Thuế tài sản nhà trên 700 triệu đồng: Đánh thẳng túi tiền người thu nhập thấp

Trong khi theo các chuyên gia kinh tế, dự luật này chẳng khác nào đánh thẳng vào túi tiền người thu nhập thấp. 

Người thu nhập thấp thêm gánh nặng 

Tại cuộc họp ngày 13/4 về dự án Luật Thuế tài sản, ông Phạm Đình Thi - Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) đưa ra hai phương án tính thuế trên giá trị nhà: từ 700 triệu đồng hoặc trên 1 tỉ đồng. Nhưng bộ nghiêng về phương án đánh thuế nhà từ 700 triệu đồng trở lên. 

Ông Thi giải thích thêm: “Hiện giá thành xây dựng một m nhà ở là 7,3 triệu đồng. Một căn nhà có diện tích 100 m² sẽ có giá thành xây dựng là 730 triệu đồng và người mua nhà phải chịu thuế trên số tiền 700 triệu đồng”. 

Có thể thấy việc Bộ Tài chính lấy mốc căn nhà 700 triệu đồng để tính thuế là hết sức xa rời thực tế. Hiện hai đô thị lớn nhất nước TP.HCM và Hà Nội giá căn hộ rẻ nhất với thiết kế một phòng ngủ, diện tích khoảng 50 m² đã có giá bán trên 700 triệu đồng. Ngay cả nhà ở xã hội hiện nay cũng được quy định là nhà có giá từ 1 tỷ đồng trở lại. 

Với cách tính thuế của Bộ Tài chính, giấc mơ có nhà của người thu nhập thấp càng thêm xa vời

Như vậy, với cách tính thuế như trên, từ người nghèo đến người giàu ở các đô thị lớn sẽ bị Bộ Tài chính cào hết vào một “mẻ”. Thay vì trước đây người thu nhập thấp luôn được hỗ trợ giảm, miễn thuế.  

Ngoài ra, theo Luật sư Nguyễn Văn Trương - Trưởng văn phòng luật sư Nguyễn Văn Trương, việc Bộ Tài chính áp dụng nguyên tắc giá thành xây dựng nhà để tính thuế tài sản là không ổn. Bởi giá cả vật liệu, giá trị đồng tiền luôn biến động theo nền kinh tế, chỉ số lạm phát. Nếu chốt cách tính thuế theo đề xuất của Bộ Tài chính e rằng khi bộ luật này chưa có hiệu lực đã bị lạc hậu khi các chỉ số giá cả, lạm phát luôn thay đổi. Trong khi về nguyên tắc cơ bản của xây dựng luật là phải có tính ổn định. 

Có dấu hiệu tận thu 

Trao đối với phóng viên Báo Phụ Nữ liên quan đến dự án Luật thuế tài sản do Bộ Tài chính đưa ra, hầu hết các chuyên gia đều cho rằng không phù hợp và có dấu hiệu mang tính tận thu. 

Ông Trần Khánh Quang - chuyên gia bất động sản

Việc đánh thuế theo đề xuất của Bộ Tài chính có dấu hiệu không phù hợp với mục tiêu của việc đánh thuế. Đáng lẽ Bộ Tài chính phải đánh thuế từ người sở hữu căn nhà thứ hai trở đi mới đánh trúng đối tượng. Còn giá trị tính thuế từ 700 triệu đồng trở lên là quá nhỏ, chỉ tương ứng với nhà ở xã hội là rất vô lý. 

Phần lớn người dân có nhà ở TP.HCM và Hà Nội hiện nay đều có nhà giá trị trên 700 triệu đồng. Như vậy, với cách tính thuế của Bộ Tài chính tất cả mọi người có nhà ở đều phải đóng thuế. Tôi có cảm giác việc đánh thuế này mang tính tận thu nhiều hơn việc điều hòa thu nhập giữa người giàu và người nghèo hay điều hòa thị trường nhà ở.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cần hiểu rằng không phải tất cả người có nhà đều là người giàu. Có người đang sở hữu nhà nhưng đó là nhà họ sở hữu từ đời này sang đời khác. Thậm chí có gia đình phải tích góp hai, ba đời mới mua được. Rất nhiều người để có nhà ở họ phải đi vay, mượn. Có người phải vay đến 70% giá trị ngôi nhà, bao nhiêu tiền làm ra tập trung trả nợ ngân hàng, thêm một đồng thuế với họ cũng là gánh nặng. 

Ngoài ra, Bộ Tài chính không thể mang cách tính thuế của các nước trên thế giới so sánh với Việt Nam. Bởi mức sống của người dân Việt Nam khác với các nước. Phần lớn thu nhập đầu người của ở nước ta thấp hơn họ. Người dân ở các nước khác đóng thuế được hưởng chuẩn quản lý về đô thị còn người Việt Nam thì không do cách quản lý của chúng ta còn kém. 

Tiến sĩ Bùi Quang Tính - chuyên gia kinh tế

Trong cách tính thuế lần này Bộ Tài chính không đưa ra cách tính thuế bằng cách đánh thuế từ người sở hữu căn nhà thứ hai mà đánh thuế ngay căn đầu tiên. Điều này có nghĩa họ muốn đánh thuế tất cả mọi đối tượng, chỉ phân biệt giá trị căn nhà. Trong khi phần lớn giá nhà ở thương mại cho người thu nhập thấp hiện đã tăng cao ở mức từ 1,3 tỷ - 1,5 tỷ đồng/căn, còn nhà có giá dưới 1 tỷ đồng là nhà ở xã hội. Hầu hết những đối tượng này khi mua nhà phải vay trả góp ngân hàng rất cao nhưng mức thu nhập chỉ đủ sống. 

Bản chất của việc đánh thuế là nhằm điều tiết thu nhập từ người giàu sang người nghèo. Tôi nghĩ tối thiểu phải đánh thuế đối với người sở hữu nhà từ 1 tỷ đồng/căn với điều kiện họ thu nhập bình ngân từ 10 triệu - 15 triệu đồng/tháng và không phải dùng tiền vay ngân hàng để mua nhà. 

Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp Hội Bất động sản TP.HCM  

Dự thảo Luật Thuế tài sản của Bộ Tài chính hiện nay là chưa thỏa đáng. Tôi đề nghị nên áp dụng thuế suất 0% đối với nhà ở có giá trị từ 1 tỷ đồng trở xuống để hỗ trợ người có thu nhập trung bình, thấp. Việc áp dụng mức thuế suất 0,4% đối với đất ở, đất xây dựng nhà chung cư, nhà ở có giá trị trên 1 tỷ đồng thì có thể chấp nhận được khi so sánh với thuế suất của nhiều nước.

Tuy nhiên, tôi quan ngại Luật Thuế tài sản ban hành tại thời điểm hiện nay sẽ tác động lớn đến thị trường bất động sản và người tiêu dùng. Sẽ xảy ra tình trạng thuế chồng thuế, do người mua nhà vừa phải nộp tiền sử dụng đất rất lớn, vừa phải nộp thuế tài sản; tác động đến mặt bằng giá cả trên thị trường bất động sản; giảm hoạt động đầu tư, kinh doanh của các nhà đầu tư thứ cấp dẫn tới khả năng sụt giảm giao dịch trên thị trường bất động sản.

Ngoài ra, việc xây dựng Luật thuế tài sản cần đi đôi với việc sửa đổi các chính sách và cơ chế tính tiền sử dụng đất theo hướng quy định tiền sử dụng đất là một sắc thuế đánh trên hoạt động chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở với thuế suất từ 10% - 15% tính trên bảng giá đất do UBND tỉnh, thành phố ban hành, để giảm tiền sử dụng đất hiện nay rất nặng đối với người dân. 

Ông Trần Văn Dũng - Giám đốc Công ty cổ phần Trường Phát Invesment

Tôi cho rằng việc đánh thuế cần dựa trên hai nguyên tắc: Thứ nhất, đánh thuế trên bất động sản nhưng không làm ảnh hưởng đến người dân mua nhà. Nhất là người có nhu cầu ở thật. Lâu nay Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ người thu nhập thấp mua nhà, nên không lý do gì nay chúng ta lại đánh thuế để gây ảnh hưởng tiêu cực nhu cầu sở hữu nhà ở của họ. 

Thứ hai, đánh thuế phải tạo ra sự công bằng. Có nghĩa người giàu phải chịu thuế cao hơn người nghèo. Việc dự thảo Luật tài sản đánh thuế dựa trên căn nhà đầu tiên là không hợp lý. Cần đánh thuế ở căn nhà thứ hai trở đi. Trong kinh doanh bất động sản ai cũng biết phần lớn chỉ có người thu nhập cao mới sở hữu căn nhà thứ hai. Điều này mới tạo sự công bằng và không gây ảnh hưởng đến chủ trương và chính sách của nhà nước dành cho người thu nhập thấp chưa có nhà ở.

Phan Trí - Bích Trần