Nói chuyện thầm kín với con trai

Chàng trai 13 tuổi rất lúng túng và đem điều lo lắng này tâm sự với mẹ. Sau một chút đắn đo, chị Hằng Nga suy nghĩ: đây là vấn đề mà trước đây mình đã bỏ qua vì tưởng đó là chuyện nhỏ, nhưng khi tìm hiểu tài liệu về đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi, chị biết được sự thay đổi giọng, mộng tinh, nở ngực, cương dương… là những điều quan trọng đối với con trai khi bước vào giai đoạn dậy thì. Khi con đã thắc mắc như vậy, trách nhiệm của cha mẹ là cần phải nói cho con hiểu những biểu hiện đó xảy ra ở tất cả các bé trai trong suốt quá trình dậy thì và theo thời gian, hiện tượng này sẽ thưa dần.

Trường hợp của Thế Phong đúng là cơ hội để cha mẹ nói cho con biết về những vấn đề giới tính, không nên che đậy hay cấm đoán con tìm hiểu, vì ở lứa tuổi này, trẻ đã đủ khả năng để hiểu những gì người lớn bày vẽ, hướng dẫn.

Chị Hằng Nga đã giải thích cho con trai bằng giọng điệu vui vẻ, tế nhị: “Mẹ chúc mừng con trai. Đó không phải đái dầm mà chính là dấu hiệu chứng tỏ con đang trưởng thành. Con trai mẹ đã bước vào tuổi dậy thì rồi đó. Con sẽ trở thành một chàng trai tuấn tú như mong muốn của bố mẹ”. Chị Hằng Nga chợt nhận thấy con trai còn muốn biết rất nhiều điều liên quan đến sự phát triển của cơ thể ở tuổi dậy thì, nhưng có phần ngại ngần. Là bậc làm cha làm mẹ, chị trăn trở rất nhiều về việc làm sao để thẳng thắn tâm sự, trao đổi với con trai.

Phát hiện dấu hiệu quan trọng nhất đánh dấu tuổi dậy thì ở nam và nữ là bước ngoặt lớn trong cuộc đời con người, là ngưỡng cửa để khẳng định trẻ đã bước vào tuổi trưởng thành, không còn là trẻ con nhưng cũng chưa hẳn thành người lớn. Vì thế, vợ chồng chị Hằng Nga phải trao đổi thêm với chuyên gia tư vấn để thực sự nắm vững kiến thức về đặc điểm tâm - sinh lý lứa tuổi này, nhằm giúp các con nhanh chóng thích ứng với vị thế mới, không phải lo lắng, băn khoăn đến sự thay đổi của cơ thể làm ảnh hưởng đến quá trình học tập và cuộc sống.

Chị Hằng Nga đã trao đổi cùng chồng, bàn cách trang bị cho con những kiến thức cơ bản về giới tính và những dấu hiệu của tuổi dậy thì. Cụ thể, con trai khác với con gái như xương và cơ bắp phát triển, cơ thể cao lớn nhanh chóng (5-10cm/năm); mọc râu, lông; thanh quản thay đổi nên con vỡ tiếng, có giọng nói trầm; đặc biệt quan trọng nhất là xuất hiện những đợt xuất tinh đầu tiên trong khi ngủ gọi là mộng tinh. Trong giai đoạn dậy thì, các bé trai thường xảy ra hiện tượng cương dương vật tự phát, mặc dù không chạm vào dương vật hay có suy nghĩ về tình dục.

Chị Hằng Nga còn động viên con trai dù hiện tượng này có thể gây khó chịu cho con, nhưng con phải tự hào vì sự trưởng thành và biết yêu quý cơ thể của mình. Những biểu hiện đó phù hợp với quy luật sinh trưởng và phát triển của lứa tuổi. Vì thế, để xứng đáng với vị thế mới, con phải tích cực hơn nữa trong học tập, rèn luyện thể thao và giữ gìn vệ sinh cơ thể, nhất là giữ gìn vệ sinh bộ phận sinh dục - bộ phận giúp con người duy trì nòi giống.

Chồng chị Hằng Nga đã khéo léo khuyên con: “Nếu có vấn đề gì thầm kín đáng băn khoăn thì hãy tin tưởng, bộc bạch cùng bố mẹ”. Từ đó, vợ chồng chị nhận thấy thái độ của con trai thân thiện hơn trước. Có lần con tâm sự: “Con có quan tâm đặc biệt đến một bạn gái trong lớp, bạn ấy cũng hay giúp đỡ con. Bố mẹ có ngăn cấm không?”. Vì rất thấu hiểu con trai, chị Hằng Nga biết rằng khi con đã tâm sự như thế là muốn bố mẹ ủng hộ. Thực tế, vợ chồng chị cũng không có lý do nào để ngăn cản tình bạn khác giới trong sáng của con mình. Trò chuyện một cách chân thành với con trai, chị Hằng Nga còn nhận ra rằng, con không thích nghe những lời răn dạy giáo điều mang nặng lý thuyết suông.

Qua những lần tâm sự cùng con, chị Hằng Nga đã rèn luyện cho mình những kỹ năng làm cha mẹ như cần chủ động gợi ý, trao đổi, lắng nghe, quan tâm đến con như người bạn và giãi bày một cách khoa học để giúp con nhận thức đầy đủ, chính xác về giới, giới tính và sức khỏe sinh sản vị thành niên, góp phần giúp con vững bước vào đời. Đồng thời, chị cũng chỉ rõ cho con thấy, con phải biết trân quý tình bạn khác giới, giữ gìn tình bạn ấy luôn trong sáng, đừng vượt qua giới hạn cho phép, vi phạm quy định của pháp luật. Qua đó, chị Hằng Nga cũng nhận thấy, khi dậy thì, con trai cũng có những mối quan tâm như con gái. Cha mẹ cần gần gũi với con, thông cảm và tránh trêu ghẹo vì những thay đổi trong thời kỳ dậy thì, bởi phần lớn trẻ cảm thấy e thẹn, ngại ngùng trong suốt thời gian này.

LÊ PHẠM PHƯƠNG LAN 
(Giảng viên tâm lý học Trường ĐH Nguyễn Huệ)