiếng, ai chết thế các bác ơi. Một bà quay lại. Ai như… Ôi! Cô Nhàn. Giời đất ôi. Sao cô biết mà về thế? Bà bị tai biến đi rồi. Thôi cụ đi nhanh cũng mát mẻ cô ạ. Chỉ tiếc… bà kia ngập ngừng. Nhàn hoa mắt, ù tai. Giời ôi. Mẹ em chết rồi sao? Bà mất rồi, hôm kia. Chú Toàn đi gọi cho nhà Lơ bệu bảo tìm giúp cô mà không thấy.

Vài người dìu Nhàn đi về phía nghĩa địa lúc này còn Toàn, người hàng xóm và cu Tũn ở bên mộ bà cụ Hạ. Đám ma duy nhất có đứa cháu ngoại thắt khăn trắng. Nhàn rũ ra rồi khuỵu xuống như một thân cây đổ. Cu Tũn ôm chầm lấy mẹ khóc nức nở như sợ mẹ nó lại biến đi như vài tháng nay. Con chó vàng thấy Nhàn nó ứ lên vẫy đuôi, quẩn vào chân cô. Trong khi khóc gào như người mất trí, Nhàn móc những tờ tiền ném ra mặt đất. Cô thoát khỏi sự ô nhục vì đồng tiền thì mẹ đã không còn. Toàn nhặt những đồng tiền Nhàn ném bay lả tả trong nghĩa địa. Anh khẽ an ủi. Thôi. Cô đã về đây là may rồi. Bà thì đã mất. Cô phải giữ sức khỏe nuôi cháu ăn học. Cu Tũn là tương lai của cô đấy.

Toàn ngoài ba mươi còn độc thân. Anh bỏ nghề thợ hồ từ Bình Dương về quê sửa xe đạp. Đám ma bà cụ Hạ độc một tay Toàn lo liệu. Từ khi Nhàn đi, anh như người con lớn của bà. Lúc thì dắt hai bà cháu sang đường, khi sửa lại cho bà cái ngạch cửa. Hôm chở Nhàn đi xuống bến xe, Toàn ngập ngừng như muốn nói gì rồi lại thôi. Vì lúc đó Trung, chồng Nhàn mới chết được vài tháng. Anh không dám động vào nỗi đau của cô.

Đêm đã khuya. Toàn đốt một tuần hương nữa đưa cho Nhàn cắm trước mộ bà cụ. Cu Tũn bám chặt vào mẹ nó nói, mẹ ơi bà chết rồi. Mẹ đừng bỏ con mà đi nữa mẹ nhé. Nhàn cúi xuống dụi đầu vào mặt thằng bé. Mùi da thịt của đứa con trai đã làm cho Nhàn tỉnh cơn mê.

Lê Đăng Kháng